YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ
Yıl: 2018 Cilt: 5 Sayı: 10 Sayfa Aralığı: 381 - 410 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 09-10-2019
YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ
Öz: Yusuf Bahri Bey (Tatlıoğlu), 1878’de Yozgat Akdağmadeni’nde doğdu. SivasKongresi’ne Yozgat Temsilcisi olarak katıldı. Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda (1920) ve I.Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (1920-1923) Yozgat Mebusu oldu. Yozgat İsyanınınteskinine memur edildi. Bu olaylarda ailesi ve mal varlığı zarar gördü. Samsun İstiklalMahkemesine aza seçildi. Kırmızı ve yeşil şeritli İstiklal Madalyası aldı. II. Türkiye BüyükMillet Meclisi Seçimlerinde (1923) Yozgat Mebuslarının belirlenmesi ile görevlendirildi.Yozgat Belediye Başkanı Akif Bey ile aralarında çıkan bir ihtilaftan dolayı seçimden ve siyasihayattan çekildi. Ömrünün kalan kısmını Akdağmadeni’nde ticaret ve çiftçilik yaparak geçirdi.Tatlıoğlu ailesi Celal Bayar’ın daveti ile Demokrat Parti’de yeniden mebus çıkardı. Bahri Bey,1957’de Akdağmadeni’nde vefat etti.Çalışma Milli Mücadele’nin önemli isimlerinden Bahri Beyi, arşiv belgeleri, MeclisZabıtları, aile arşivinden ulaşılan evraklar ve ailesinden intikal eden bilgiler (aile hikâyelerinianlatan bir defter) ve sözlü tarihin de (torunları Emin Tatlıoğlu, yeğeni Güner Ağabeyoğlu)desteğini alarak tanıtmayı amaçlamaktadır. Kısmen de olsa Çapanoğlu İsyanında, kendisininve ailesinin yaşadıkları konu edilmiştir. O’nun mebusluktan ve siyasetten çekilmesine sebepolan süreç ve sonrasında hayatında karşılaştığı sıkıntılar aktarılmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelime: YUSUF BAHRI TATLIOGLU (1878-1957): A YOZGAT MEMBER OF SIVAS CONGRESS, A DEPUTY OF THE LAST OTTOMAN PARLIAMENT AND YOZGAT DEPUTY OF GRAND NATIONAL ASSEMBLY, A MEMBER OF SAMSUN INDEPENDENCE COURT
Öz: Yusuf Bahri Tatlıoğlu was born in Akdağmadeni, Yozgat in 1878. He attended to Sivas congress as Representative of Yozgat. He became Deputy of Yozgat in the last Ottoman Parliament (1920) and in the First Grand National Assembly (1920-1923). He was in charge of tranquillization of Yozgat rebellion. His family and property holding were damaged in those events. He was elected to the Independence Court of Samsun. He received Independence Medal with Red and Green Lane. He was in charge of determining Deputies of Yozgat for elections of the Second Grand National Assembly. He was withdrawn from the elections and political life because of a dispute between him and Yozgat Mayor Akif. He spent the rest of his life by trading and farming in Akdağmadeni. Tatlıoğlu family became deputy of Democratic Party by invitation of Celal Bayar. Bahri Tatlıoglu died in 1957 in Akdagmadeni. This study aims to introduce Bahri Bey, one of the prominent figures of National Struggle, with the documents gathered from official archive, official reports of the Parliament, his family archives and information gathered from his family (a notebook explaining family stories), and with the support of oral history (interviewing with grandchildren Emin Tatloğlu and niece Güner Ağabeyoğlu). The study aimed to explain partially his and his family’s experience in the Çapanoğlu Rebellion. The process that caused him to withdrawal from the deputy and the politics, and then difficulties in his life will be tried to convey.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Cumhur Başkanlığı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi
- Cumhuriyet Arşivi
- Tbmm Arşivi
- Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi (TİTE)
- Aile Arşivi
- Tbmm Zabıt Ceridesi
- Emin Tatlıoğlu
- Güner Ağabeyoğlu
- Akandere, O. (2016). “Milli Mücadele’de Çapanoğulları (Yozgat) İsyanının Bastırılmasında Çerkez Ethem ve Kuvva-yı Seyyare’nin Rolü”, I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, 2, ss.201-218.
- Atatürk, K. (2002). Nutuk 1919-1927, Haz. Zeynep Korkmaz, ATAM: Ankara.
- Çetin, İ. (2016). “Çok Partili Siyasi Hayata Geçiş Sürecinde Yozgat”, I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.351-360.
- Çoker, F. (1995). Türk Parlamento Tarihi (Milli Mücadele ve TBMM I. Dönem 1919-1923), C3, TBMM Vakfı Yay.: Ankara.
- Ergin, A. Ş. (2008). Çapanoğulları Hadisesi ve Abdülkadir Beyin Hatıraları, 2. Baskı. Anıl Matbaası: Ankara.
- Ezherli İ., Türkiye Büyük Millet Meclisi 1920-1922 ve Osmanlı Meclis-i Mebusan-ı (1877-1920), TBMM Yay.
- Gökçen S. (2016). “Damat Ferit Hükümetinin Oluşmasına Karşı Yozgat ve Çevresinden Gelen Tepkiler”. I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.145-155.
- İğdemir, U. (1999). Sivas Kongresi Tutanakları, TTK: Ankara.
- İrşad, S. Y. (2016), “I. TBMM’nin Yardıma Muhtaç Mebusları Meselesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, S.42, Şubat 2016. ss.831-845.
- Karaca T. N. (2003). “Birinci Dünya Savaşı ve Milli Mücadele Dönemlerinde Yozgat Ermenileri (1914- 1920)”, Atatürk Dergisi, 3, 4., ss.99-134.
- Karayaman, M. (2016). “Yozgat Merkez ve Kazlarında Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin Kuruluşu ve Faaliyetleri”, I. Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.156-175.
- Koç, N. (2016)., “Mili Mücadele’de Yozgat Çapanoğulları Ayaklanması ve Çerkez Ethem Güçleri Tarafından Bastırılması”, I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.219-244.
- Koç, Y. (2013). “Yozgat”, İslam Ansiklopedisi, TDV Yay.,13., 559-564.
- Küçük, C.-Ertüzün, T. “Düyun-ı Umumiyye”, İslam Ansiklopedisi, 10., TDV Yay., ss.58-62.
- Sakallı, B. (1988). Ankara ve Çevresinde Milli Faaliyetler ve Teşkilatlanma, Ankara.
- Selvi H. (2009). “Sivas Kongresi”, İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, TDV Yay., 2009. 37.
- Şahingöz, M. (2016), “Milli Mücadele’de Yozgat ve Havalisinde Çeşitli Olaylar Karşısında Yapılan Tezahürat, Protesto ve Mitingler”, I. Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.183-200.
- Taş, N. F. (1987). Milli Mücadele’de Yozgat, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.:Ankara.
- Turgut, H. (2015), Kılıç Ali’nin Anıları, 17. Baskı, İş Bank Yay.: İstanbul.
- Yılmaz, H. İ. (2017), 1946-1960 Arası Yozgat Milletvekilleri ve Faaliyetleri, Nevşehir, Temmuz.
- www.tbmm.gov.tr/yayınlar/istiklal_mahkemesi/cilt1.pdf. İstiklal Mahkemeleri (2015) (Kanun, Gerekçe ve Genel Kurul Tutanakları). TBMM Yay.: Ankara.
| APA | GÜZEL MUMYAKMAZ H (2018). YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ. , 381 - 410. |
| Chicago | GÜZEL MUMYAKMAZ Hatice YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ. (2018): 381 - 410. |
| MLA | GÜZEL MUMYAKMAZ Hatice YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ. , 2018, ss.381 - 410. |
| AMA | GÜZEL MUMYAKMAZ H YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ. . 2018; 381 - 410. |
| Vancouver | GÜZEL MUMYAKMAZ H YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ. . 2018; 381 - 410. |
| IEEE | GÜZEL MUMYAKMAZ H "YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ." , ss.381 - 410, 2018. |
| ISNAD | GÜZEL MUMYAKMAZ, Hatice. "YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ". (2018), 381-410. |
| APA | GÜZEL MUMYAKMAZ H (2018). YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ. Akademik Hassasiyetler, 5(10), 381 - 410. |
| Chicago | GÜZEL MUMYAKMAZ Hatice YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ. Akademik Hassasiyetler 5, no.10 (2018): 381 - 410. |
| MLA | GÜZEL MUMYAKMAZ Hatice YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ. Akademik Hassasiyetler, vol.5, no.10, 2018, ss.381 - 410. |
| AMA | GÜZEL MUMYAKMAZ H YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ. Akademik Hassasiyetler. 2018; 5(10): 381 - 410. |
| Vancouver | GÜZEL MUMYAKMAZ H YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ. Akademik Hassasiyetler. 2018; 5(10): 381 - 410. |
| IEEE | GÜZEL MUMYAKMAZ H "YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ." Akademik Hassasiyetler, 5, ss.381 - 410, 2018. |
| ISNAD | GÜZEL MUMYAKMAZ, Hatice. "YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ". Akademik Hassasiyetler 5/10 (2018), 381-410. |
