Yıl: 2018 Cilt: 7 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1124 - 1129 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.28948/ngumuh.502300 İndeks Tarihi: 23-09-2019

TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE

Öz:
Tepeköy civarında andezit, bazalt ve bunların piroklastik çökelleri yaygın olarak gözlenir. Volkanik kayaçlarbaskın olarak andezitik, nadiren de bazaltik bileşimlidir. Hidrotermal alterasyon volkan çıkış merkezi yakın civarıve fay zonlarına bağlı olarak gelişmiştir. Kuvars, serizit, klorit, kaolen, jarosit, alunit, natroalunit, hematit velimonit mineralleri yaygın olan alterasyon mineralleridir. Jeokimyasal analiz ( XRF ve ICP-MS) sonuçlarına göre,bölgede yüzeyleyen volkanik kayaçlar orta-yüksek potasyum içerikli olup, kalk-alkalen karakterlidirler. Kütle venet kütle değişim hesapları, başlıca K (9,93 g), P (0,46 g), Mg (16,74 g), kısmen Al, S az miktarda Si (5,89 g) vecevher oluşturan elementlerin ilavesine bağlı olarak yan kayaçlarda % 25.20’lık net bir kütle artışını göstermiştir.Fay ve kırık zonlarında aşırı derecede kaolenleşme, silisleşme, alunit/jarosit gibi sülfat minerallerinin varlığıbölgede hidrotermal bir sistemin çalıştığını işaret etmektedir. Ayrıca, Ba, Sr, Pb, Bi ve As gibi metallerin aşırıaltere zonlarda zenginleşmiş olmaları, hidrotermal bir sistemin varlığını destekler niteliktedir. Diğer yandansistem, bölgede kalitesini olumsuz yönde etkileyen yüksek silis, hematit-limonit gibi demir mineralleri ve jarositalunit gibi sülfat mineralleri içermelerine karşın ekonomik potansiyele sahip olabilecek kil yataklarının oluşumunusağlamıştır.
Anahtar Kelime:

MINERALOGY, GEOCHEMISTRY AND ECONOMIC POTENTIAL OF HYDROTHERMAL ALTERATION IN TEPEKÖY VOLCANITES, NİĞDE, CENTRAL ANATOLIA, TURKEY

Öz:
Andesite, basalt and their pyroclastic deposits are widespread around Tepeköy. The volcanic rocks are predominantly andesitic and rarely basaltic in composition. Alteration developed near around volcanic eruption center and along the fault zones. Quartz, sericite, chlorite, epidote and carbonate minerals are the dominant alteration minerals. Based on the results of geochemical analysis (XRF and ICP-MS), the volcanic rocks outcropping in the region have medium- to high-K calc-alkaline character. The mass and net mass change calculations indicate that 25.2 % volume increase in the altered zones mainly due to addition of K (9,93 g), P (0,46 g), Mg (16,74 g), Al, S, small amount of Si (5,89 g), and ore-forming elements. The presence of silicification, kaolinization and sulfate minerals such as alunite-jarosite in the extremely altered fault and fracture zones indicates that a hydrothermal system works in the region. Also, Ba, Sr, Pb, Bi and As enrichments in the extremely altered zones support the existence of the hydrothermal system. The system has led to the formation of clay beds, which can have economic potential due to intense hydrothermal alteration occurring in pyroclastic deposits.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • DİRİK, K., “Neotectonic evolution of the northwestward arched segment of the Central Anatolian Fault Zone, Central Anatolia-Turkey”, Geodinamica Acta. 14, 147-158, 2001.
  • KOÇYİĞİT, A., BEYHAN, A., “A new intracontinental transcurrent structure: the Central Anatolian Fault Zone, Turkey”, Tectonophysics. 284, 317-336, 1998.
  • TOPRAK, V., GÖNCÜOĞLU, M. C., “Tectonic Control on the Evolution of the Neogene-Quaternary Central Anatolian Volcanic Province, Turkey”, Geol J., 28:357–369, 1993.
  • AYDİN, F., SCHMITT, A.K., SIEBEL, W., SÖNMEZ, M., ERSOY, Y., LERMİ, A., DİRİK, R.K., DUNCAN, R., “Quaternary Bimodal Volcanism in the Niğde Volcanic Complex (Cappadocia, Central Anatolia-Turkey): Age, Petrogenesis, and Geodynamic İmplications”, Contributions to Mineralogy and Petrology. 168:1078, 1-24, 2014.
  • AYDİN, F., “Contrasting Complexities in the Evolution of Calc-alkaline and Alkaline Melts of the Nigde Volcanic Rocks, Turkey: Textural, Mineral Chemical and Geochemical Evidence”, European Journal of Mineralogy 20, 101-118, 2008.
  • AYDİN, F., SÖNMEZ, M., DİRİK, R.K., “Niğde Volkanik Kompleksinin Jeokronolojisi ve Petrojenezi: Neo-Kuvaterner Döneminde Orta Anadolu’daki Manto Bileşimi, Magma Gelişimi ve Jeodinamik Süreçler Üzerine Uygulamalar”. TÜBİTAK Projesi, No: 108Y003, 2011.
  • PIRAJNO, F., “Hydrothermal Processes and mineral systems”, Geological survey of westhern Australia, Springer, pp.1250, 2010.
  • MACLEAN, W.H. VE KRANIDIOTIS, P., “Immobile elements as monitors of Mass transfer in hydrothermal alteration: Phelps Dogge Massive Sulfide Deposit, Matagami, Quebec”, Economic Geology, 82, 951-962, 1987.
  • SHRIVER, N. A. VE MACLEAN, W.H., “Mass, volume and chemical changes in the alteration zone at the Norbec mine, Noranda, Quebec”, Mineral Deposita, 28, 1993, pp. 157-166, 1993.
  • WINCHESTER, J.A. VE FLOYD, P.A., “Geochemical discrimination of different magma series and their differentiation products using immobile elements”, Chem. Geol., 20, 325-343, 1977.
APA LERMİ A, Sönmez M, Aydın F (2018). TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE. , 1124 - 1129. 10.28948/ngumuh.502300
Chicago LERMİ ABDURRAHMAN,Sönmez Mustafa,Aydın Faruk TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE. (2018): 1124 - 1129. 10.28948/ngumuh.502300
MLA LERMİ ABDURRAHMAN,Sönmez Mustafa,Aydın Faruk TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE. , 2018, ss.1124 - 1129. 10.28948/ngumuh.502300
AMA LERMİ A,Sönmez M,Aydın F TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE. . 2018; 1124 - 1129. 10.28948/ngumuh.502300
Vancouver LERMİ A,Sönmez M,Aydın F TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE. . 2018; 1124 - 1129. 10.28948/ngumuh.502300
IEEE LERMİ A,Sönmez M,Aydın F "TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE." , ss.1124 - 1129, 2018. 10.28948/ngumuh.502300
ISNAD LERMİ, ABDURRAHMAN vd. "TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE". (2018), 1124-1129. https://doi.org/10.28948/ngumuh.502300
APA LERMİ A, Sönmez M, Aydın F (2018). TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7(3), 1124 - 1129. 10.28948/ngumuh.502300
Chicago LERMİ ABDURRAHMAN,Sönmez Mustafa,Aydın Faruk TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 7, no.3 (2018): 1124 - 1129. 10.28948/ngumuh.502300
MLA LERMİ ABDURRAHMAN,Sönmez Mustafa,Aydın Faruk TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, vol.7, no.3, 2018, ss.1124 - 1129. 10.28948/ngumuh.502300
AMA LERMİ A,Sönmez M,Aydın F TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2018; 7(3): 1124 - 1129. 10.28948/ngumuh.502300
Vancouver LERMİ A,Sönmez M,Aydın F TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2018; 7(3): 1124 - 1129. 10.28948/ngumuh.502300
IEEE LERMİ A,Sönmez M,Aydın F "TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE." Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7, ss.1124 - 1129, 2018. 10.28948/ngumuh.502300
ISNAD LERMİ, ABDURRAHMAN vd. "TEPEKÖY VOLKANİTLERİNDE GÖZLENEN HİDROTERMAL ALTERASYONUN MİNERALOJİSİ, JEOKİMYASI VE EKONOMİK POTANSİYELİ, NİĞDE, ORTA ANADOLU, TÜRKİYE". Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 7/3 (2018), 1124-1129. https://doi.org/10.28948/ngumuh.502300