PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

AYDINÖZ, Halil İbrahim; KARHAN, GÖKHAN

PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Gökhan KARHAN, (Batman Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Batman, Türkiye)

Halil İbrahim AYDINÖZ (Batman Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Batman, Türkiye)

Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi

6 0

Yıl: 2018 Cilt: 10 Sayı: 19 Sayfa Aralığı: 405 - 413 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 08-10-2019

PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz:

Petrol fiyatlarının ekonomik aktivitelerde kullanılan önemli bir girdi olması sebebiyle petrol fiyatlarındakiartışın hisse senetleri piyasaları üzerindeki etkisi önem arz etmektedir. Bu çalışma ile Türkiye’de petrol fiyatlarıve BİST 100 endeksi arasındaki ilişki, 2009 - 2018 dönemleri için günlük veriler kullanılarak incelenmiştir.Öncelikle, çalışmanın teorik arka planı incelenmiş sonrasında değişkenler arasındaki ilişki korelasyon testi ilearaştırılmış daha sonra ise serilerin durağanlık derecelerinin belirlenmesi için ADF (1981) ve PP (1988) birimkök testleri uygulanmıştr. Tüm serilerin birinci farkları alındığında durağanlaştıkları gözlemlendiğinden buduruma uygun olarak seriler arasındaki nedensellik, literatürdeki diğer çalışmalardan farklı olarak Breitung veCandelon (2006) tarafından geliştirilen frekans dağılımı nedensellik testi ve Hatemi J (2012) tarafındangeliştirilen asimetrik nedesellik testi ile araştırılmıştır. Frekans alanı nedensellik testi sonucundan elde edilenbulgulara göre Brent petrol fiyatlarından BIST 100 endeksine doğru sadece kısa dönem nedenselliğin olduğuanlaşılmaktadır. Bununla beraber asimetrik nedensellik testi sonuçlarına göre petrol fiyatları ile hisse senetleriarasında herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır. Her iki nedensellik testi sonuçları göz önündebulundurulduğunda uzun dönemde iki değiken arasında nedenselliğin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: İş Tarih Siyasi Bilimler İşletme Kamu Yönetimi Çevre Çalışmaları İktisat İşletme Finans Kentsel Çalışmalar Uluslararası İlişkiler

AN INVESTIGATION ON THE OIL PRICES, EXCHANGE RATE AND STOCK RETURNS

Öz:

Since oi lprices are an important in put to economic activity, the effect of the increase in oil prices on stock markets is significant. With this study, the relationship between oil prices and BİST 100 index in Turkey, 2009 - 2018 period were examined using log data. Firstly, therotical background was investigated and the relationship between variables was examined by correlation test and then ADF (1981) and PP (1988) unitroot tests were applied to determine the stationarity ratings of the series. According to unitroot test results also shows that the first difference of each variable is stationary. The causality between the series was investigated by using the Frequency Domain Causality Analysis developed by Breitung and Candelon (2006) and the asymmetric causality test developed by Hatemi J (2012). According to the results obtained from the frequency domain causality test, it is understood that there is only short-term causality from Brent oil prices to BIST 100 index. However, according to the results of the asymmetric causality test, no causal relationship between oil prices and stocks was found. Given the results of both causality tests, it has been reached that there is nocausality between two variables in the long run.

Anahtar Kelime:

Konular: İş Tarih Siyasi Bilimler İşletme Kamu Yönetimi Çevre Çalışmaları İktisat İşletme Finans Kentsel Çalışmalar Uluslararası İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

ABDİOĞLU, Z., DEĞİRMENCİ, N. (2014). Petrol Fiyatları-Hisse Senedi Fiyatları İlişkisi: BİST Sektörel Analiz. Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt.5, Sayı.8, ss.1-24.
ADIGÜZEL, U., BAYAT, T., KAYHAN, S., NAZLIOĞLU, İ. (2013). Oil Prices and Exchange Rates in Brazil, India and Turkey: Time and Frequency Domain Causality Analysis. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 49-73.
AVCI, Ö. B. (2015), Petrol Fiyatlarının Hisse Senedi Piyasasına Etkisi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl.2, Sayı.3, ss.27-34.
BUDAK, S., CANGİ, S., TUNA, İ. (2017). Temel Makroekonomik Değişkenlerin BİST Endeksleri Üzerindeki Etkisi. The Journal of Academik Social Science,Yıl.5. Sayı.55, Ekim, ss.199-214.
BREITUNG, J. ve CANDELON, B. (2006). “Testing For Short and Long-Run Causality: A Frequency Domain Approach”, Journal of Econometrics, 12, 363-378
EĞİLMEZ M. (2015). Talep Enflasyonu mu Var Maliyet Enflasyonu mu? Kendime Yazılar http://www.mahfiegilmez.com/
EREN, M. V. POLAT ATAY, M., AYDIN, H. İ. (2016), Türkiye'de Yapısal Kırılmalı Testlerle Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi, Akademik Bakış Dergisi, Sayı.56, ss.275-289.
GAZEL, S., &AKEL, V. (2018). Borsa İstanbul'da Sektör Sınıflandırması Kümeleme Analizi İle Belirlenmesi. Muhasebe ve Finans Dergisi,Ocak Sayısı, ss.147-164
GUJARATI, D, N. (2009). Temel Ekonometri. (Çev.: Ümit İenesen ve Gülay G. İenesen). Literatür Yayıncılık, İstanbul.
GÜLER, S., NALIN, H. T. (2013). Petrol Fiyatlarının İMKB Endeksleri Üzerindeki Etkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt.9, Sayı.2, ss.79-97.
HUANG, R.D., MASULİS, R.W. VE STOLL, H.R. (1996), “Energy Shocks and Financial Markets,” The Journal of Future Markets, 16, 1-25.
İİCAN, E. (2010). Petrol Fiyatlarının Hisse Senedi Piyasası Üzerine Etkisi. Maliye Dergisi, OcakHaziran, Sayı.158, ss.607-617.
JONES, C.M., KAUL, G. (1996). Oil and the Stock Markets. The Journal of Finance, Vol. LI, No.2, June, ss.463-492.
KAPUSUZOĞLU, A., İBİCİOĞLU, M. (2013). Portföy Çeşitlemesi: İMKB'de Sektörel EndekslerÜzerine Bir Analiz. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Nisan, ss.119-138.
KAYA , V., ÇÖMLEKÇİ, İ., KARA, O. (2013). Hisse Senedi Getilerini Etkileyen Makraekonomik Değişkenler 2002-2012 Türkiye Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı.35, ss.167-176.
LARDIC, S., MİGNON, V. (2006), “The Impact of Oil Prices on GDP in European Countries: An Empirical Investigation Based on Asymmetric Cointegration”, Energy Policy, 34(18), 3910- 3915.
ÖZER , A. (2017). Petrol Fiyatları ile Hisse Senedi Getirileri Arasında Volatilitelenin Yayılma Etkisi: Gelişme ve Gelişmekte Olan Ülkeler Örneği. Bülent Ecevit Üniversitesi Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, ss.654-662.
PARK, J., RAİTTİ, R. (2007). Oil Price Shocks and Stock Markets in The U.S and 13 European Countries. Energy Economics, Vol.30, Issue.5, ss.2587-2608.
PESARAN H. M. (2004) “General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels”, University of Cambridge, Working Papers in Economics, ss.1-39.
SADORSKY, P. (1999). Oil Price and Stock Market Activity. Energy Economics, Vol.21, Issue.5, ss.449-469.
SYZDYKOVA, A. (2018). Petrol Fiyatlarının BRIC Ülkelerinin Borsalarına Etkisi. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 2(1), ss.1-20.
ŞİMŞEK, M. (2016). Borsa İstanbul (BİST) BRICS Ülkelerinin Hisse Senedi Piyasalarının İlişkisi Üzerine Bir İnceleme . İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt.5, Sayı.3, ss.520- 536.
ÜNLÜ, U., TOPCU, M. (2012). Petrol Fiyatları Hisse Senedi Piyasalarını Doğrudan Etkiler mi: İMKB Örneği. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, Cilt.27, Sayı.319, ss.75-88.
YAYLALI, M., LEBE, F. (2012). İthal Ham Petrol Fiyatlarının Türkiye'deki Makroekonomik Aktiviteler Üzerindeki Etkisi. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt.32, Say.1, ss.43-68.
YİLANCİ, V., BOZOKLU, İ. (2014). Türk Sermaye Piyasasında Fiyat ve İşlem Hacmi İlişkisi: Zamanla Değişen Asimetrik Nedensellik Analizi. Ege Academic Review, 14(2).
ZORTUK, M., BAYRAK, S. (2016). Ham Petrol Fiyat İokları-Hisse Senedi Piyasası İlişkisi: ADL Eşik Değerli Koentegrasyon Testi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1), ss.7- 22.

APA	KARHAN G, AYDINÖZ H (2018). PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. , 405 - 413.
Chicago	KARHAN GÖKHAN,AYDINÖZ Halil İbrahim PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. (2018): 405 - 413.
MLA	KARHAN GÖKHAN,AYDINÖZ Halil İbrahim PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. , 2018, ss.405 - 413.
AMA	KARHAN G,AYDINÖZ H PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. . 2018; 405 - 413.
Vancouver	KARHAN G,AYDINÖZ H PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. . 2018; 405 - 413.
IEEE	KARHAN G,AYDINÖZ H "PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA." , ss.405 - 413, 2018.
ISNAD	KARHAN, GÖKHAN - AYDINÖZ, Halil İbrahim. "PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA". (2018), 405-413.

APA	KARHAN G, AYDINÖZ H (2018). PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(19), 405 - 413.
Chicago	KARHAN GÖKHAN,AYDINÖZ Halil İbrahim PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 10, no.19 (2018): 405 - 413.
MLA	KARHAN GÖKHAN,AYDINÖZ Halil İbrahim PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, vol.10, no.19, 2018, ss.405 - 413.
AMA	KARHAN G,AYDINÖZ H PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. 2018; 10(19): 405 - 413.
Vancouver	KARHAN G,AYDINÖZ H PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. 2018; 10(19): 405 - 413.
IEEE	KARHAN G,AYDINÖZ H "PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA." Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10, ss.405 - 413, 2018.
ISNAD	KARHAN, GÖKHAN - AYDINÖZ, Halil İbrahim. "PETROL FİYATLARI, KUR VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA". Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 10/19 (2018), 405-413.