TY  - JOUR
TI  - Osmanlı Esnaf ve Avarız Sandıklarının Günlük Hayata Katkısı
AB  - İslâmiyetin ilk yıllarından itibaren kurulmaya başlayan vakıflar Osmanlıya gelene kadar günlükhayatın sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarında önemli roller üstlenmişlerdir. Osmanlı dönemi isevakıf hizmetlerin zirve yaptığı, değişim ve dönüşüm geçirdiği yıllardır. En önemli dönüşümlerden biri15. yüzyılın ilk çeyreğinde icat edilen para vakıflarıdır. Mal olarak paranın vakfedildiği paravakıfları, 16. yüzyılın başlarından itibaren yardımlaşma sandıklarında kümelenmeye başlamıştır.Avarız, esnaf ve yeniçeri orta sandıkları, sermayelerini/vakıf mallarını çeşitli işletme usulleri ilenemalandırarak kazançlarını vakfiye şartlarına uygun kullanmışlardır. Bu kapsamda ihtiyaç sahibiher kesimden kişiye yardım edilmiş, istihdama katkı sağlanmış, kredi ihtiyaçları giderilmiştir.Kentlerden en küçük yerleşim yerine kadar her alanda aktif rol alan vakıf sandıkların toplumsalhizmetlerin sürdürülebilirliğine katkı sağladığı anlaşılmaktadır.Hizmetlerin yıllar içindeki seyrinin izlenebilmesi için dönem kısıtlaması yapılmadan 1491-1911arasında esnaf ve avarız sandıklarına kaynak aktaran vakıflar incelenmiştir. Vakıf sandıkişletmelerinin bir nevi günümüzün fon yönetimleri gibi hizmet verdiği, dönemin iktisadi şartlarınıyakından izleyerek buna göre pozisyon aldığı anlaşılmıştır. Ayrıca paranın yanı sıra tahvilin; vakıfmalı olarak vakfedilebildiği, işletme usulü olarak kullanıldığı ve rehin olarak verildiği tespitedilmiştir. Bu sayede mütevelliler nakit yönetimlerinde vakıf paraların yanı sıra tahvil, senet gibiaraçları da kullanma fırsatı bulmuşlardır. Elde edilen gelirlerin sandıkların amaçları doğrultusundanasıl yeniden dağıtılacağı ve katkı sağlanan hayratların tüm detayları vakfiyelerde açıkçayazmaktadır. Bu kapsamda çalışma, bir yandan vakıf işletmelerin incelenmesi ile ekonomik, diğeryandan sosyal hizmetlerin takibi ile kentleşmenin sosyo-kültürel gelişime katkıları üzerinedir.
AU  - Gürsoy, Çiğdem
DO  - 10.9737/hist.2018.667
PY  - 2018
JO  - History Studies
VL  - 10
IS  - 8
SN  - 1309-4688
SP  - 121
EP  - 142
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/303182
ER  -