Yıl: 2018 Cilt: 13 Sayı: 26 Sayfa Aralığı: 1091 - 1106 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7827/TurkishStudies.14301 İndeks Tarihi: 16-07-2019

OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI

Öz:
Bu çalışmanın amacı Osmanlı devletinde Güreş tekkelerinin vePehlivanların durumları ve yansımalarının araştırılmasıdır. Çalışma içinliteratür taraması ve belgeler araştırılmıştır.Osmanlı devletinde güreş en popüler sporlardan biri idi. Sultanlargüreşe çok önem verdiler. Osmanlı döneminde güreş kurumsallaştırıldı.Güreş tekkeleri bölgelerin büyüklüğüne göre oluşturulmuştur. Güreştekkesi zindanları, hem Osmanlı İmparatorluğu'nda bilimsel sosyalekonomik ve politik hayata etki etmişlerdir. Güreş tekkeleri güçlübireyleri yetiştirme, sosyal ve kültürel işbirliği uyumunun iyileştirilmesive insanların eğlenmesi gibi birçok işlevi yerine getirmiştir. Güreştekkeleri günümüzün kulübünün anlayışıyla daha donanımlıdır.Osmanlı döneminde güreş her zaman hem sarayda hem de saraydışındakiler arasında önemliydi. Osmanlı devletinde kurulan güreştekkeleri ve buralarda yetişen bazı pehlivanların saraylarda istihdamedildiği bilinmektedir. Güreş tekkeleri ile okullarda pehlivanlaryetiştirildi. Bunlara saraylarda kadro verildi. Bu pehlivanlar arasında“kapıcı başı” olarak sarayda çalışanlar vardı. Bunlar arasında “başvezir/vezir-i azam” lığa ve “Kaptan-ı Deryalığa” kadar yükseltmiş olanlarbulunmaktadır.Sonuç: Osmanlı döneminde pehlivanların Osmanlı saraylarındabirçok sosyal ve askeri fonksiyonları yerine getirdikleri söylenebilir.Pehlivanlar sosyal ve siyasi hayata renklilik, dinamizm ve güvensağlamış, yurt dışında ülkenin ve Türk insanının tanıtımını yapmış,askeri sahada güç katmıştır. Ayrıca milli ve dini kültürün taşıyıcılığını da yapmışlardır. Güreş Tekkeleri Osmanlı İmparatorluğu'nda sporunkurumsallaşmasınınsosyaltemellerinioluşturdu.Günümüzkulüplerinin gelişimi için Osmanlı güreşi tekkleri tüm yönleriyleincelenmelidir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Kültürel Çalışmalar

WRESTLING'S ACTIVITIES AND REFLECTIONS IN THE OTTOMAN EMPIRE

Öz:
The aim of this study is to investigate the status and reflections of wrestling dervish lodges (Tekke) and wrestlers in the Ottoman state. Literature search and documents were searched for the study. Wrestling in the Ottoman state was one of the most popular sports. The sultans gave much importance to wrestling. Wrestling was institutionalized during the Ottoman period. Wrestling dervish lodges were established according to the size of the regions. Wrestling dervish lodges had impact on scientific social economic and political life both in Ottoman Empire. Wrestling dervish lodges carried out numerous functions as a tool of bringing up strong individuals, improvement of social and cultural collaboration integration and entertainment of people. Wrestling dervish lodges are better equipped with the understanding of today's club. In the Ottoman era, wrestling were always in important both in the palace and among locals living in the place out. Wrestling dervish lodges established in the Ottoman state and some wrestlers who grew up in these places are known to be employed in palaces. Wrestling uncle and wrestlers were trained in schools. These were assigned in the palaces. Among these wrestlers, there was those who to work in the palace as the “head of the doorman". Among these, there was those who have raised to the "chief vizier / great vizier” and to be “Captain”. Conclusion: It can be said that the wrestlers to the palace in the Ottoman circle fulfilled many social and military functions in the Ottoman palaces. The wrestlers have brought color, dynamism and confidence to social and political life, promoted the country and the Turkish people abroad and added strength to the military field. They also carried the national and religious culture. Wrestling dervish Iodges formed the social foundations of the institutionalization of sports in the Ottoman Empire. For the development of modern day clubs, ottoman wrestling lodges should be examined with all aspects.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Kültürel Çalışmalar
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Atabeyoğlu, C. (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e spor, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, 6, 1474-1518.
  • Aras K. (2015). Contribution to the Wrestling Sport of Lodges in the Establishment of the Ottoman Empire, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,15- sh. 203-209
  • Bakırcı N.,Türkan H. K. (2013). Tekke Ve Zaviyelerin Balkanlar’daki Rolü ve Önemi, Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, Yıl:1, Sayı:1, Sayfa:145-160
  • Balcı, R. (2011). Enderunlu Hafız İlyas Ağa'nın Hatıraları, Saray Günlüğüm, İzmir, s. 33-34.
  • Bayraktar G.,Yazıcı A.,Sıddık M. (2012). Osmanlı Kültüründe Huzur güreşleri, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı yayını
  • BOA, DH. EUM. THR. 43/23
  • Çumraligil, B. (1999).Osmanlı Devleti’nin Kuruluşunun 700. Yılı Münasebetiyle “Osmanlıda Spor” Sempozyumu, Kültür Bakan-lığı Yayınları, Ankara.
  • Dervişoğlu, M. (2014). Halkbilimi Açısından Kırkpınar Güreşleri, İstanbul, s. 70.
  • Erler M. Y., Özyurt S. (2012). Türk Kültüründe Kadimden Günümüze Ulaşan Sosyal Örgütlere Dair Bir Misal: Salâvatçılıktan Cazgırlığa), Cilt:2 Sayı:2, sh.39-56. www.thestudiesofottomandomain.com
  • Evliya Çelebi. (2006). Evliya Çelebi Seyahatnamesi Cilt 1. (R. Dankoff ve S. A. Kahraman, Çev.). İstanbul. Yapı Kredi Yayınları, Orijinal eserin basım tarihi bilinmiyor.
  • Gençay S. (2004).Osmanlı’da Saray Eğitim Kurumu Olarak, “ Enderûn-u Hûmayun’da Spor Faaliyetleri” , KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1),sh.62-67
  • Gölbaşı H. (2018). Osmanlı Devleti’nde Spor Tekkeleri, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı / No. 15, sh.41-53
  • Güllü S. Şahin S. (2018). Milli Güreşçilerin Sportmenlik Yönelim Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma, Turkish Studies Social Sciences, Volume 13/18, p. 705-718, http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.
  • Güven, Ö. (1999). Türklerde Spor Kültürü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları
  • İmamoğlu, O. (2013).The Employment of Wrestlers in Ottoman Palace, International Balkan Symposium in Sport Sciences, Tetova/Makedonia
  • İmamoğlu O. Türkmen M.,Akdenk M., Çebi M.,(1999). Osmanlı Devletinin Spor Politikasını Etkileyen Unsurlar. Osmanlıda Spor Sempozyumu, sh. 61-71,26-27 Mayıs 1999, Konya
  • İmamoğlu O.,Çebi M.,İslamoğlu İ.,Yamak B. (2018). Sport Tekkes and Institutionalization in Ottoman Empire, The Journal of International Social Research, Volume: 11 Issue: 58, pp.905-612
  • İmamoğlu G., Gönülateş S., İmamoğlu O. (2018). Sanatsal Tasvirlerde Bazı Sporların Kökenleri, Uluslararası Herkes için Spor ve Welnes Kongresi Özet Kitabı, Antalya
  • Kahraman, A. (1999). Osmanlı Devleti‟nde spor. Kemal Çiçek ve Cem Oğuz (Eds), Osmanlı, s.643- 657,Yeni Türkiye Yayınları.
  • Kahraman, A. (1995), Osmanlı Devletinde Spor, Ankara, T.C. Kültür Bakanlığı.
  • Kahraman A.(1989). Cumhuriyete kadar Türk güreşi cilt 2, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, s.13
  • Kia, Mehrdad. (2011). Daily Life in the Ottoman Empire, 258.
  • Krawietz, “Turkish Oil Wrestling”, 2148
  • Kurtişoğlu G.A.(2016). Bir Mezar Taşı, Bir Pehlivan: II. Mahmut Pehlivanı Nazır Oğlu Ali, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 11, s. 185-197
  • Satılmış S.,2017). İstanbul’un Yakın Çevresinde Bir Eşkıyalık Faaliyeti: Meşhur Şaki Mehmet
  • Pehlivan ve Çetesi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 10 Sayı: 54, sh.351-364
  • Taşmektepligil M.Y., İmamoğlu O., Küçük H. (2011). Osmanlı Devletinde Sporun Sosyolojik Yaklaşım İçerisinde Değerlendirilmesi, 9.Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi, Devlet İktisat Üniversitesi Türk Dünyası İşletme Fakültesi, Bakü/AZERBAYCAN
  • Türkmen M.(2016). Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi Defterleri (Ts.Md.D)’Nde: Osmanlıda Güreşçilere Maddi İhsanlar, Destan-ı Kırkpınar, Kırkpınar Kültürünü Tanıtma ve Yaşatma Derneği Aylık Yayın Organı, Ocak, Sayı: 31, ss: 30-32.
  • Santa Barbara, CA: The Greenwood Press, 2011
  • Türkmen, M. (2015). “Osmanlı Güreş Tekkeleri ve Fonksiyonelliği”, Türk Halklarının Geleneksel Spor Oyunları Uluslararası Sempozyumu, 20-22 Kasım, 2014, Bişkek/KIRGIZİSTAN, pp. 162.
  • Türkmen M. (2017). Türklerde Spor ve Oyun Kültürü, Uluslararası Türk Halkları Geleneksel Oyunlar- Sporlar Sempozyumu Bildiri kitabı, Kahramanmaraş, S.1-14. https://kahramanmaras.bel.tr/.../kahramanmaras_-_geleneksel_sporlar_- _oyunlar_sempo
  • Türkmen M., Demirhan B.,(2014). Osmanlı güreş tekkeleri ve fonksiyonelliği, Türk Halklarının Geleneksel Spor Oyunları Uluslararası Sempozyumu bildiriler kitabı, Kahramanmaraş, sh. 162- 173
  • Türkmen M, Demirhan B. (2015). Osmanlı güreş tekkeleri ve fonksiyonelliği. Türk Halklarının Geleneksel Spor Oyunları, Kongre Dizisi, 20-22 Kasım, Bişkek-KIRGIZİSTAN, sh. 62-73
  • Türkmen M., Ceylan A. (2018). Osmanlı Saray Hayatında Güreş, http://doczz.biz.tr/doc/63304/osmanli-saray-hayatinda-g%C3%BCre%C5%9F- wrestling-in-ottoman
  • Türkmen M., İmamoğlu O., Öztürk O. (2016a). Hassa Pehlivanı Olmak Ve Huzûr-i Hümâyûnda Güreş Tutmak, III Uluslararası Geleneksel Türk Güreşleri Sempozyum ve Oyunları bildiri kitabı, sh.206-214
  • Türkmen M.,İmamoğlu O.,Öztürk O. (2016b). Osmanlı Saraylarında Güreşçilerin İstihdâmı ve Rolleri, III Uluslararası Geleneksel Türk Güreşleri Sempozyum ve Oyunları bildiri kitabı, sh. 305-306
  • Uzunçarşılı, İ. H. (1985). Osmanlı Devleti’nin saray teşkilatı, Ankara, Türk Tarih Kurumu
  • Yamak B. İmamoğlu O., İslamoğlu İ., Çebi M. (2018). The Effects of Exercise on Body Posture, Turkish Studies Social Sciences, Volume 13/18, p. 1377-1388, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13911 ISSN: 1308-2140
  • Yamaner F., İmamoğlu O. (2018). Antik Çağlarda Sporun Barışçıl Kullanımı ve Dinsel Etki, Akşemseddin Uluslararası İnsan, Toplum ve Spor Bilimleri Sempozyum, Bildiri Özetleri Kitabı, 12-16 Eylül, Çorum
  • Yıldırım,Y., İmamoğlu,O. Türkmen,M.,(2002). Osmanlı Devletinde Sporun Surnamelere Yansıması, Güneyde Kültür Dergisi, Cilt 13,Sayı 136,ISSN 1300-2627,S.28-34.
  • Yıldız, D. (1979). Türk Spor Tarihi, Eko Matbaası, İstanbul, s.132-135.
  • Yılmaz, F. (2014). What About a Bit of Fun? Wine, Crime and Entertainment in the Sixteenth-Century Western Anatolia. In S. Faroqhi & A. Öztürkmen (Eds.), Celebration, Entertainment and Theatre in the Ottoman World: Seagull Books.
  • Yılmaz H.(2017). Alevi-Bektaşi İcazetnamelerinde Şekil Vve İçerik, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/26, p. 237- 254 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12529
  • Zelyurt M.K. (2013). Türk Modernleşmesinde Spor: Tanzimat’tan Erken Cumhuriyet’e, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/12, p. 1461-1478, Anakar-Turkey
  • Zorba H.A.(2014). Evliya Çelebi Seyahatnâmesi’ne Göre Osmanlı İmparatorluğu’nda Spor, International Journal of Science Culture and Sport, Special Issue 1,sh.721-732
  • https://www.devletialiyyei.com/fatih-sultan-mehmed-han-sayfa-46.html
  • https://pehlivanblog.wordpress.com/2016/10/26/gures-tekkeleri/
  • http://www.edirnekirkpinar.com/tr/yazi/6-genel-bilgiler/38-guresciler-tekkesi
  • https://www.researchgate.net/publication/319483266
  • http://www.pomaklar.com/t698-saray-pehlivanl-mcadelelerinden-kesitler.
  • http://collections.vam.ac.uk/item/O916908/gures-or-a-greased-wrestling-watercolour-anonymous- greek-artist/
  • https://www.houshamadyan.org/tur/haritalar/mamuret-uel-aziz-vilayeti/harput-ovasi/yerel- oezellikler/oyunlar-ve-oyuncaklar.html
  • https://ottomanempire.blogflop.com/2018/03/24/ay-ile-gre-1600ler-wrestling-with-bear-d/
APA ŞENER O, İMAMOĞLU G (2018). OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI. , 1091 - 1106. 10.7827/TurkishStudies.14301
Chicago ŞENER ORHAN HMET,İMAMOĞLU Gülten OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI. (2018): 1091 - 1106. 10.7827/TurkishStudies.14301
MLA ŞENER ORHAN HMET,İMAMOĞLU Gülten OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI. , 2018, ss.1091 - 1106. 10.7827/TurkishStudies.14301
AMA ŞENER O,İMAMOĞLU G OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI. . 2018; 1091 - 1106. 10.7827/TurkishStudies.14301
Vancouver ŞENER O,İMAMOĞLU G OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI. . 2018; 1091 - 1106. 10.7827/TurkishStudies.14301
IEEE ŞENER O,İMAMOĞLU G "OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI." , ss.1091 - 1106, 2018. 10.7827/TurkishStudies.14301
ISNAD ŞENER, ORHAN HMET - İMAMOĞLU, Gülten. "OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI". (2018), 1091-1106. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.14301
APA ŞENER O, İMAMOĞLU G (2018). OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI. Turkish Studies (Elektronik), 13(26), 1091 - 1106. 10.7827/TurkishStudies.14301
Chicago ŞENER ORHAN HMET,İMAMOĞLU Gülten OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI. Turkish Studies (Elektronik) 13, no.26 (2018): 1091 - 1106. 10.7827/TurkishStudies.14301
MLA ŞENER ORHAN HMET,İMAMOĞLU Gülten OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI. Turkish Studies (Elektronik), vol.13, no.26, 2018, ss.1091 - 1106. 10.7827/TurkishStudies.14301
AMA ŞENER O,İMAMOĞLU G OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI. Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(26): 1091 - 1106. 10.7827/TurkishStudies.14301
Vancouver ŞENER O,İMAMOĞLU G OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI. Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(26): 1091 - 1106. 10.7827/TurkishStudies.14301
IEEE ŞENER O,İMAMOĞLU G "OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI." Turkish Studies (Elektronik), 13, ss.1091 - 1106, 2018. 10.7827/TurkishStudies.14301
ISNAD ŞENER, ORHAN HMET - İMAMOĞLU, Gülten. "OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÜREŞ FAALİYETLERİ VE YANSIMALARI". Turkish Studies (Elektronik) 13/26 (2018), 1091-1106. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.14301