Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği

AÇIKEL, Cengizhan; ÇETİZ, Ahmet; KARA, Belgüzar; DEMİRKAYA, Şeref; TENEKECİ, Elif Gökçe; DEMIR, NUMAN

doi:10.5152/npa.2016.18105

Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği

Elif Gökçe TENEKECİ, (Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Hemşirelik Yüksek Okulu, İç Hastalıkları Hemşireliği Bilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Belgüzar KARA, (Yüksek İhtisas Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Ahmet ÇETİZ, (Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Şeref DEMİRKAYA, (Gülhane Akeri Tıp Akademisi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Numan DEMİR, (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara, Türkiye)

Cengizhan AÇIKEL (Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Biyoistatistik Bilim Dalı Başkanlığı, Ankara, Türkiye)

Nöropsikiyatri Arşivi

83 16

Yıl: 2018 Cilt: 55 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 243 - 247 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5152/npa.2016.18105 İndeks Tarihi: 27-09-2019

Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği

Öz:

Amaç: Bu çalışmanın amacı multipl sklerozlu hastalarda disfajiyideğerlendirmek için geliştirilen Multipl Sklerozda Disfaji DeğerlendirmeÖlçeği (Questionnaire for the Assessment of DYsphagia in MUltipleSclerosis; DYMUS) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğini belirlemektir.Yöntem: Bu metodolojik araştırma bir eğitim hastanesinin nöroloji klinikve polikliniğinde15 Mart-15 Eylül 2015 tarihleri arasında uygulanmıştır.Çalışmanın örneklemini 18 yaş ve üstünde, multipl skleroz tanısıkesinleşmiş, Türkçe iletişim kurulabilen ve araştırmaya katılmayı kabuleden 117 hasta oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında tanımlayıcı bilgiformu, DYMUS ve Yeme Değerlendirme Aracı (Eating Assessment Tool;EAT-10) kullanılmıştır. Ölçeğin dil geçerliği için çeviri-geri çeviri yöntemiuygulanmış, içerik geçerliği için uzman görüşüne başvurulmuştur. Ölçeğinölçüt geçerliğini sınamak amacıyla eş zamanlı olarak EAT-10 ve KurtzkeGenişletilmiş Özürlülük Durumu Ölçeği (Kurtzke’s Expanded DisabilityStatus Scale; EDSS) kullanılmıştır. Çalışmada bir hafta arayla 37 hastadatest-tekrar test uygulaması yapılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi içintanımlayıcı istatistikler, faktör analizi, Kappa analizi, güvenirlik analizi vekorelasyon analizi uygulanmıştır.Bulgular: Faktör analizinde ölçeğin iki faktörden oluştuğu ve faktöryapısının ölçeğin orijinal formuyla uyumlu olduğu belirlenmiştir.Çalışmada DYMUS ile EAT-10 (r=0,90, p<0,001) ve EDSS ortalamapuanları arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler olduğubulunmuştur (r=0,49, p<0,001). Toplam ölçeğin iç tutarlığının yüksekolduğu (Cronbach alfa katsayısı=0,91); katılar için disfaji ve sıvılar içindisfaji alt-boyutlarında ise Cronbach alfa katsayısının sırasıyla 0,88 ve0,83 olduğu bulunmuştur. Toplam ölçek ve alt-boyutlar yüksek testtekrartest tutarlığı göstermiştir (r=0,79-0,95, p<0,001).Sonuç: Bu çalışmada DYMUS Türkçe formunun multipl sklerozluhastalarda disfajiyi değerlendirmek için geçerli ve güvenilir bir araçolduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Validity and Reliability of the Turkish Version of the Questionnaire for the Assessment of Dysphagia in Multiple Sclerosis

Öz:

Introduction: The aim of this study was to investigate the validity and reliability of the Turkish version of the Questionnaire for the Assessment of DYsphagia in MUltiple Sclerosis (DYMUS) that has been developed for evaluating dysphagia in patients with multiple sclerosis. Methods: This methodological study was conducted in the neurology clinic and outpatient department of a training hospital between March 15 and September 15, 2015. The study included 117 patients aged 18 years and over who had a definite diagnosis of multiple sclerosis, could communicate in Turkish, and volunteered to be included. Data were collected using a descriptive information form, the DYMUS, and the Eating Assessment Tool (EAT-10). The scale was translated and back translated to determine the language validity, and a specialist was consulted to make sure the content was valid. We used the EAT-10 and Kurtzke’s Expanded Disability Status Scale (EDSS) concurrently to test the criterion-related validity. The test–retest procedure was used at 1-week intervals for 37 patients in this study. Descriptive statistics, factor analysis, Kappa analysis, reliability analysis, and correlation analysis were used to analyze the data. Results: Factor analysis revealed that the scale was bifactorial, and this was consistent with its original form. There were positive and statistically significant relationships between the DYMUS and EAT-10 (r=0.90, p<0.001) and the mean EDSS scores (r=0.49, p<0.001). The internal consistency of the total scale was high (Cronbach’s alpha coefficient= 0.91). The Cronbach’s alpha coefficients pertaining to dysphagia for solids and liquids were determined to be 0.88 and 0.83, respectively. The total scale and subscales demonstrated a high test–retest reliability (r=0.79–0.95, p<0.001). Conclusion: In this study, the Turkish version of the DYMUS was found to be a valid and reliable tool for evaluating dysphagia in patients with multiple sclerosis.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

De Pauw A, Dejaeger E, D’hooghe B, Carton H. Dysphagia in multiple sclerosis. Clin Neurol Neurosur 2002; 104:345-351. [CrossRef]
Tassorelli C, Bergamaschi R, Buscone S, Bartolo M, Furnari A, Crivelli P, Alfonsi E, Alberici E, Bertino G, Sandrini G. Dysphagia in multiple sclerosis: from pathogenesis to diagnosis. J Neuro Sci 2008; 29:360-363. [CrossRef]
Calcagno P, Ruoppolo G, Grasso M, De Vincentiis M, Paolucci S. Dysphagia in multiple sclerosis–prevalence and prognostic factors. Acta Neurol Scand 2002; 105:40-43. [CrossRef]
Poorjavad M, Derakhshandeh F, Etemadifar M, Soleymani B, Minagar A, Maghzi AH. Oropharyngeal dysphagia in multiple sclerosis. Mult Scler 2010; 16:362-365. [CrossRef]
Ayanoğlu AE, Öz F. Yutma bozukluklarında tanı. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2012; 3:1-6.
Wiesner W, Wetzel S, Kappos L, Hoshi M, Witte U, Radue E, Steinbrich W. Swallowing abnormalities in multiple sclerosis: correlation between videofluoroscopy and subjective symptoms. Eur Radiol 2002; 12:789-792. [CrossRef]
Bergamaschi R, Crivelli P, Rezzani C, Patti F, Solaro C, Rossi P, Restivo D, Maimone D, Romani A, Bastianello S. The DYMUS questionnaire for the assessment of dysphagia in multiple sclerosis. J Neuro Sci 2008; 269:49-53. [CrossRef]
Bergamaschi R, Minguzzi S, Amato MP, Patti F, Bonavita S, Grasso MG, Ghezzi A, Rottoli M, Gasperini C, Maimone D. Validation of the DYMUS questionnaire for the assessment of dysphagia in multiple sclerosis. Funct Neurol 2009; 24:159-162.
McDonald WI, Compston A, Edan G, Goodkin D, Hartung HP, Lublin FD, McFarland HF, Paty DW, Polman CH, Reingold SC. Recommended diagnostic criteria for multiple sclerosis: guidelines from the International Panel on the diagnosis of multiple sclerosis. Ann Neurol 2001; 50:121-127. [CrossRef]
Kurtzke JF. Rating neurologic impairment in multiple sclerosis an expanded disability status scale (EDSS). Neurology 1983; 33:1444-1452. [CrossRef]
Belafsky PC, Mouadeb DA, Rees CJ, Pryor JC, Postma GN, Allen J, Leonard RJ. Validity and reliability of the Eating Assessment Tool (EAT-10). Ann Otol Rhinol Laryngol 2008; 117:919-924. [CrossRef]
Demir N, Arslan SS, İnal Ö, Karaduman AA. Reliability and validity of the Turkish Eating Assessment Tool (T-EAT-10). Dysphagia 2016 Jul 12. [Epub ahead of print] [CrossRef]
Terre-Boliart R, Orient-Lopez F, Guevara-Espinosa D, Ramon-Rona S, Bernabeu- Guitart M, Clave-Civit P. Oropharyngeal dysphagia in patients with multiple sclerosis. Rev Neurol 2003; 39:707-710.
Sencan H. Reliability and validity in social and behavioral measurements (Sosyal ve davranssal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik). Ankara: Seckin Yayıncılık; 2005.
Kara B. Health beliefs related to salt-restricted diet in patients on hemodialysis: Psychometric evaluation of the Turkish version of the Beliefs About Dietary Compliance Scale. J Trans Nurs 2014; 25:256-264. [CrossRef]
Sales DS, Alvarenga RM, Vasconcelos CC, Silva RG, Thuler LC. Translation, cross-cultural adaptation and validation of the Portuguese version of the DYMUS questionnaire for the assessment of dysphagia in multiple sclerosis. Springerplus 2013; 2:332. [CrossRef]

APA	TENEKECİ E, KARA B, ÇETİZ A, DEMİRKAYA Ş, DEMIR N, AÇIKEL C (2018). Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği. , 243 - 247. 10.5152/npa.2016.18105
Chicago	TENEKECİ Elif Gökçe,KARA Belgüzar,ÇETİZ Ahmet,DEMİRKAYA Şeref,DEMIR NUMAN,AÇIKEL Cengizhan Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği. (2018): 243 - 247. 10.5152/npa.2016.18105
MLA	TENEKECİ Elif Gökçe,KARA Belgüzar,ÇETİZ Ahmet,DEMİRKAYA Şeref,DEMIR NUMAN,AÇIKEL Cengizhan Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği. , 2018, ss.243 - 247. 10.5152/npa.2016.18105
AMA	TENEKECİ E,KARA B,ÇETİZ A,DEMİRKAYA Ş,DEMIR N,AÇIKEL C Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği. . 2018; 243 - 247. 10.5152/npa.2016.18105
Vancouver	TENEKECİ E,KARA B,ÇETİZ A,DEMİRKAYA Ş,DEMIR N,AÇIKEL C Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği. . 2018; 243 - 247. 10.5152/npa.2016.18105
IEEE	TENEKECİ E,KARA B,ÇETİZ A,DEMİRKAYA Ş,DEMIR N,AÇIKEL C "Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği." , ss.243 - 247, 2018. 10.5152/npa.2016.18105
ISNAD	TENEKECİ, Elif Gökçe vd. "Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği". (2018), 243-247. https://doi.org/10.5152/npa.2016.18105

APA	TENEKECİ E, KARA B, ÇETİZ A, DEMİRKAYA Ş, DEMIR N, AÇIKEL C (2018). Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği. Nöropsikiyatri Arşivi, 55(3), 243 - 247. 10.5152/npa.2016.18105
Chicago	TENEKECİ Elif Gökçe,KARA Belgüzar,ÇETİZ Ahmet,DEMİRKAYA Şeref,DEMIR NUMAN,AÇIKEL Cengizhan Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği. Nöropsikiyatri Arşivi 55, no.3 (2018): 243 - 247. 10.5152/npa.2016.18105
MLA	TENEKECİ Elif Gökçe,KARA Belgüzar,ÇETİZ Ahmet,DEMİRKAYA Şeref,DEMIR NUMAN,AÇIKEL Cengizhan Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği. Nöropsikiyatri Arşivi, vol.55, no.3, 2018, ss.243 - 247. 10.5152/npa.2016.18105
AMA	TENEKECİ E,KARA B,ÇETİZ A,DEMİRKAYA Ş,DEMIR N,AÇIKEL C Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği. Nöropsikiyatri Arşivi. 2018; 55(3): 243 - 247. 10.5152/npa.2016.18105
Vancouver	TENEKECİ E,KARA B,ÇETİZ A,DEMİRKAYA Ş,DEMIR N,AÇIKEL C Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği. Nöropsikiyatri Arşivi. 2018; 55(3): 243 - 247. 10.5152/npa.2016.18105
IEEE	TENEKECİ E,KARA B,ÇETİZ A,DEMİRKAYA Ş,DEMIR N,AÇIKEL C "Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği." Nöropsikiyatri Arşivi, 55, ss.243 - 247, 2018. 10.5152/npa.2016.18105
ISNAD	TENEKECİ, Elif Gökçe vd. "Multipl Sklerozda Disfaji Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği". Nöropsikiyatri Arşivi 55/3 (2018), 243-247. https://doi.org/10.5152/npa.2016.18105