ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI

AYLUÇTARHAN, ARİF; TUREL, ASLI

ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI

Arif AYLUÇTARHAN, (Boş)

Aslı TÜREL (İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi, Muhasebe Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Vergi Raporu

3 0

Yıl: 2018 Cilt: 0 Sayı: 230 Sayfa Aralığı: 129 - 144 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-08-2019

ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI

Öz:

Günümüz ekonomik koşulları dolayısı ileuluslararası piyasalarda faiz ve kur istikrarsızlığıyoğun olarak yaşanmaktadır. Bu şartlar altındareel sektör işletmeleri ve finansal kurumlar hemyurt içi hem de yurt dışı faaliyetlerini istikrar-lı ve öngörülebilir şekilde yürütmek ve mevcutşartlar altında spekülatif gelir sağlamak üzereyaygın olarak türev ürün sözleşmelerini kullan-maktadırlar. Bu çalışma kapsamında türev ürünsözleşmelerinin değerleme ve raporlanmasınailişkin Uluslararası Finansal Raporlama Stan-dartları (UFRS) incelenmiş ve açıklanmıştır. Tü-rev ürün sözleşmelerinin UFRS’ye göre değer-lemesi ve raporlanmasının temelde bütüncül,finansal raporlama bazlı olduğu ve sözleşme-lerin kullanım amacının (ekonomik özünün) buraporlamaya yön verdiği sonucuna ulaşılmıştır.Çalışma kapsamında yapılan araştırmada 2016yılında BİST 100 endeksinde yer alan reel sektör şirketleri ile Türkiye’de faaliyet gösterenmevduat bankalarının taraf oldukları türev ürünsözleşmelerine ilişkin yapmış oldukları finansaltablo dipnot açıklamaları incelenmiştir. Elde edi-len verilere göre hem türev ürün sözleşmelerinetaraf olunma oranının önemli düzeyde olduğu,hem de türev ürün sözleşmelerinin kullanımamacına uygun olarak raporlandığı tespit edil-miştir. Araştırma sonuçlarına göre, reel sektörişletmelerinin türev ürün sözleşmelerine dahaçok riskten korunma amacı ile taraf olduğu,mevduat bankalarında taraf olma amacının dahaçok spekülatif olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler

VALUATİON AND REPORTİNG APPROACH OF DERİVATİVE CONTRACTS UNDER INTERNATİONAL FİNANCİAL REPORTİNG STANDARDS

Öz:

On the occasion of today’s economic conditions international interest rate and currency instability is intensively experienced. Under these conditions, real economy businesses and financial businesses are widely using derivative contracts for carrying out their domestic and international activities in stable and foreseeable way and under current conditions for making speculative income. In this study regarding valuation and reporting of derivative contracts International Financial Reporting Standards (IFRS) are explained. It is concluded that IFRS valuation and reporting of derivative contracts are essentially holistic, financial reporting based and intended purpose (economic substance) gives direction to this reporting. In the research conducted within the concept of study financial reporting parts and disclosures of non-financial companies listed in Borsa Istanbul 100 Index (BIST-100) and deposit banks that operate in Turkey in 2016. It is arrived at a conclusion that as substance ratio of being part of derivative contracts is significant and it has been made reporting befitting with intended purpose of derivative product contracts. While non-financial companies are being part of derivative product contracts mostly with the purpose of risk hedging, in deposit banks this purpose is mostly speculative.

Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Bibliyografik

AKÇAY, M.B., KASAP, M., DOĞUÇ, T., KASAP, G. (2012). Türev Piyasalar ve Yapılandırılmış Ürün- ler, Scala Yayıncılık. İstanbul.
APAK, S., UYAR M. (2011). Türev Ürünler ve Finansal Teknikler, Beta, İstanbul.
CHANCE, D.M. , BROOKS, R. (2016). Introduction to Derivatives and Risk Management, 10.th Edition, Cengage Learning, Boston.
DURBIN, M. (2011). All about Derivatives, 2nd Edition, McGraw-Hill, USA.
GUPTA, S.L. (2005). Financial Derivatives: Theory, Concepts and Problems, PHI Learning Pvt. Ltd. New Delhi.
HILLING, A. (2007). “Income Taxation of Derivatives and other Financial Instruments– Econo- mic Substance versus Legal Form”, JIB Dissertation, Series No:042, Jönköping University.
MACKENZIE, B. (2013). Wiley IFRS 2013: Interpretation and Application of International Finan- cial Reporting Standards. 10 Edition. Wiley.
MANCHIRAJU, H., PIERCE, S., SRIDHARAN, S.S. (2012). The Economic Substance of Derivati- ves, Indian School of Business and Northwestern University, http://events.isb.edu/Accounting- ResearchConference/File/Derivativespaper.pdf. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2017.
MIRZA, A.A., ORRELL, M., HOLD, G.J. (2008). IFR Practical Implementation Guide and Workbo- ok, Second Edition, Wiley.
RAMIREZ, J. (2015). Accounting For Derivatives: Advanced Hedging Under IFRS 9, Second Edi- tion, John&Wiley Sons Inc., USA.
SELVİ, Y. (2000). Türev Ürünlerin Muhasebeleştirilmesi, ARC Yayınları, Yayın No:5, İstanbul.
SELVİ, Y. (2016). Türev Ürün Sözleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi, http://www.riskonomi. com/wp/?p=998. Erişim Tarihi: 25 Mart 2016.
TÜREL, A. (2008). Riskten Korunma Muhasebesi ve Finansal Tablolarda Raporlanması, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul.
Uluslararası Muhasebe Standardı 32: “Finansal Araçlar: Sunum”, Resmi Gazete,28 Ekim 2006, Sayı:26330.
Uluslararası Muhasebe Standardı 39: “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme”, Resmi Gazete, 3.11.2006, Sayı:26335.
Uluslararası Finansal Raporlama Standardı 7: “Finansal Araçlar: Açıklamalar”, Resmi Gazete, 30.1.2007, Sayı:26419.
Uluslararası Finansal Raporlama Standardı 9: “Finansal Araçlar”, Resmi Gazete, 19.1.2007, Sa- yı:29953.
VASARHELYI, M. (1981). Academic Research in Accounting and Auditing, Handbook of Accoun- ting and Auditing. Ed. Palmer Burton, J.C.R.E., R. S. Kay, Warren Gorham, and Lamont. Chapter 48, Boston.
IFRS 9 Project, http://ifrs.org. Erişim Tarihi: 20 Mart 2017.

APA	AYLUÇTARHAN A, TUREL A (2018). ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI. , 129 - 144.
Chicago	AYLUÇTARHAN ARİF,TUREL ASLI ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI. (2018): 129 - 144.
MLA	AYLUÇTARHAN ARİF,TUREL ASLI ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI. , 2018, ss.129 - 144.
AMA	AYLUÇTARHAN A,TUREL A ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI. . 2018; 129 - 144.
Vancouver	AYLUÇTARHAN A,TUREL A ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI. . 2018; 129 - 144.
IEEE	AYLUÇTARHAN A,TUREL A "ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI." , ss.129 - 144, 2018.
ISNAD	AYLUÇTARHAN, ARİF - TUREL, ASLI. "ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI". (2018), 129-144.

APA	AYLUÇTARHAN A, TUREL A (2018). ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI. Vergi Raporu, 0(230), 129 - 144.
Chicago	AYLUÇTARHAN ARİF,TUREL ASLI ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI. Vergi Raporu 0, no.230 (2018): 129 - 144.
MLA	AYLUÇTARHAN ARİF,TUREL ASLI ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI. Vergi Raporu, vol.0, no.230, 2018, ss.129 - 144.
AMA	AYLUÇTARHAN A,TUREL A ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI. Vergi Raporu. 2018; 0(230): 129 - 144.
Vancouver	AYLUÇTARHAN A,TUREL A ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI. Vergi Raporu. 2018; 0(230): 129 - 144.
IEEE	AYLUÇTARHAN A,TUREL A "ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI." Vergi Raporu, 0, ss.129 - 144, 2018.
ISNAD	AYLUÇTARHAN, ARİF - TUREL, ASLI. "ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI KAPSAMINDA TÜREV ÜRÜN SÖZLEŞMELERİNİ DEĞERLEME ve RAPORLAMA YAKLAŞIMI". Vergi Raporu 230 (2018), 129-144.