GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER
Yıl: 2018 Cilt: 7 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1083 - 1088 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.28948/ngumuh.502235 İndeks Tarihi: 23-09-2019
GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER
Öz: Sakarya Zonu’nun doğusundaki (KD Türkiye) Geç Kretase volkanizması iki farklı dönemde oluşmuştur(Turoniyen-Santoniyen ve Geç Santoniyen-Orta Kampaniyen). Her bir dönem büyük hacimli mafik (bazaltikbazaltik andezitik) ve felsik (dasitik-riyolitik) bileşimli kayaç serileriyle temsil edilir. Önceki çalışmalar, mafikvolkanitlerin kaynağının metasomatize litosferik manto olduğunu, buna karşın felsik kayaçların söz konusulitosferik mantodan türeyen ve kısmen farklılaşan bazaltik ergiyiklerin evrimleşmesiyle daha silisik bir kaynaktanitibaren oluştuklarını göstermiştir. Bununla birlikte, söz konusu iki farklı döneme ait bu mafik ve felsik kayaçlarıoluşturan magmaların kristallenme koşulları ve derinlikleri hakkında herhangi bir bilgi yoktur. Bu eksikliğigidermek için bu çalışmada fenokristal bileşimleri ve bazı termobarometrik hesaplamalar kullanılarak magmarezervuarlarının basınç-sıcaklık-derinlik ve kristallenme koşulları ile magma depolama-gelişim sistemibelirlenmeye çalışılmıştır. Ana fenokristal fazların bileşimlerine göre hesaplanan jeotermobarometrik veriler, GeçKretase mafik ve felsik magmalarının, püskürmelerinden kısa bir süre önce kabuğun farklı derinliklerinde (16-2km) meydana gelen depolanma alanları ve kristallenme süreçleri ile polibarik (5.2-0.6 kbar) bir gelişim sürecinemaruz kaldıklarını göstermiştir.
Anahtar Kelime: MAGMA PLUMBING SYSTEM OF LATE CRETACEOUS VOLCANISM IN THE GIRESUN AREA, NE TURKEY: EVIDENCES FROM MINERAL CHEMISTRY AND THERMOBAROMETRY
Öz: Late Cretaceous volcanic activity of the eastern Sakarya Zone (NE Turkey) that formed in two different periods (Turonian-Santonian and Late Santonian-Middle Campanian) is represented by large volume of mafic (basaltic to basaltic andesitic) and felsic (dacitic to rhyolitic) rock series within each period. Previous studies indicate that metasomatized lithospheric mantle is suggested to be the source of the mafic volcanics whereas the mantle-derived differentiated basaltic melts which experienced with some magmatic processes are suggested to be the parent melt of the felsic rocks. However, there is no any evidence for crystallization conditions and depths of these mafic and felsic magmas formed in two different periods. To answer this question, we have used phenocryst compositions and some thermobarometric calculations to determine the P-T-D conditions of the magma reservoirs where crystallization occurred, then have used these data to reconstruct the magma plumbing system. Geothermobarometric investigation based on mineral chemistry of the main phases suggests that the late Cretaceous mafic and felsic magmas underwent a polybaric evolution history (5.2-0.6 kbar), with crystallization processes occurring at different depths (16-2 km) of the crust shortly before their eruptions.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- http://yerbilimleri.mta.gov.tr/anasayfa.aspx (erişim tarihi 10.10.2018).
- AYDIN, F., ŞEN, C., DOKUZ, A., KANDEMIR, R., SARI, B., “Kuzeydoğu Türkiye Geç Kretase Volkanizmasının Petrolojisi ve Kökeni: Doğu Pontidler Geç Mesozoyik jeodinamik evrimi için yeni bulgular", TÜBITAK Projesi, 112Y365, 2015.
- AYDIN F., OĞUZ, S., ŞEN, C., KANDEMIR, R., DOKUZ, A., Volkanostratigrafik, Jeokronolojik ve Jeokimyasal Yeni Veriler Işığında KD Türkiye Geç Kretase Volkanizmasının Kökeni, Gelişim Süreci ve Oluşum Ortamının Değerlendirmesi. S. KORKMAZ (Editör), Jeoloji Mühendisliği Bölümünün 50. Kuruluş Yılı-Etkinlikler, Konferanslar ve Doğu Karadeniz Bölgesinin Jeolojisi, s. (125-132), Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları, 2016.
- PUTIRKA, K., Thermometers and barometers for volcanic systems. In PUTIRKA, K.D. and TEPLEY, F.J. (Eds), Minerals, inclusions and volcanic processes (pp. 61-111). Reviews in mineralogy & volcanic processes, v.69, The Mineralogical Society of America, Virginia, USA, 2008.
- DEER, W.A., HOWIE, R.A., ZUSSMAN, J., “An introduction to the rock-forming minerals”, Harlow, Longman, pp. 696, 1992.
- MORIMOTO, N., FABRIES, J., FERGUSON, A.K., vd., “Nomenclature of pyroxenes”, American Mineralogist, 73, pp. 1123–1133, 1998.
- LEAKE E. B., WOOLEY, A. R., ARPS, C. E. S., vd., “Nomenclature of Amphiboles Report of the Subcommittee on Amphiboles of the International Mineralogical Association Comission on New Minerals and Mineral Names”, European Journal of Mineralogy, 9, pp. 623- 651, 1997.
- FOSTER, M. D., “Interpretation of composition of trioctahedral micas”, Geological Survey Professional Paper, 354B, 1–49, 1960.
- RIDOLFI, F., RENZULLI, A., PUERINI, M., “Stability and chemical equilibrium of amphibole in calc-alkaline magmas: an overview, new thermobarometric formulations and application to subduction-related volcanoes”, Contribution to Mineralogy and Petrology, 160, 45-66, 2010.
| APA | OĞUZ SAKA S, Aydın F (2018). GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER. , 1083 - 1088. 10.28948/ngumuh.502235 |
| Chicago | OĞUZ SAKA Simge,Aydın Faruk GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER. (2018): 1083 - 1088. 10.28948/ngumuh.502235 |
| MLA | OĞUZ SAKA Simge,Aydın Faruk GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER. , 2018, ss.1083 - 1088. 10.28948/ngumuh.502235 |
| AMA | OĞUZ SAKA S,Aydın F GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER. . 2018; 1083 - 1088. 10.28948/ngumuh.502235 |
| Vancouver | OĞUZ SAKA S,Aydın F GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER. . 2018; 1083 - 1088. 10.28948/ngumuh.502235 |
| IEEE | OĞUZ SAKA S,Aydın F "GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER." , ss.1083 - 1088, 2018. 10.28948/ngumuh.502235 |
| ISNAD | OĞUZ SAKA, Simge - Aydın, Faruk. "GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER". (2018), 1083-1088. https://doi.org/10.28948/ngumuh.502235 |
| APA | OĞUZ SAKA S, Aydın F (2018). GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7(3), 1083 - 1088. 10.28948/ngumuh.502235 |
| Chicago | OĞUZ SAKA Simge,Aydın Faruk GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 7, no.3 (2018): 1083 - 1088. 10.28948/ngumuh.502235 |
| MLA | OĞUZ SAKA Simge,Aydın Faruk GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, vol.7, no.3, 2018, ss.1083 - 1088. 10.28948/ngumuh.502235 |
| AMA | OĞUZ SAKA S,Aydın F GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2018; 7(3): 1083 - 1088. 10.28948/ngumuh.502235 |
| Vancouver | OĞUZ SAKA S,Aydın F GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2018; 7(3): 1083 - 1088. 10.28948/ngumuh.502235 |
| IEEE | OĞUZ SAKA S,Aydın F "GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER." Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7, ss.1083 - 1088, 2018. 10.28948/ngumuh.502235 |
| ISNAD | OĞUZ SAKA, Simge - Aydın, Faruk. "GİRESUN YÖRESİNDEKİ (KD TÜRKİYE) GEÇ KRETASE VOLKANİZMASININ MAGMA DEPOLAMA-GELİŞİM SİSTEMİ: MİNERAL KİMYASI VE TERMOBAROMETRİK DELİLLER". Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 7/3 (2018), 1083-1088. https://doi.org/10.28948/ngumuh.502235 |
