Yıl: 2018 Cilt: 7 Sayı: 14 Sayfa Aralığı: 181 - 208 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-10-2019

BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ

Öz:
Ortak bir biyoetiğin oluşumunda insan hakları çerçevesinde veözellikle insan onuruyla bağlantılı bir hat oluşturan Biyoloji ve TıbbınUygulanması Bakımından İnsan Hakları ve İnsan Haysiyetinin Korun-ması Sözleşmesi: İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi, biyoetik mesele-lerini insan hakları çerçevesine oturtan ilk bağlayıcı insan hakları belge-sidir. Bu çalışmada; Biyotıp Sözleşmesinin iç hukuktaki düzenlemelereetkisi ele alınırken, Sözleşmenin 6. maddesi (Muvafakat Verme Yetene-ği Olmayan Kişilerin Korunması) bağlamında, genel önleyici aşı zorun-luluğuna dair yasal düzenleme bulunmaması sorunu; Sözleşmenin 9.maddesi (Önceden Açıklanmış İstek) bağlamında, hastanın tıbbi yaşamiradesini ortaya koyabileceği hukuki vasıtalara ilişkin yasal düzenlemebulunmaması sorunu; Sözleşmenin 18. maddesi (Tüpte (in vitro) Embri-yonlar Üzerinde Araştırma) bağlamında embriyonik kök hücre çalışma-larındaki yasal belirsizlik sorunu ve son olarak, Sözleşmenin 21.maddesi(Ticari Kazanç Yasağı) bağlamında hekim-hasta ilişkisinin tüketici hu-kuku kurallarına tabi tutulması sorunu üzerinde genel bir değerlendirmeyapılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi Etik Hukuk

THE EFFECT OF THE CONVETION ON HUMAN RIGHTS AND BIOMEDICINE (OVIEDO CONVENTION) ON DOMESTIC LAW REGULATIONS

Öz:
Convention for the Protection of Human Rights and Dignity of the Human Being with regard to the Application of Biology and Medicine: Convention on Human Rights and Biomedicine, which forms a line in the framework of human rights and in particular in connection with human dignity in the formation of a common bioethics, is the first binding hu- man rights document to place bioethical issues in the context of human rights. In this study; the question of the lack of legislation on general preventive vaccination requirement related to Article 6 of the Conven- tion (Protection of persons not able to consent); the question of the ab- sence of a legal instruments on patients’ medical living will, related to Article 9 of the Convention (Previously expressed wishes); a general assessment of the issue of legal uncertainty in embryonic stem cell stu- dies in the context of Article 18 of the Convention (Research on embryos in vitro) and, finally, the question of subjecting physician-patient relati- ons to consumer law rules in the context of Article 21 (Prohibition of financial gain) were generally evaluated within the context of effect of The Biomedicine Convention on domestic law regulations.
Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi Etik Hukuk
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Bibliyografik
  • AKTAŞ, Ekin Özgür: Anayasa Mahkemesinin 2013/1789 Başvuru Nolu Kararı Açısından Zorunlu Aşılama, Anayasa Mahkemesinin Zo- runlu Aşı Kararı ve Halk Sağlığı, İzmir Tabip Odası Yayınları, Nisan 2017, s. 7-12.
  • ALBERS, Marion: Hastanın Tıbbi Vasiyetnamesi, (çev. BAŞOĞ- LU, Figen), IV. Tıp Türk Alman Sempozyumu, KTÜ& Augsburg Üni- versitesi 2007, s. 80-84.
  • ÇELİK, Ahmet Çelik: Can Zararları Tüketici Yasası’nın Konusu Değildir, s. 1. http://www.tazminathukuku.com/dosyalar/381_can-zararlari- tuketici-yasasi-nin-konusu-degildir.pdf. (erişim tarihi: 20.07.2018).
  • ÇOBANOĞLU, Nesrin: Kısıtlılarda ve Özel Gruplarda Klinik Araştırma Etiği, Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık, 2009, s. 105-111.
  • EREN, Özgür Can/LUTZ VATANOĞLU, Emine Elif: Turkey and the Council of Europe’s Oviedo Convention at Its 20th Anniversary, Anadolu Kliniği, Tıp Bilimleri Dergisi, Mayıs 2017, C. 22, S.2, s.73-74.
  • ERER, Sezer/CİVANER, Murat: Tıbbi Vasiyet: Özerkliğe Saygı Açısından Bir Gereklilik (Living Will: A Necessity of Autonomy), 2. Uluslararası Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Kongresi- Bildiri Kitabı, Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul 2009, s. 553-558.
  • ERGÖR, Gül: Aşının Halk Sağlığı İçin Önemi, Anayasa Mahke- mesinin Zorunlu Aşı Kararı ve Halk Sağlığı, İzmir Tabip Odası Yayınla- rı, Nisan 2017, s. 12-19.
  • GEMALMAZ, Mehmet Semih: Ulusalüstü İnsan Hakları Hukuku Belgeleri, C.1, İstanbul 2011.
  • GÜRBÜZ, Nagehan: Biyo-tıp Hukuku Bağlamında İnsan Onuru Kavramı Tartışmaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, 2012.
  • HAKERİ, Hakan: Tıp Hukuku, Seçkin Yayınevi, 13.Baskı, Ankara 2018.
  • HAVUTÇU, Ayşe: Türk Hukukunda Örtülü Bir Boşluk: Üreticinin Sorumluluğu, Ankara 2005.
  • KARAMAN AKÇURA, Tuba: Üreticinin Ayıplı Ürününün Sebep Olduğu Zararlar Nedeni ile Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluğu, İstanbul 2008.
  • KATOĞLU, Tuğrul: Türk Hukukunun Bir Parçası Olarak Avrupa Konseyi İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi, AUHFD, C. 55, S. 1, (2006), s. 157-193.
  • KÖK, Ahmet Nezih: Yaşamın Sonuna İlişkin Bir Tercih: Resütite Etmeyiniz Talimatı, Türkiye Klinikleri, Med Ethics, 2011, S.19/2, s. 126-131.
  • KÖK, Ahmet Nezih: Hekim-Hasta İlişkisi Tüketici Hukuku Anla- yışı ile Bağdaşır mı?, (Tüketici), Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S.5, s. 605-616.
  • OKTAR, Nezih: Hasta-Hekim ve Müşteri-Tüccar, Journal of Neu- rololgical Science, Vol. 22, No:4, 2005, s. 357-358.
  • OZANOĞLU, Hasan Seçkin: Tüketici Sözleşmeleri Kavramı, AÜHFD, C.50, S.1, 2001, s. 55-90.
  • ÖZBİLEN, Arif Barış: İnsan Kökenli Biyolojik Maddelere İlişkin Hukuki İşlemler, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2011.
  • ÖCAL AKİPEK, Şebnem: Hasta Tüketici midir?, Sağlık ve Tıp Hukukunda Sorumluluk ve İnsan Hakları, (ed. YÜCEL, Özge/SERT, Gürkan), Seçkin Yayıncılık, Ankara 2018, s. 251-261.
  • ÖZSUNAY, Ergün: Oviedo Sözleşmesi ve Ek Protokol Uyarınca İnsan Kökenli Organ ve Doku Nakilleri-Oviedo Sözleşmesi Işığında Türk Hukukuna İlişkin Değerlendirme, II. Uluslararası Tıp Hukuku Kongresi, 21-28 Eylül 2017, Antalya, s.7. http://tiphukukukongresi 2017. com/wp-content/uploads/2017/03/ORGAN-NAKL%C4%B0-ANTALYA- 2017-Erg%C3%BCn-%C3%96ZSUNAY.pdf, (erişim tarihi:20.07.2018)
  • PETEK, Hasan: Tıbbi Müdahalelerden Kaynaklanan Uyuşmazlık- larda Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun Uygulanması, DEÜ- HFD, C. 15, Özel Sayı, 2013, (Basım Yılı: 2014), s. 969-1017.
  • SÖĞÜT, İpek Sevda: Yasal Belirsizlik: Embriyonik Kök Hücre Çalışmaları, TBBD, Ocak-Şubat 2018, Y.30, S.134, s. 37-71.
  • SÖĞÜT, İpek Sevda/TUNA, Ekin: Hastanın Tıbbi Yaşam İradesi- ne Dair Hukuki Vasıtalar, TıpHD, C.6, S.12, 2017, s.255-296.
  • TACİR, Hamide: Hastanın Kendi Geleceğini Belirleme Hakkı, XII Levha Yayınevi, İstanbul 2011.
  • ÜNVER, Yener: Avrupa Biyo-Hukuk Sözleşmesi’nin Türk Huku- ku’na Etkileri, KHukA, Kasım 2005, s. 182-198.
  • Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya’nın; İnsan Zararları Mahke- melerinin Kuruluş ve Görevlerine Dair Kanun Teklifi ve Adalet Komis- yonu Raporu (2/2203), Sıra Sayısı:702, s.12, dn.1 https://www.tbmm. gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss702. pdf, (erişim tarihi: 21.07.2018).
  • Yaşamın Son Döneminde Tıbbi Tedavide Karar Verme Sürecine İlişkin Kılavuz, (çev. ÜLMAN, Yeşim Işıl), Avrupa Konseyi, Şubat 2015.
  • http://www.ttb.org.tr/haber_goster.php?Guid=15ecd2f0-449d- 11e8-b46f-14b550714509, (erişim tarihi: 17.07.2018).
  • https://www.medikalakademi.com.tr/biyotip-sozlesmesi-ic- hukukun-bir-parcasi-mi/,(erişim tarihi: 13.07.2018).
  • http://www.kararlaryeni.anayasa.gov.tr/BireyselKarar/Content/315 3eea8-45d4-405d-904e 278df6360d37?wordsOnly=False, (erişim tarihi: 17.07.2018).
  • Zorunlu Aşı, “Çocuğun Üstün Yararı”, Anayasa Mahkemesi Kara- rı; TTB Önerileri, http://www.ttb.org.tr/kollar/_asi/haber_goster.php? Guid=62383242-423d-11e8-b46f 14b550714509, (erişim tarihi: 17.07.2018)
APA SÖĞÜT İ (2018). BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ. , 181 - 208.
Chicago SÖĞÜT İpek Sevda BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ. (2018): 181 - 208.
MLA SÖĞÜT İpek Sevda BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ. , 2018, ss.181 - 208.
AMA SÖĞÜT İ BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ. . 2018; 181 - 208.
Vancouver SÖĞÜT İ BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ. . 2018; 181 - 208.
IEEE SÖĞÜT İ "BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ." , ss.181 - 208, 2018.
ISNAD SÖĞÜT, İpek Sevda. "BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ". (2018), 181-208.
APA SÖĞÜT İ (2018). BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ. Tıp Hukuku Dergisi, 7(14), 181 - 208.
Chicago SÖĞÜT İpek Sevda BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ. Tıp Hukuku Dergisi 7, no.14 (2018): 181 - 208.
MLA SÖĞÜT İpek Sevda BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ. Tıp Hukuku Dergisi, vol.7, no.14, 2018, ss.181 - 208.
AMA SÖĞÜT İ BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ. Tıp Hukuku Dergisi. 2018; 7(14): 181 - 208.
Vancouver SÖĞÜT İ BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ. Tıp Hukuku Dergisi. 2018; 7(14): 181 - 208.
IEEE SÖĞÜT İ "BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ." Tıp Hukuku Dergisi, 7, ss.181 - 208, 2018.
ISNAD SÖĞÜT, İpek Sevda. "BİYOTIP SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN İÇ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELERE ETKİSİ". Tıp Hukuku Dergisi 7/14 (2018), 181-208.