Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem
Yıl: 2018 Cilt: 1 Sayı: 8 Sayfa Aralığı: 211 - 232 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 16-09-2019
Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem
Öz: Şanlıurfa ve çevresinin Neolitik dönemden itibaren iskân edilmiş olduğunubölgede yapılan sistemli yüzey araştırmaları göstermiştir. 1987 yılından itibarenbölgede yapılan araştırmalar sonucunda Neolitik döneme ait buluntuveren yerleşimlerin sayısı bir elin parmaklarını geçmezdi. Ancak, son yıllardaHarran ve çevresinde yapılan çalışmalar, bölgenin daha da eski dönemlerdenitibaren yoğun bir şekilde iskân edilmiş olduğunu bize göstermiştir. Neolitikdönemin çanak çömlek kullanılmayan evresi olan Çanak ÇömleksizNeolitik dönemde, özellikle Harran ovasının doğusunda yer alan TektekDağları bölgesinde pek çok ören yerinin tespiti bölgenin daha eskilere gittiğinikanıtlamıştır. Ayrıca, bölgede bulunan yabani hayvan tuzak alanlarıbölgenin geçim kaynaklarından birinin yabani hayvan avcılığı üzerinekurulmuş olduğunu da göstermektedir. Urfa ve çevresinde yabani hayvanavcılığı denilince hiç kuşkusuz akla gelen ilk hayvan ceylandır. Bölgede,ceylan popülasyonun ne kadar yoğun olduğunu gösteren en iyi kanıtlardanbiri, bölge halkının günümüzden 50-60 yıl öncesine kadar Tektek Dağları’ndamodern teçhizatla yaptığı ceylan avcılığıdır. Şanlıurfa’da bulunan Neolitikdöneme ait yerleşimlerde yapılan kazılarda ele geçen hayvan kemiklerinin% 45-50’sinin ceylan kemiği olduğu düşünüldüğünde ceylanın Neolitikdönemde ne kadar önemli olduğu anlaşılmaktadır
Anahtar Kelime: Konular:
The Neolithic Period in and around Urfa in the Light of New Findings
Öz: The systematic surface surveys made in the area showed that Şanlıurfa and its surroundings have been inhabited since the Neolithic Period. As a result of the researches conducted in the region since 1987, the number of settlements giving Neolithic finds did not exceed the fingers of a hand. However, recent work in and around Harran has shown us that the region has been intensively inhabited since earlier times. In the Tektek Mountains region in the east of the Harran Plain, lots of settlements belong to the Pre-Pottery Neolithic Period have been discovered and this proved that the history of the region went to more ancient times. Also, wildlife trap areas in the region show that one of the livelihoods is based on wildlife hunting. When it comes to wild animal hunting in Harran and its environs, the first animals come to mind are gazelles. One of the best proofs of how intense the gazelle population in the region is the hunting that the people from the region with modern equipment made in the Tektek Mountains until 50-60 years ago. It is understood how important the gazelle is in the Neolithic period when it is thought that 45-50% of the animal bones recovered from the excavations are gazelle bones in settlements belonging to the Neolithic Period in Şanlıurfa.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- Abbès 1993 Abbes, F., “Méthode d’approce de la variabilité du debitagé aminaire, application à desarmatures perçantes de Cheikh Hassan (Syrie. VIIIe millénaire B.C.)” Cahiers deI’Euphrate 7, 119-150.
- Beile-Bohn et al. 1998 Beile-Bohn, M; Gerber C., Morsch M. ve Schmidt, K., “Neolithische Forschungen in Obermesopotamien. Gürcütepe und Goöekli Tepe” Istanbuler Mitteilungen 48, 5-78.
- Bulgan ve Çelik 2011 Bulgan,F – Çelik, B., , “A New Statue From Gaziantep in Southeast Turkey / Türkiye’nin Güneydoğusundaki Gaziantep’ten Yeni Bir Heykel” (Ed. H. Taşkıran, M. Kartal, K. Özçelik, M.B. Kösem ve G. Kartal), Işın Yalçınkaya’ya Armağan Kitabı, Studies in Honor of Işın Yalçınkaya, Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara, 85-90.
- Cauvin 1994 Cauvin, J., Naissance des divinitès, naissance del’agriculture. La révolution des symboles au Néolithique, Editions CNRS, Paris.
- Coşkunsu 1999 Coşkunsu, G., Çayönü Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem Okuçlarının Biçimsel Özelliklerine Göre Sınıflandırılması ve Çakmaktaşı Okuçlarının Kullanım İzi Analizi ile İşlevlerinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edebiyat Fakültesi, Prehistorya Anabilim Dalı, İstanbul.
- Çelik 2000a Çelik, B. “An Early Neolithic Settlement in the Center of Sanliurfa, Turkey”, Neo-Lithics 2/3, 4-6.
- Çelik 2000b Çelik, B., “A New Early-Neolithic Settlement : Karahan Tepe”, NeoLithics 2-3, 6-8.
- Çelik 2004 Çelik, B., “A New Early Neolithic Settlement in Southeastern Turkey: Hamzan Tepe”, Neo-Lithics 04-2, 3-5.
- Çelik 2005 Çelik, B., “A New Statue of the Early Pre-Pottery Neolithic Period from Gaziantep, Southeastern Turkey”, Neo-Lithics 05-1, 28-29.
- Çelik 2006 Çelik, B., “A New Early Neolithic Settlement in Southeastern Turkey: Sefer Tepe”, Neo-Lithics 06-1, 23-25.
- Çelik 2007 Çelik, B., “Şanlıurfa-Yeni Mahalle, Balıklıgöl Höyüğü”, Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı. Türkiye’de Neolitik Dönem, Yeni Kazılar, Yeni Bulgular, (Ed. M. Özdoğan ve N. Başgelen), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 165–178.
- Çelik 2010 Çelik, B., “Hamzan Tepe in the Light of New Finds”, Documenta Preahistorica XXXVII, 257-268.
- Çelik 2011a Çelik, B., “Şanlıurfa-Yeni Mahalle” (Ed. M. Özdoğan, N. Başgelen ve P. Kuniholm), The Neolithic in Turkey. New Excavation and New Research. Archaeology and Art Publication, İstanbul, 139-164.
- Çelik 2011b Çelik, B., “Karahan Tepe: a new cultural centre inthe Urfa area in Turkey” Documenta Praehistorica XXXVIII, 241-253.
- Çelik 2011c Çelik, B., “A New Statue From Karahan Tepe” (Ed. H. Taşkıran, M. Kartal, K. Özçelik, M.B. Kösem ve G. Kartal), Işın Yalçınkaya’ya Armağan Kitabı, Studies in Honor of Işın Yalçınkaya, Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara, 91-95.
- Çelik et al. 2011 Çelik, B- Güler, M ve Güler, G., “A New Pre-Pottery Neolithic Settlement in Southeast Turkey: Taşlı Tepe”, Anatolia /Anadolu 37, 225-236.
- Çelik 2014 Çelik, B., “Differences and Similarities between the Settlements in Şanlıurfa Region where “T” Shaped Pillars are Discovered”, TÜBA-AR 17, 9-23.
- Ercan ve Çelik 2013 Ercan, M- B. Çelik, B., “Şanlıurfa Müzesi’nden Neolitik Döneme Ait Bir Grup Eser / A Group of Artifacts From Neolithic Period in Şanliurfa Museum”, Anadolu /Anadolu 39, 13-54.
- Güler ve Çelik 2015 Güler, M - Çelik,b., “Şanlıurfa Bölgesi Neolitik Dönem Araştırmaları”, Belgü 1/175-102.
- Güler et al. 2012 Güler,M- Çelik, B- Güler,G., “Viranşehir İlçesinden Yeni Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem Yerleşimleri / New Pre-Pottery Neolithic Settlements from Viranşehir District”, Anadolu / Anatolia 38, 157-191.
- Güler et al. 2013 G. Güler, G – Çelik, B - Güler, G., “New Pre-Pottery Neolithic sites and cult centres in the Urfa Region” Documenta Peahistorica XL, 291-304.
- Hauptmann 1991/92 Hauptmann,H., “Eine Siedlung des akeramischen Neolithikums am mittleren Euphrat”, Nürnberger Blaetter zur Archaeologie 8/9, 15-33.
- Hauptmann 2000 Hauptmann,H., “Ein frühneolithisches Kultbild aus Kommogene”, (Ed. J. Wagner), Gottkönige am Euphrat, Zaberns Bildbände zur Archaeologie, Munchen, 5-9.
- Hauptmann 2003 Hauptmann, H., “Eine frühneolitische Kultfigur aus Urfa” (Ed. M. Özdogan, H. Hauptmann ve N. Başgelen), From Village to Cities. Early Villages in the Near East, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, Vol. 1, 622-636.
- Hauptmann 2007 Hauptmann, H., “Nevali Çori ve Urfa Bölgesinde Neolitik Dönem”, (Ed. M. Özdoğan ve N. Başgelen), Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı. Türkiye’de Neolitik Dönem, Yeni Kazılar, Yeni Bulgular, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 131-164.
- Hauptmann 2012 Hauptmann,H., “Ein fruhneolithisches Kultbild aus Kommagene” (Ed. J. Wagner), Gottkönige am Euphrat: Neue Ausgrabungen und Forschungen in Kommagene, Darmstadt / Mainz, 13-22.
- Karul 2011 Karul, N., “Gusir Höyük” (Ed. M. Özdoğan, N. Başgelen ve P. Kuniholm), The Neolithic in Turkey, New Excavation and New Research, The Tigris Basin, Archaeology and Arts Publish, İstanbul, 1-17.
- Miyake et al. 2012 Miyake, Y - Maeda,O - Tanno, K - Hongo, H- Gündem, C.Y.,”New Excavations at Hasankeyf Höyük: A 10th millennium cal.BC site on the Upper Tigris, Southeast Anatolia” Neo-Lihics 1/12, 3-7.
- Moetz ve Çelik 2012 Moetz, K. - Çelik, B., “T Shaped Pillar Sites in the Landscape around Urfa” (Ed. R. Matthews ve J. Curtis), Proceedings of the 7th International Congress on the Archaeology of the Ancient Near East. Vol. 1: Megacities & Mega-sites, 695-709, Wiesbaden, Harrassowitz Verlag.
- Notroff et al. 2016 Notroff, J.- Dietrich, O - Schmidt, K., “Gathering of the Dead ? The Early Neolithic Sanctuaries of Göbekli Tepe, Southeastern Turkey” (Ed. C. Refrew, M.J. Boyd, ve I. Morley), Death Rituals, Social Order and the Archaeology of Immortality in the Ancient World “Death Shall Have No Dominion”, Cambridge University Press, Cambridge, 65-81.
- Özkaya ve San 2007 Özkaya, V - San, O., “Körtik Tepe, Bulgular Işığında Kültürel Doku Üzerine İlk Gözlemler” Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı. Türkiye’de Neolitik Dönem, Yeni Kazılar, Yeni Bulgular, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 21-36.
- Rosenberg 2007 Rosenberg, M., “Hallan Çemi”, (Ed. M. Özdoğan ve N. Başgelen), Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı. Türkiye’de Neolitik Dönem, Yeni Kazılar, Yeni Bulgular, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 1-11.
- Schmidt 1988 Schmidt, K., “Nevali Çori: Zum Typenspectrum der Silexindustrie und der Übrigen Kleinfunde”, Anatolica 15, 161-201.
- Schmidt 2001 Schmidt, K., “Göbekli Tepe, Southeastern Turkey. A preliminary report on the 1995-1999 excavations” Paléorient 26/1, 45-54.
- Schmidt 2002 Schmidt, K., “The 2002 Excavations at Göbekli Tepe (Southeastern Turkey), Imressions from an Enigmatic Site” Neo-Lithics 2/2, 8-13.
- Schmidt 2007 Schmidt, K., “Göbekli Tepe”, (Ed. M. Özdoğan ve N. Başgelen), Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı. Türkiye’de Neolitik Dönem, Yeni Kazılar, Yeni Bulgular, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 115-129.
- Schmidt 2010 Schmidt, K., “Göbekli Tepe - the Stone Age Sanctuaries. New results of ongoing excavations with a special focus on sculptures and high reliefs” Documenta Praehistorica XXXVII, 239-255.
- Sicher-Akman 2001 Sicher-Akman,M., “Die Rundhütte als Ursprung Zur Entwicklung erster runder Hütten zum geregelten Rechteckbau” (Ed.) R. M. Boehmer ve J. Maran. Lux orientis. Archaeologie zwischen Asien und Europa, Festschrift für Harald Hauptmann zum 65. Geburtstag. Rahden, 389-394.
- Stordeur ve Lebreton 2008 Stordeur,D - Lebreton, M., “Figurines pierres à rainures, «petits objets divers» et manches de Mureybet.” (Ed. J. J. Ibáňez), Le site néolithique de Tell Mureybet (Syrie du Nord), En homage à Jacques Cauvin, BAR International Series 1843, Oxford, Vol. II, 619-644.
| APA | Celik B, TOLON K (2018). Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem. , 211 - 232. |
| Chicago | Celik Bahattin,TOLON Kaya Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem. (2018): 211 - 232. |
| MLA | Celik Bahattin,TOLON Kaya Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem. , 2018, ss.211 - 232. |
| AMA | Celik B,TOLON K Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem. . 2018; 211 - 232. |
| Vancouver | Celik B,TOLON K Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem. . 2018; 211 - 232. |
| IEEE | Celik B,TOLON K "Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem." , ss.211 - 232, 2018. |
| ISNAD | Celik, Bahattin - TOLON, Kaya. "Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem". (2018), 211-232. |
| APA | Celik B, TOLON K (2018). Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem. Seleucia (ad Calycadnum), 1(8), 211 - 232. |
| Chicago | Celik Bahattin,TOLON Kaya Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem. Seleucia (ad Calycadnum) 1, no.8 (2018): 211 - 232. |
| MLA | Celik Bahattin,TOLON Kaya Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem. Seleucia (ad Calycadnum), vol.1, no.8, 2018, ss.211 - 232. |
| AMA | Celik B,TOLON K Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem. Seleucia (ad Calycadnum). 2018; 1(8): 211 - 232. |
| Vancouver | Celik B,TOLON K Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem. Seleucia (ad Calycadnum). 2018; 1(8): 211 - 232. |
| IEEE | Celik B,TOLON K "Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem." Seleucia (ad Calycadnum), 1, ss.211 - 232, 2018. |
| ISNAD | Celik, Bahattin - TOLON, Kaya. "Yeni Bulgular Işığında Urfa’da Neolitik Dönem". Seleucia (ad Calycadnum) 1/8 (2018), 211-232. |
