NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA
Yıl: 2018 Cilt: 18 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 387 - 397 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 10-10-2019
NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA
Öz: Azerbaycan arkeolojisinde özel bir yer tutan güncel konulardan birini Nahçivanʹın Son Tunç Çağı yerleşimlerinde (II Kültepe, Şahtaxtı, Qızılburun vb. ) bulunan seramiklerin bezeme özellikleri oluşturmaktadır. Bu çalışmada özellikle Son Tunç Çağı’na ait bu kaplar üzerindeki desenlerin anlamı ve yayılma alanı araştırılmıştır. Bu değerlendirmelerin sonucuna göre, bu çağa ait seramiklerin bezemelerinde basit ve karmaşık kompozisiyonlu geometrik, zoomorf, bitki, antropomorfik v. b desenler kullanılmıştır. Bu bezemeler Azerbaycanʹın yanı sıra dünyanın çeşitli yerleşim alanlarında yaygın görülmektedir. Nahçivan Son Tunç Çağı seramikleri üzerindeki desenlerin süsleme özelliği konusunda yapılan araştırmalar sırasında insanların dini‐ideolojik‐görüşleri, hayatıyla bağlılık oluşturduğu, simge, damga gibi kullanıldığı görülmektedir. Süslemede kulanılan desenlere daha çok Proto‐Türk kültürünün yaygın olduğu yerlerde rastlanmaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
ON THE MEANING AND SPREAD AREA OF GEOMETRIC FIGURES OF LATE BRONZE AGE NAKHCHIVAN POTTERY
Öz: One of the current subjects of Azerbaijan archeology is the features of pottery decorations found at Late Bronze Age Nakhchivan settlements (Kültepe II, Şahtahtı, Qizilburun etc. ). The pattern of the ornaments (patterns) on ceramic products and their dispersion found in Nakhchivan’s Early Bronze Age has been researched. As a result of scientific evaluations it was seen that some decorations such as zoomorphic, vegetable, anthropomorphic patterns, simple and complex geometric decorations were used on these pottery. The studies on Nakhcivans’s Late Bronze Age pottery ornaments revealed that the decorations are related with religious‐ideological views of the inhabitants and their lives, and were used as their symbol and seal. The figures of the ornaments are seen mostly in the areas where the Proto‐Turkish culture is common.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Azerbaycan nağılları. Beş cildde, V cild. Bakü, Şerq‐Qerb, 2005, 304 s.
- Allahverdi R. Takvim mifleri ve Novruz. Bakü, Nurlan, 2013, 180 s.
- Aqayev Q. Q. Şahtahtı v epoxi pozdney bronzı i ranneqo jeleza. Baku‐Moskva, Aqrıdaq, 2002, 200 s.
- Aliyеv V. H. Culfa arkеоlоji tapıntıları. Azerbaycan SSR İlmler Akadеmisinin Haberleri, Tarih, felsefe ve hüquq sеriyası, Bakü, Az SSR ЕA, 1968, № 3, s. 72‐86.
- Asgarov R. İklimden iklime, takvimden takvime, Bakü, Elm, 1987, 82 s.
- Aslanov Q. M., Vaidov R. M., İone Q. İ. Drevnıy Minqeçaur. Baku, İzdatelstvo AN. Azerb. SSR, 1959, 191 s.
- Bilqamıs dastanı. Bakü, Azerbaycan Ensklopedisi, 1999, 92 s.
- Bahşeliyеv, V. B. Nahçivanın qedim tayfalarının menevi medeniyyeti. Bakü, Еlm, 2004, 320 s.
- Ebülgazi Bahadır Han Şecere‐i Terakime Turklerin Soy Kutugu (Tercüman 1001 Temel Eser 33) (Hazırlayan Muharrem Ergin), İstanbul, Tercüman, 1974, 203 s.
- Gülensoy T. Orhun’dan anadoluta türk damğalari (damğalar, imler, enler. Istanbul, T. D. A. V. Yayın Nu. :51, 1989, 179 s.
- Qurbanov A. Damğalar, remzler, menimsemeler. Bakü, Azerbaycan Respublikasının Prezidenti Yaninda Stratejik Araştırmalar Merkezi, 2003, 327 c.
- Halilov T. F. Son Tunc‐Erken Demir dövründe Nahçivanın ekinçi‐maldar tayfalarının medeniyyeti. Bakü: Elm ve tehsil, 2013, 200 s.
- İncil. Ehdid‐Cedid, yaxud Reb İsa Mesihin hoş xeberi. Stokholm, Bibliya Tercüme İnstititu, 1993, 612 s.
- Kitabi‐Dede Korkud. Esil ve sadeleşdirilmiş metnler. Bakü, Önder neşriyyat,2004, 376 s.
- Kafesoğlu İ. Türk milli kültürü. İstanbul, Ötüken, 2006, 466 s.
- Kerimov L. Azerbaydjanskiy kover. Tom II, Baku, Qyandjlik, 1983, 241 s+32 ris.
- Kuşnareva K. X., Markovin V. İ. Epoxi bronzı Kavkaza i Sredney Azii. Ranya i Srednya Bronzı
- Kafkaza (Oçerednoy tom mnoqotomnoqo fundamentalnoqo izdaniya po arxeoloqii). Moskva, Nauka, 1994, 384 s.
- Müsеyibli N. E. Gemikaya. Bakü, Çaşıоğlu, 2004, 320 s.
- T. C. Millî Eğitim Bakanliği, El Sanatlari Teknolojisi (Motif Çizim Temel Teknikleri) Ankara, 2011, 69 s.
- Munçayev R. M. İssledovaniya poseleniy Tell Maqzaliya i Yarımtepe III v Mesopotomii, Arxeoloqiçeskiye otkrıtya1979, Moskva, Nauka, 1980, s. 487‐489.
- Mifı Drevney Qreçii. Leninqrad, Leninzdat, 1990, 366 s.
- Mifoloqiçeskiy slovar. Moskva, Astrel, 2007, 365 s.
- Ögel B. Türk mifolojiyası. I cild. Bakü, MBM, 2006, 626 s.
- Uşaq bibliyası. Stokholm, Bibliya Tercüme İnstitutusu, 1995, 542 s.,
- Veliyev K. Elin yaddaşı dilin yaddaşı. Bakü, Genclik, 1988, 280 s.
- www. baserdeu. com/. . . /1653806852d346a_Çanakkale%20Sevim Çizer, Çanakkale örneğinde Bati Anadolu sermikçiliğinin Ege adalarindaki uzantilari
- https://www. facebook. com/azerbaycanarasdirmalar/photos/a. 584596228232392. 1073741829. 565674410124574/1240214496003892/?type=3&theater.
- https://www. facebook. com/azerbaycanarasdirmalar/photos/a. 584596228232392. 1073741829. 565674410124574/1371333142892026/?type=3&theater.
- http://azerbaijani‐studies. blogspot. com.
- https://tr. wikipedia. org/wiki/Helen.
- https://az. wikipedia. org/wiki/Qütb_ulduzuQütb ulduzu.
- https://tr. wikipedia. org/wiki/Tevârih‐i_Âl‐i_Selçuk.
- http://azerbaijani‐studies. blogspot. com Yengi Öge Halça nakışlarında yaşayan ulu tarihimiz.
| APA | Halilov T (2018). NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA. , 387 - 397. |
| Chicago | Halilov Toğrul NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA. (2018): 387 - 397. |
| MLA | Halilov Toğrul NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA. , 2018, ss.387 - 397. |
| AMA | Halilov T NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA. . 2018; 387 - 397. |
| Vancouver | Halilov T NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA. . 2018; 387 - 397. |
| IEEE | Halilov T "NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA." , ss.387 - 397, 2018. |
| ISNAD | Halilov, Toğrul. "NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA". (2018), 387-397. |
| APA | Halilov T (2018). NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(18), 387 - 397. |
| Chicago | Halilov Toğrul NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 18, no.18 (2018): 387 - 397. |
| MLA | Halilov Toğrul NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol.18, no.18, 2018, ss.387 - 397. |
| AMA | Halilov T NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2018; 18(18): 387 - 397. |
| Vancouver | Halilov T NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA. Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2018; 18(18): 387 - 397. |
| IEEE | Halilov T "NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA." Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18, ss.387 - 397, 2018. |
| ISNAD | Halilov, Toğrul. "NAHÇIVAN’IN SON TUNÇ ÇAĞI KIL KAPLARI ÜZERİNDEKİ GEOMETRİK DESENLERİN YAYILIM ALANI VE ANLAMI HAKKINDA". Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 18/18 (2018), 387-397. |
