Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği

karabacak, fatih; SAK, UĞUR; SÖZEL, Hatice Kübra; OPENGIN, ERCAN

Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği

Hatice Kübra SÖZEL, (Anadolu University, Faculty of Education, Eskisehir, Turkey)

Ercan ÖPENGİN, (Van Yüzüncüyıl University, Faculty of Education, Van, Turkey)

Uğur SAK, (Director, Center for Research and Practice for High Ability Education (EPTS), Anadolu University, Faculty of Education, Eskisehir, Turkey)

Fatih KARABACAK (Anadolu University, Faculty of Education, Eskisehir, Turkey)

Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi

47 14

Yıl: 2018 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 160 - 180 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 17-09-2019

Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği

Öz:

Bu araştırmada Türkiye’nin ilk yerli zekâ ölçeği olanAnadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) özel eğitimgrupları arasındaki ayırtedicilik geçerlilik çalışmasıyapılmıştır. ASİS çocukların genel zekâsını, sözelzekâsını, görsel zekâsını ve bellek kapasitesini ölçenbir zekâ ölçeğidir. ASİS güncel zekâ kuramlarındanCattell-Horn-Carroll zekâ modeli temel alınarak geliştirilmişve 4-12 yaş aralığındaki çocuklara uygulanabilmektedir.ASİS değerlendirmeleri hem eğitim ortamlarındahem de klinik ortamlarda müdahaleamaçlı kullanılabilmektedir. Araştırmada tanı almışözel yetenekli (N=41), zihinsel gelişim yetersizliği(N=48), dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu(DEHB) (N=15), özgül öğrenme güçlüğü (ÖÖG)(N=21) ve otizm spektrum bozukluğu (OSB) (N=32)olan çocuklara ASİS uygulanarak veriler toplanmıştır.Elde edilen veriler Türkiye norm grubunun ortalamalarıile karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Çalışmadaözel yeteneklilerin ASİS genel zekâ düzeyi 137.90, zihinselgelişim yetersizliği olanların 47.18, DEHB olanların81.86, ÖÖG olanların 86.76, OSB olanların 63.09olarak bulunmuştur. Çalışma sonucunda katılımcılarınASİS’in toplam test ve alt test puan ortalamalarınındaha önceden aldıkları tanıya uygun olduğu görülmüştür.Sonuçlar ASİS’in özel eğitim grupları içinayırtediciliğinin yüksek olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

The Discriminant Validity of the Anadolu-Sak Intelligence Scale (ASIS) for Gifted and Other Special Education Groups

Öz:

In this study, the discriminant validity of the Anadolu-Sak Intelligence Scale (ASIS) was investigated for clinical and special education groups. ASIS provides measures of general intelligence, verbal intelligence, nonverbal intelligence and memory capacity. It is used both in clinical and educational settings for making decisions about a child’s intellectual capacities. ASIS was developed based on the CattellHorn-Carroll intelligence model. It is administered to children of 4 to 12 year-old. ASIS assessments can be used both in educational settings and in clinical settings for intervention purposes. In the study, ASIS was administered to children who were identified with a special need. The research group included children with high ability (N=41), intellectual disability (N=48), attention deficit and hyperactivity disorder (ADHD) (N=15), learning disability (SLD) (N=21) and autism spectrum disorder (ASD) (N=32). Children’s scores were compared with norm data. The mean general intelligence as measured by the ASIS was found to be 137.90 for the high ability group, 47.18 for intellectual disability, 81.86 for ADHD, 86.76 for SLD and 63.09 for ASD. Participants’ ASIS total test and subtest scores were found to be within the score range of special education groups. The results show a strong support for the discriminant validity of the ASİS.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Allen, M. H., Lincoln, A. J., & Kaufman, A. S. (1991). Sequential and simultaneous processing abilities of high-functioning autistic and language-impaired children. Journal of Autism and Developmental Disorders, 21, 483–502.
Barnhill, G., Hagiwara, T., Myles, B.S., & Simpson, R.L. (2000). Asperger Syndrome: A study of 37 children and adolescents. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 15(3), 146– 153.
Baum, K. T., Shear, P. K., Howe, S.R., & Bishop, S. L. (2014). A comparison of WISC-IV and SB-5 intelligence scores in adolescents with autism spectrum disorder. Autism, 19(6), 736-745.
Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Chow, D., & Skuy, M. (1999). Simultaneous and successive cognitive processing with nonverbal learning disabilities. School Psychology International, 20, 219–231.
Demir, B. (2005). Okulöncesi ve ilköğretim birinci sınıfa devam eden öğrencilerde özel öğrenme güçlüğünün belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
Ercan, İ., ve Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211-216.
Gilchrist, A., Green J., Cox, A., Burton, D., Rutter, M., & Le Couteur, A. (2001). Development and current functioning in adolescents with Asperger Syndrome: A comparative study. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 42(2), 227–240.
Gresham, F. M., & Reschly, D. J. (1986). Social skill deficits and low peer acceptance of mainstreamed learning-disabled children. Learning Disability Quarterly, 9(1), 23-32.
Gürpınar, N. (2006). Bilişsel Değerlendirme Sistemi’nin (CAS) 8 yaş grubu için ön norm çalışması ve üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin bilişsel değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
Hebben, N. (2004). Clinical applications: A review of special group studies with the WISC-IV an assessment of low-incidence populations. In A. S. Kaufman & N. L. Kaufman (Eds.), Essentials of psychological assessments: Essentials of WISC-IV assessment (p. 183-252). Hoboken, N.J: J. Wiley.
Hodapp, R. M., Leckman, J. F., Dykens, E. M., & Sparrow, S. S. (1992). K-ABC profiles in children with Fragile X syndrome, Down syndrome, and nonspecific mental retardation. American Journal on Mental Retardation, 97(1), 39–46.
Huber, D.H. (2008) Clinical presentation of autism spectrum disorders in intellectually gifted students. (Doctoral thesis, The University of Iova, USA). Retrived from https://search.proquest.com/docview/304854687?pq-origsite=gscholar
Kaufman, A.S., Lichtenberger, E. O., Fletcher-Janzen, E., & Kaufman, N. L. (2005). Essentials of KABC-II assessment. Hoboken, New Jersey: J. Wiley.
Kondolot, M. (2014). Otizm spectrum bozukluklarının tanısında M-CHATt tarama testinin geçerlilik-güvenirliği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
Lennen, D. T., Lamb, G. D., Dunagan, B. J., & Hall, T. A. (2010). Verbal prowess equals higher IQ: Implications for evaluating autism. Research in Autism Spectrum Disorders, 4(1), 95-101.
Lichtenberger, E. O., Volker, M. A., Kaufman, A.S., & Kaufman, N.L. (2006). Assessing gifted children with the Kaufman Assessment Battery for Children-Second Edition (KABC-II). Gifted Education International, 21, 99-126.
Lichtenberger, E.O. (2001). The Kaufman tests: K-ABC and KAIT. In A.S. Kaufman & N. L. Kaufman (Eds.), Specific learning disabilities and difficulties in children and adolescents (p. 97-140). New York: Cambridge University Press.
Lukens, J., & Hurrell, R.M. (1996). A comparison of the Stanford-Binet IV and the WISC-III with mildly retarded children. Psychology in the Schools, 33, 24-27.
Mayes, S. D., & Calhoun S.L. (2003) Analysis of WISC-III, Stanford–Binet: IV, and academic achievement test scores in children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorder, 33, 329–341.
Minton, B. A., & Prat, S. (2006). Gifted and highly gifted students: How do they score on the SB5?. Roeper Review, 28(4), 232-236.
Nelson, S. A. (2008). Associations between intelligence test scores and test session behavior in children with ADHD, LD, and EBD. (Doctoral dissertation, Vermon University, Burlington). Retrieved from https://scholarworks.uvm.edu/graddis/159/
Pendley, J. D., Myers, C. L., & Brown, R. D. (2004). The Universal Nonverbal Intelligence Test with children with attention-deficit hyperactivity disorder. Journal of Psychoeducational Assessment, 22(2), 124-135.
Raiford, S. E., Drozdick, L. W., & Zhang, O. (2015). Q-interactive special group studies: The WISC–V and children with autism spectrum disorder and accompanying language impairment or attention-deficit/hyperactivity disorder (Q-interactive Technical Report 11). Bloomington, MN: Pearson. Retrieved from http://images.pearsonclinical.com/images/assets/WISC-V/Q-iTR11_WISC-V_ADHDAUTL_FNL.pdf
Renzulli, J. S. (2005). The three-ring conception of giftedness: A developmental model for creative productivity. In R. J. Davidson (Ed.), Conceptions of giftedness (p. 246-279). Cambridge, England: Cambridge University Press.
Rohrer-Baumgartner, N., Zeiner, P., Egeland, J., Gustavson, K., Skogan, A. H., Reichborn-Kjennerud, T., & Aase, H. (2014). Does IQ influence Associations between ADHD Symptoms and other Cognitive Functions in young Preschoolers?. Behavioral and Brain Functions, 10(1), 16.
Roid, G. H., & Barram, R. A. (2004). Clinical applications of the SB5. In A. S. Kaufman & N. L. Kaufman (Eds.), Essentials of psychological assessments: Essentials of Stanford Binet Intelligence Scales (SB5) assessment (p. 115-139). Hoboken, N.J.: J. Wiley.
Ruf, D.L., & Valley, G. (2003). Use of the SB5 in the assessment of high abilities. (Stanford-Binet Intelligence Scales, Fifth Edition Assessment Service Bulletin No. 3). Itasca, IL: Riverside Publishing.
Sak, U. (2014). Üstün zekâlılar: Özellikleri, tanılanmaları, eğitimleri (4. bs.). Ankara: Vize Yayıncılık.
Sak, U., Bal-Sezerel, B., Ayas, B., Tokmak, F., Özdemir, N. N., Demirel-Gürbüz, Ş., ve Öpengin, E. (2016). Anadolu Sak Zekâ Ölçeği: ASİS uygulayıcı kitabı. Anadolu Üniversitesi ÜYEP Merkezi: Eskişehir.
Siegel, D. J., Minshew, N. J., & Goldstein, G. (1996). Wechsler IQ profiles in diagnosis of high-functioning autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 26, 389-406.
Silverman, L. K., Gilman, B. J., & Falk, R. F. (2004). Who are the gifted using the new WISC-IV. In 51st annual convention of the National Association for Gifted Children, Salt Lake City, UT. Retrieved from http://thinkingahead.com.au/wordpress/wp-content/uploads/Who-arethe-gifted-using-the-new-WISC-IV-Silverman1.pdf
Spicker, H. H. (1992). Identifying and Enriching Rural Gifted Children. Educational Horizons, 70(2), 60-65.
Sternberg, R. J., & Grigorenko, E. L. (2002). The theory of successful intelligence as a basis for gifted education. Gifted Child Quarterly, 46(4), 265-277.
Tannenbaum, J. A. (2000). A history of giftedness in school and society. In K. A. Heller, F. J. Mönks, R. Subotnik, R. J. Sternberg (Eds.), International handbook of giftedness and talent (p. 23-53). Kidlington, Oxford: Elsevier.
Tezbaşaran, A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Psikologlar Derneği Yayınları.
Wechsler, D., Raiford, S. E., & Holdnack, J.A. (2014). WISC-V Technical and Interpretive Manuel Supplement: Special Group Validity Studies with others measures and additional tables. Bloomington: Pearson.
Volker, M. A., & Phelps, L. (2004). Identification of gifted students with the WISC-IV. In A. S. Kaufman & N. L. Kaufman (Eds.), Essentials of psychological assessments: Essentials of WISC-IV assessment (p. 216-255). Hoboken, N.J: J. Wiley.
Yörükoğlu, A. (1998). Çocuk ruh sağlığı. İstanbul: Özgür Yayıncılık.

APA	SÖZEL H, OPENGIN E, SAK U, karabacak f (2018). Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği. , 160 - 180.
Chicago	SÖZEL Hatice Kübra,OPENGIN ERCAN,SAK UĞUR,karabacak fatih Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği. (2018): 160 - 180.
MLA	SÖZEL Hatice Kübra,OPENGIN ERCAN,SAK UĞUR,karabacak fatih Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği. , 2018, ss.160 - 180.
AMA	SÖZEL H,OPENGIN E,SAK U,karabacak f Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği. . 2018; 160 - 180.
Vancouver	SÖZEL H,OPENGIN E,SAK U,karabacak f Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği. . 2018; 160 - 180.
IEEE	SÖZEL H,OPENGIN E,SAK U,karabacak f "Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği." , ss.160 - 180, 2018.
ISNAD	SÖZEL, Hatice Kübra vd. "Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği". (2018), 160-180.

APA	SÖZEL H, OPENGIN E, SAK U, karabacak f (2018). Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, 8(2), 160 - 180.
Chicago	SÖZEL Hatice Kübra,OPENGIN ERCAN,SAK UĞUR,karabacak fatih Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi 8, no.2 (2018): 160 - 180.
MLA	SÖZEL Hatice Kübra,OPENGIN ERCAN,SAK UĞUR,karabacak fatih Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, vol.8, no.2, 2018, ss.160 - 180.
AMA	SÖZEL H,OPENGIN E,SAK U,karabacak f Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi. 2018; 8(2): 160 - 180.
Vancouver	SÖZEL H,OPENGIN E,SAK U,karabacak f Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi. 2018; 8(2): 160 - 180.
IEEE	SÖZEL H,OPENGIN E,SAK U,karabacak f "Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği." Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, 8, ss.160 - 180, 2018.
ISNAD	SÖZEL, Hatice Kübra vd. "Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) Üstün Yetenekliler ve Diğer Özel Eğitim Grupları İçin Ayırtedicilik Geçerliği". Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi 8/2 (2018), 160-180.