TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ
Yıl: 2018 Cilt: 16 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 129 - 160 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18026/cbayarsos.439428 İndeks Tarihi: 04-09-2019
TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ
Öz: ARGE harcamalarının GSYH üzerinden aldığı pay arttıkça,teknolojik inovasyon ve gelişim artarak sürdürülebilir büyümeyekatkı sağlamaktadır. Özellikle gelişmekte olan ülkeler için teknolojikgelişim, verimlilik ve ihracat üzerinde önemli etkilere sahiptir. Buçalışmanın amacı Türkiye’de 1990-2016 döneminde toplam ARGEharcamaları (ARGE/GSYH) ile reel GSYH arasındaki ilişkinin analizedilmesidir. Seriler farklı seviyelerde durağan olduklarından,eşbütünleşme analizi ARDL sınır testi ile gerçekleştirilmiştir. ARDLModeli uzun dönem katsayıları incelendiğinde ARGE değişkenininGSYH değişkeni üzerindeki uzun dönem etkisi pozitif ve anlamlıçıkmıştır. GSYH fonksiyonu istikrarlı bir şekilde ARGE değişkenitarafından açıklanmaktadır ve uzun dönemde ARGE’deki %1’likdeğişim Reel GSYH’yı %5,92 arttıracaktır. Kurulan hata düzeltmemodeli sonucunda çıkan katsayı; negatif ve istatistiksel olarakanlamlıdır. Ayrıca mutlak değeri 1’den büyüktür. Bu durum kısadönemde meydana gelen dalgalanmaların uzun dönemde bir dengenoktasına geleceğini göstermektedir. Türkiye’de ARGEharcamalarındaki artış uzun dönemde ileri teknolojili ürün ihracatınaolumlu katkı yaparak büyüme ve cari denge üzerinde pozitif etkigösterecektir.
Anahtar Kelime: Konular:
THE RELATIONSHIP BETWEEN R&D EXPENDITURES AND GROWTH IN TURKEY: ARDL APPROACH
Öz: As the share of R&D expenditures on GDP increases, so do technological innovations, and development which contribute to the sustainable growth. Technological development has significant effects on productivity and exports especially for developing countries. The aim of this study is to analyze the relationship between real GDP and total R&D expenditures (R&D/GDP) for the 1990-2016 period in Turkey. Because both series have different integration levels, cointegration analysis was performed by the ARDL boundary test. According to the long term coefficients of the ARDL model, the long term effect of the R&D variable on GDP is positive and significant. The variance in GDP is consistently predicted by the R&D variable and a 1% change in R&D will increase real GDP by 5.92%. The coefficient of the error correction model is negative and statistically significant, and the absolute value is greater than 1. This indicates that short-term fluctuations will come to an equilibrium in the long term. The increase in Turkey’s R&D expenditures will have a positive effect on high-tech product exports, which will then positively reflect on economic growth and current account balance in the long-run.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AKDİ, Yılmaz (2010), Zaman Serileri Analizi: Birim Kökler Ve Kointegrasyon. Gazi Kitabevi.
- AKINCI, Merter, and Haktan SEVİNÇ. (2013)."Ar&Ge Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: 1990--2011 Türkiye Örnegi." Journal of International Social Research, 6.27ss.7-17
- ALTIN, O., ve KAYA, A.A. (2009), “Türkiye’de ARGE Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensel İlişkinin Analizi”, Ege Akademik Bakış 9: 251-259.
- ARROW, K. J. (1962), The Economic Implications of Learning by Doing. The Review of Economic Studiee, 29(3), 155-173.
- BOZKURT, Cuma. (2015)"R&D Expenditures and Economic Growth Relationship İn Turkey." International Journal of Economics and Financial Issues 5.1: 188.
- DOĞRU, Bülent. (2014) "Türkiye'de Para Talebinin Uzun ve Kısa Dönem Dengesinin ARDL ve VEC Yaklaşımları İle Analiz Edilmesi." AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi S: 10- 10-2. ss. 19-31.
- DORUK, Ömer Tuğsal; SÖYLEMEZOĞLU, Ergül. The Constraints of Innovation in Developing Countries: Too Many Barriers to Start Ups?. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2014, 150: 944-949.
- EID, Ashraf (2012). “Higher Education R&D And Productivity Growth: An Empirical Study On High-İncome OECD Countries”. Education Economics, 20(1): 53-68
- ER, Perihan Hazel. (2013). Girişimcilik ve Yenilikçilik Kavramlarının İktisadi Düşüncedeki Yeri: Joseph A. Schumpeter, , Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29.
- ERCAN, Nihal Yener. (2000). "İçsel Büyüme Teorisi: Genel Bir Bakış." Planlama Dergisi Özel Sayı-DPT’nin Kuruluşunun 42. Yılı EViews 9, Getting Started 1994–2017, IHS Markit Ltd.
- FALK, Martin. (2007), "R&D Spending İn The High-Tech Sector And Economic Growth." Research İn Economics.s: 61(3) ss.140-147.
- FİKİRLİ, Özlem, ve ÇETİN, Ahmet Kibar. (2015): "ARGE Sermaye Birikiminin Toplam Faktör Verimliliğine Etkisi: Türkiye Örneği." Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi 4(2). ss. 147-166.
- GENÇ, M.C. ve ATASOY, Y. (2015), Ar&Ge ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi, The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management, S: 5. ss.27-34.
- GOEL, Rajeev K.; PAYNE, James E.; RAM, Rati (2008). “R&D expenditures and US economic growth: A disaggregated approach”. Journal Of Policy Modeling, 30: 2,ss. 237-250
- GUJARATİ, Damodar N. (1999), "Temel Ekonometri“(Çev. Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen)." Birinci Basım, İstanbul: Literatür Yayınları
- GÜLMEZ, Ahmet. YARDIMCIOĞLU F. (2012), “OECD Ülkelerinde ARGE Harcamaları ve Ekonomik Büyüme ilişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi “ (1990-2010), Maliye Dergisi, S: 163. ss.335-353
- GÜLMEZ, Ahmet; AKPOLAT, Ahmet Gökçe (2014). “ARGE, İnovasyon ve Ekonomik Büyüme: Türkiye ve AB Örneği İçin Dinamik Panel Veri Analizi”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi s 14(2), ss.1-18.
- GÜLOĞLU, Bülent; TEKIN, Barış (2012). “A Panel Causality Analysis Of The Relationship Among Research And Development, İnnovation, And Economic Growth İn High-İncome OECD Countries”. Eurasian Economıc Review, 2:1,32-47
- GROSSMAN G. M. ve HELPMAN, E.(1989).“Endogenous Product Cycles”, NBER Working Paper Series, March, Working Paper No. 2913:ss. 1-37.
- HAN, Ergül. & KAYA, Ayşen (2004). İktisadi Büyüme ve Kalkınma. 1. Baskı. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını.
- KARAGOL, Erdal., ERBAYKAL, E. ve ERTUĞRUL Hasan. Murat. (2007) "Türkiye’de Ekonomik Büyüme İle Elektrik Tüketimi İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı." Doğus Üniversitesi Dergisi,S: 8.1 ss.72-80.
- KENNEDY, Peter(2006), Çeviren: Muzaffer Sarımeşeli, And Şenay Açıkgöz. Ekonometri Kılavuzu. Gazi Kitabevi,
- KİRANKABEŞ, M. C. ve Erçakar, M. E. (2012), “Importance of Relationship between R&D Personnel and Patent Applications on Economics Growth: A Panel Data Analysis”, International Research Journal of Finance and Economics, 92(1), ss. 72-81.
- KOÇAK, Emrah. (2014), "Türkiye'de Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Geçerliliği: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı." İşletme Ve İktisat Çalışmaları Dergisi 2:3, ss. 62-73.
- KORKMAZ, Suna. (2010). Türkiye’de AR‐GE Yatırımları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi. Yaşar Üniversitesi Dergisi, 20(5), ss. 3320-3330.
- KUTLAR, Aziz, (2007), Ekonometriye Giriş. Nobel Yayın Dağıtım.
- KWİATKOWSKi, Denis, SCHMİDT Peter, And SHİN Yongcheol (1992) "Testing The Null Hypothesis Of Stationarity Against The Alternative Of A Unit Root." Journal Of Econometrics S.54 ss. 159-178.
- LUCAS, R., E (1988). “On the Mechanisms of Economic Development”. Journal of Monetary Economics, 22: ss. 3-42.
- MANKİW, Gregory (2010). Makroekonomi. Ömer Faruk Çolak (çev), Efil Yayınevi, Ankara.
- ÖZCAN, Burcu ve Arı, Ayşe. (2014), Araştırma-Geliştirme Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi, Maliye Dergisi, Sayı 166, ss. 39-55
- ÖZER, Mustafa, and Necati ÇİFTÇİ. (2008) "Ar-Ge Tabanlı İçsel Büyüme Modelleri ve Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: OECD Ülkeleri Panel Veri Analizi." SÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi S.10.16 ss. 219-239.
- PAZARLIOĞLU, Mehmet Vedat, Emrah GÜLAY (2007),"Net Portföy Yatırımları İle Faiz Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği 1922: I2005: Iv."
- PESARAN, M. Hashem, And Yongcheol SHIN (1998), "An Autoregressive Distributed-Lag Modelling Approach To Cointegration Analysis." Econometric Society Monographs, S: 31, ss:371-413.
- PESARAN, M. Hashem, Yongcheol SHIN, And Richard J. SMITH(2001), "Bounds Testing Approaches To The Analysis Of Level Relationships." Journal Of Applied Econometrics, S:16.3, ss. 289-326.
- PESARAN, M. Hashem (1997), "The Role Of Economic Theory İn Modelling The Long Run." The Economic Journal, S:107.440, ss. 178-191.
- PHİLLİPS, Peter Cb, and Pierre PERRON (1988), "Testing For A Unit Root In Time Series Regression." Biométrika, S: 75.2, ss. 335- 46.
- RİCARDO,D (1817), Politik İktisadın İlkeleri (çev.Yahya Sezai Tezel), http://www.seyfettinartan.net/Ricardo.pdf (15.01.2018).
- ROMER, P. M. (1990), “Endogenous Technological Change”. Journal of Political. Economy, S:92, ss. 71-102
- SAMIMI, Ahmad Jafari; ALERASOUL, Seyede Monireh (2009), “R&D and economic growth: New evidence from some developing countries”. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, S:3.4, ss. 3464-3469.
- SARAÇ, Taha Bahadır (2009). “Araştırma-Geliştirme Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Panel Veri Analizi”. In: Econ Anadolu 2009: Anadolu International Conference in Economics
- SEYFETTİN, Erdoğan ve Şerif CANBAY (2016). “İktisadi Büyüme ve Araştırma & Geliştirme (ARGE) Harcamaları İlişkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme”, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S:4(2), ss.29-44.
- SOLOW, R. M. (1957). “Technical Change and the Aggregate Production Function”. Review of Economics and Statistics, S:39: ss. 312-320.
- SUNGUR, Onur; AYDIN, Halil İbrahim; EREN, Mehmet Vahit. Türkiye’de AR-GE, inovasyon, ihracat ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Asimetrik nedensellik analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2016, 21.1.
- SYLWESTER, K. (2001), “R&D and Economic Growth”, Knowledge, Technology,&Policy, 13(4), ss.71-84.
- TABAN, Sami, and Mehmet ŞENGÜR (2014), "Türkiye’de ArGe ve Ekonomik Büyüme." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S:30.30, ss:355-376.
- TARI, Recep (2002), "Ekonometri (2. Basım)." İstanbul: Alfa TÜRKER, Munise Tuba (2009). İçsel Büyüme Teorilerinde İçsel Büyümenin Kaynağı Ve Uluslararası Ticaret Olgusuyla İlişkisi, Dumlupınar ün. Sosyal Bilimler Dergisi, S: 25, Aralık. ss. 87-94.
- Türkiye İstatistik Kurumu, Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması, http://www.tuik.gov.tr/ Erişim 05.01.2018
- Türkiye İstatistik Kurumu, Dış Ticaret İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24821,Erişim05.01.2018 WOOLDRİDGE, Jeffrey M. (2013), Ekonometriye Giriş: Modern Yaklaşım. Nobel Akademik Yayıncılık,
- YARDIMCI, Pınar(2006). "İçsel Büyüme Modelleri ve Türkiye Ekonomisinde İçsel Büyümenin Dinamikleri." Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,S:1, ss. 96-114.
- YAYLALI, Muammer, AKAN. Yusuf, Cem IŞIK (2010), "Türkiye de Ar&Ge Yatırım Harcamaları Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki EşBütünleşme Ve Nedensellik İlişkisi: 1990–2009." Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi 5.2
- YILDIRIM, Ertuğrul, and Ferdi KESİKOĞLU (2012), "Ar-Ge Harcamaları İle İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Türkiye Örneğinde Panel Nedensellik Testi Kanıtları." İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S: 32.1 ss.165-180.
| APA | uçak s, KUVAT Ö, ÇİFTÇİ AYTEKİN A (2018). TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ. , 129 - 160. 10.18026/cbayarsos.439428 |
| Chicago | uçak sefer,KUVAT Özlem,ÇİFTÇİ AYTEKİN Ayşe Gamze TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ. (2018): 129 - 160. 10.18026/cbayarsos.439428 |
| MLA | uçak sefer,KUVAT Özlem,ÇİFTÇİ AYTEKİN Ayşe Gamze TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ. , 2018, ss.129 - 160. 10.18026/cbayarsos.439428 |
| AMA | uçak s,KUVAT Ö,ÇİFTÇİ AYTEKİN A TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ. . 2018; 129 - 160. 10.18026/cbayarsos.439428 |
| Vancouver | uçak s,KUVAT Ö,ÇİFTÇİ AYTEKİN A TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ. . 2018; 129 - 160. 10.18026/cbayarsos.439428 |
| IEEE | uçak s,KUVAT Ö,ÇİFTÇİ AYTEKİN A "TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ." , ss.129 - 160, 2018. 10.18026/cbayarsos.439428 |
| ISNAD | uçak, sefer vd. "TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ". (2018), 129-160. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.439428 |
| APA | uçak s, KUVAT Ö, ÇİFTÇİ AYTEKİN A (2018). TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 129 - 160. 10.18026/cbayarsos.439428 |
| Chicago | uçak sefer,KUVAT Özlem,ÇİFTÇİ AYTEKİN Ayşe Gamze TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16, no.2 (2018): 129 - 160. 10.18026/cbayarsos.439428 |
| MLA | uçak sefer,KUVAT Özlem,ÇİFTÇİ AYTEKİN Ayşe Gamze TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.16, no.2, 2018, ss.129 - 160. 10.18026/cbayarsos.439428 |
| AMA | uçak s,KUVAT Ö,ÇİFTÇİ AYTEKİN A TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 16(2): 129 - 160. 10.18026/cbayarsos.439428 |
| Vancouver | uçak s,KUVAT Ö,ÇİFTÇİ AYTEKİN A TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 16(2): 129 - 160. 10.18026/cbayarsos.439428 |
| IEEE | uçak s,KUVAT Ö,ÇİFTÇİ AYTEKİN A "TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ." Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, ss.129 - 160, 2018. 10.18026/cbayarsos.439428 |
| ISNAD | uçak, sefer vd. "TÜRKİYE’DE ARGE HARCAMALARI– BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL YÖNTEMİ". Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16/2 (2018), 129-160. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.439428 |
