TY  - JOUR
TI  - İSTANBUL'UN İLK SİVİL ULUSLARARASI HAVALİMANI: FRANSIZ HAVAYOLU CFRNA/CIDNA ŞİRKETİNİN ROLÜ
AB  - 19. yy sonu, 20. yy başları havacılığın ve uçak sanayisinin oluştuğuve geliştiği yıllardır. Uçak ve uçak sanayii, 20. yüzyılın ilk çeyreğindehızlanarak Avrupa'da ve Amerika'da devam etmiş; uçağa bağlı havacılıkyapıları ve mimarisi gelişmeye başlamıştır. Askeri havacılık, havacılıkmimarisinin oluşumunda ve gelişiminde önemli rol oynamıştır. Askerihavacılığa paralel olarak sivil ve ticari havacılık gelişmeye başlamıştır.1920'li yıllarda Avrupa ve Amerika'da olduğu gibi, TürkiyeCumhuriyeti'nde de bu alanda önemli gelişmeler olmuştur. TürkiyeCumhuriyeti'nin kendi ulusal havayolu şirketini kurmasından çok önceüç yabancı havayolu şirketi Türkiye'de faaliyet gösterme hakkını eldeetmiştir. Bunlardan birisi Compagnie Franco-Roumaine de NavigationAérienne (CFRNA) (daha sonraki adıyla CIDNA) olmuştur. Bu makalede;Osmanlı Devleti'nden beri havacılık üssü olan Yeşilköy'deki Fransızhavayolu şirketi CFRNA'ın (CIDNA) İstanbul'un kent tarihine ve havacılıkmimarisine olan katkılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Türk havacılıktarihinde belirli bir dönemi ve yapılanmayı açıklayan bir çalışma olmasıbu araştırmayı önemli kılmaktadır. CIDNA, Yeşilköy'de tesis ve personelihtiyacını kolayca karşılamak için, İstanbul'u Edirne'ye bağlayan anatren yoluna (dekovil hattına) yakın bir konumda seçilen yerde, 2 hangarve 1 istasyon binası tesis etmiştir. Uçuş rotaları belirlenmiş, gereklialtyapı sistemleri oluşturulmuştur. Bu çalışmada, 1903 yılında uçağınicadıyla başlayıp, özellikle Osmanlı Devleti'nin son on yılındaki havacılıküssü olan ve Türkiye Cumhuriyeti'nde de bu açıdan önemli olan Yeşilköysemti, havacılık bağlamındaki önemi dolayısıyla kapsamlı olarak elealınmıştır. Fransız havayolları şirketlerinden biri olan CFRNA/CIDNAtesisleri ve onların daha sonraki uzantısı olan Yeşilköy AtatürkHavalimanı'nın oluşumu makalenin kapsamındadır. Çalışmada yöntemolarak literatür taraması yapılmış ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi'nin(BCA) belgeleri günışığına çıkartılarak bu belgelerden yararlanılmıştır.Bugün dahi büyük oranda özgün biçimlerini koruyan birer "endüstri mirası" niteliğinde olan bu şirketin tesisleri, BCA belgelerine dayanarakmimari yorumlar eşliğinde incelenmiştir. Bu tesis, daha sonra ilk millihavayolu şirketinin kurulmasıyla, Havayolları Devlet İdaresi'nindenetimine geçmiştir. Fransız şirketin bu yapılarından faydalanılmaktabirlikte, Yeşilköy'de yeni terminal binası yapılmış, meteoroloji teşkilatıgelişmiş ve yeni uçuş rotaları ağı kurulmuştur.
AU  - YUSUFOĞLU, N. Tuba
DO  - 10.7827/TurkishStudies.12976
PY  - 2018
JO  - Turkish Studies (Elektronik)
VL  - 13
IS  - 1
SN  - 1308-2140
SP  - 137
EP  - 162
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/301631
ER  -