TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER

Çağla D. TAĞMAT (Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara, Türkiye)
Türkiyat Mecmuası
3 1
Yıl: 2018 Cilt: 28 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 139 - 161 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 06-09-2019

TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER

Öz:
Bizans döneminde genel olarak “Ege Adaları” adıyla anılan ve TrablusgarpSavaşı ile Yunanca “Dodekanisos” adından çevrilerek literatüre On İki Ada olarakgeçen adalar grubu, 16. yüzyıldan 1912 yılına kadar Osmanlı hakimiyetindekalmıştır. Trablusgarp Savaşı ile İtalyan işgalinin yaşandığı Rodos ve On İkiAda, bu süreçten sonra Türkiye, İtalya ve Yunanistan arasında sürekli tartışmakonusu olmuş ve bu tartışmalar Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı ve hattaMilli Mücadele dönemi sonrasına kadar devam etmiştir.Ege Denizinde üç ülkenin, uğruna büyük mücadele verdiği On İki Ada, LozanBarış Konferansı döneminde tartışmaya açılmaksızın İtalyan hakimiyetineverilirken, bu konferansta özellikle Yunanistan ve Türkiye arasında Ege Adaları,Türkiye ile İtalya arasında da Meis Adası konuları önemli tartışma maddelerinioluşturmuştur.Lozan Konferansı’nda her ne kadar On İki Ada konusu tartışmaya açılmışolmasa da Yunanistan Heyetinin temsilcisi Eleftherios Venizelos, konferansınikinci aşamasında İngiliz delegesi Harold Nicolson ve Foreign Office ile yaptığıgizli yazışmalar ile On İki Ada’nın Yunanistan’a verilmesi için önemli çaba sarfetmiştir.Bu makalede Trablusgarp Savaşı’ndan Lozan Konferansı’na, On İki Adakonusunda yaşanan tartışmaların yanı sıra Lozan Konferansı’nda Venizelos’unbu adaları almak için gerçekleştirdiği gizli yazışmalar Benaki Müzesi VenizelosArşivi belgeleri ışığında aktarılacak ve değerlendirilecektir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

(CONFIDENTIAL) NEGOTIATIONS ABOUT DODECANES FROM TRIPOLI WAR TO LAUSANNE TREATY

Öz:
Island groups which were called as “Agean Islands” during Byzantium era and called as Dodecanes by translating from Greek language were under the domination of Ottoman State from 16th century until Tripoli War. Dodecanes which were occupied by Italy during Tripoli War became a moot point between Turkey, Greece and Italy and this discussions continued during Balkan Wars, The First World War and after the National War of Independence. Dodecanes for which three countries struggled, were given to Italy in Lausanne Peace Conference without any negotiation, in the same conference Agean Islands issue discussed between Turkey and Greece and Castellorizo issue was discussed between Italy and Turkey. Although Dodecanes issue was not discussed during Lausanne Peace Conference, the head of Greek Delegation, Eleftherios Venizelos, endeavored for Dodecanes with the confidential correspondences conducted with Foreign Office and Harold Nicolson. In this paper not only the negotiations and discussions about Dodecanes from Tripoli War to Lausanne Conference but the confidential correspondences of Venizelos to take the Dodecanes will be evaluated in the light of Benaki Museum Venizelos Archive documents.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ARMAOĞLU, Fahir 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Alkım Yayınları, İstanbul, 2016.
  • ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk, c. II., Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1973.
  • AYDEMİR, Şevket Süreyya, İkinci Adam, c. II, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2011.
  • BİLSEL, Cemil, Lozan, 2. Kitap, İstanbul, 1933.
  • CASSELS, Alan Mussolini’s Earlier Diplomacy, Princeton University Press, New Jersey, 1970.
  • CHILDS, Timoty W., Trablusgarp Savaşı ve Türk İtalyan Diplomatik İlişkileri, Türkiye İşbankası Yayınları, İstanbul, 1990.
  • ÇELİKÇİ, Abdül Samet - KAKIŞIM, Can, “İtalyan Faşizmi ve Gelişimi” Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. I, S. 2, Aralık 2013.
  • EDİZ, İsmail, “İtalya’nın Oniki Ada’yı İşgali ve Güney Arnavutluk Sorunu”, Akademik İncelemeler Dergisi, c. II, S. 1, 2016.
  • ERTAN, Temuçin Faik, “Lozan Görüşmeleri Sırasında Türk Heyeti ile TBMM Hükümeti Arasındaki İlişkiler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, c. VI, S. 18, Ankara, Temmuz 1990.
  • Galip Kemali Söylemezoğlu’nun Hatıraları (Atina Sefareti) 1913-1916, Canlı Tarihler 5, Türkiye Yayınevi, 1946
  • HATZİANTONİOS, Kostas, Thedoros Pagkalos, İoikos, Athina, 2004.
  • HAYTA, Necdet, “Rodos ile Oniki Ada’nın İtalyanlar Tarafından İşgali ve İşgalden Sonra Adaların Durumu (1912-1918)”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 5, (1994).
  • HAYTA, Necdet, Balkan Savaşlarının Diplomatik Boyutu ve Londra Büyükelçiler Konferansı (17 Aralık 1912- 11 Ağustos 1913), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2008.
  • HAYTA, Necdet, 1911’den Günümüze Ege Adaları Sorunu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2015.
  • İNÖNÜ, İsmet, Hatıralar, c. II, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 1985.
  • KARACAN, Ali Naci, Lozan Konferansı ve İsmet Paşa, Maarif Matbaası, İstanbul, 1943.
  • KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi IX. Cilt, İkinci Meşrutiyet ve Birinci Dünya Savaşı (1908-1918), TTK, Ankara, 2011.
  • KLAPSİS, Antonis, “Greek Diplomacy Towards Fascist Italy 1922-1940”, Monnheimer Beitraologie zur Klassischen Archaologie und Geschichte Griechenlands und Zyperns, 20, 2013.
  • KÜÇÜK, Cevdet, Ege Adalarının Egemenlik Devri Tarihçesi, SAEMK, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 2001.
  • KÜÇÜK, Cevdet, “On İki Ada”, TDV İslam Ansiklopedisi, c., 33, s. 353-355.
  • MERAY, Seha (Çev.), Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar, Belgeler, Genel Oturumların Protokolleri ve Birinci Komisyon Tutanakları ile Raporları (Ülke ve Askerlik Sorunları), c. I, Kitap I, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2001.
  • MERAY Seha - Osman OLCAY, Osmanlı İmparatorluğu’nun Çöküş Belgeleri (Mondros Bırakışması, Sevr Andlaşması, İlgili Belgeler), Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1977.
  • ÖZMAN, Aydoğan, “Lozan Andlaşmalarında Ege Adalarının Statüsü”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, c. XLIII, 1988.
  • PAPAFLARATOS, J. S., “The Fiume and the Corfu Incident”, Balkan Studies, 45, Thessaloniki, 2004.
  • SOYSAL, İsmail, Tarihçeleri ve Açıklamaları ile Birlikte Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları, c. I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2000.
  • ŞAHİN, İlhan, “Osmanlı Klasik Döneminde Ege Adalarında Nüfus ve Nüfus Hareketleri”, Ed. İdris BOSTAN, Ege Adalarının İdari, Mali ve Sosyal Yapısı,
  • SAEMK, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 2003.
  • ŞIVGIN, Hale, Trablusgarp Savaşı ve 1911-1912 Türk-İtalyan İlişkileri, TTK Basımevi, Ankara, 1989.
  • ŞİMŞİR, Bilal, Lozan Günlüğü, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 2012.
  • ŞİMŞİR, Bilal, Lozan Telgrafları, c. I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1990.
  • The Dodecanese and the British Press, World Public Library Edition (T.Y.).
  • TURAN, Şerafettin, “Rodos ve Oniki Ada’nın Türk Hakimiyetinden Çıkışı”, Belleten, c. XXIX, S. 113, TTK, Ankara, 1965.
  • TURAN, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi, İmparatorluğun Çöküşünden Ulusal Direnişe, 1. Kitap, Bilgi Yayınları, İstanbul, 2008.
  • Türk İstiklâl Harbi II. Cilt Batı Cephesi 6. Kısım IV. Kitap İstiklâl Harbinin Son Safhası (18 Eylül 1922: 1 Kasım 1923), Genelkurmay Başkanlığı Harb Tarihi Dairesi Resmî Yay. Seri No.: 1, Ankara, 1969.
  • ÜÇAROL, Rıfat, Siyasi Tarih 1789-2014, Der Yayınları, İstanbul, 2015. Arşivler
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.041.16.
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.322.05.
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.040.017.
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.040.016.
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.269.37.
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.039.36.
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173.034.124.
  • Benaki Müzesi Venizelos Arşivi, 173. 335. 011.
  • Embros
  • Hronos
  • Manchester Guardian
  • Morning Post
  • The Globe
  • The Times
APA D. TAĞMAT Ç (2018). TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. , 139 - 161.
Chicago D. TAĞMAT Çağla TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. (2018): 139 - 161.
MLA D. TAĞMAT Çağla TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. , 2018, ss.139 - 161.
AMA D. TAĞMAT Ç TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. . 2018; 139 - 161.
Vancouver D. TAĞMAT Ç TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. . 2018; 139 - 161.
IEEE D. TAĞMAT Ç "TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER." , ss.139 - 161, 2018.
ISNAD D. TAĞMAT, Çağla. "TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER". (2018), 139-161.
APA D. TAĞMAT Ç (2018). TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. Türkiyat Mecmuası, 28(1), 139 - 161.
Chicago D. TAĞMAT Çağla TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. Türkiyat Mecmuası 28, no.1 (2018): 139 - 161.
MLA D. TAĞMAT Çağla TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. Türkiyat Mecmuası, vol.28, no.1, 2018, ss.139 - 161.
AMA D. TAĞMAT Ç TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. Türkiyat Mecmuası. 2018; 28(1): 139 - 161.
Vancouver D. TAĞMAT Ç TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER. Türkiyat Mecmuası. 2018; 28(1): 139 - 161.
IEEE D. TAĞMAT Ç "TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER." Türkiyat Mecmuası, 28, ss.139 - 161, 2018.
ISNAD D. TAĞMAT, Çağla. "TRABLUSGARP SAVAŞI’NDAN LOZAN ANTLAŞMASI’NA ON İKİ ADA KONUSUNDA (GİZLİ) GÖRÜŞMELER". Türkiyat Mecmuası 28/1 (2018), 139-161.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
07-05-2024 8:30

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları