Yıl: 2018 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 125 - 141 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21325/jotags.2018.178 İndeks Tarihi: 24-10-2019

Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları

Öz:
Neolitik Devrim olarak adlandırılan besin üretimine dayalı köy yaşantısının ortaya çıkışı, insanoğlunun bilgi birikiminin birbiriyle bütünleşmesini hızlandırmış ve günümüz uygarlıklarının temellerinin oluşmasında katkı sağlamıştır. Bu açıdan medeniyetlerin bileşkesi olan Anadolu’da Neolitik dönemde 5-6 bin kişiye ev sahipliği yapmış Çatalhöyük kültürel, tarımsal ve mutfak ile ilgili olağanüstü zenginlikte bulgular sunmaktadır. Burada yapılan çalışmalar devam etmekte ve yaklaşık 8000 yıl öncesine kadar olan dönemde Orta Anadolu kültürünün köklerini aydınlatmaktadır. Araştırmanın amacı, Çatalhöyük’teki mutfak ile ilgili yapıları ve araç-gereçleri inceleyerek 21. yüzyıl çağdaş toplum mutfak kültürüne etkilerini ortaya koymaktır. Araştırmada çok yönlü olan mutfak kültürünü ve insan davranışını, içinde bulunduğu ortamda anlamak için ve araştırma konusuyla ilgili doğrudan görüşme yapılması gerekliliğinden dolayı nitel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Araştırma evreni, Çatalhöyük yerleşkesi merkez alınarak 10 kilometre çapındaki yerleşim birimlerinde yaşayan halk olarak belirlenmiştir. Çatalhöyük arkeolojik kazı sonuçları verilerinden faydalanılarak hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formuyla 35 kişiden 23-29 Ekim 2017 tarihleri arasında veri toplanmıştır. Yapılan görüşmelerde araştırmaya katılanlara mutfak yapıları, mutfakta kullanılan araç-gereçleri ile ilgili sorular sorulmuştur. Araştırma neticesinde yöre halkı tarafından ocak ve fırın gibi mutfak yapılarının günlük yaşantılarında hala kullandıkları ve bu yapıların Çatalhöyük mutfak kültürüne ilişkin izler taşıdığı tespit edilmiştir. Buna ek olarak eskiden kullanılan bitek ve bastırık gibi mutfak yapılarının da Çatalhöyük mutfağında kullanılmış olabileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm

The 21st Century Cuisine Cultural Reflections on Çatalhöyük Cuisine Construction and Equipment

Öz:
Neolithic Revolution, which contains village life based on food production accelerated the fund of knowledge of mankind and contributed to the foundations of civilizations. From this aspect, Çatalhöyük, home to 5-6 thousand people in Neolithic period in Anatolia which is the compound of civilizations, presents ample findings about cultural, agricultural and kitchen traditions of those times. The investigations in Çatalhöyük are conducted continuously to illuminate the roots of Central Anatolian culture in the period up to 8000 years ago. The aim of this research is to examine the structures and tools of the kitchen in Çatalhöyük and to reveal their effects on 21st century society culinary culture. For the flow of research, qualitative research methods have been adopted since the necessity for in-depth investigation of the culinary culture and human behaviour. The research area was determined as settlement units around 10 km from Çatalhöyük center. Data were collected from 35 people on 23-29 October 2017 through a semi-structured interview form prepared by using data of Çatalhöyük archaeological excavation results. During the interviews, participants were asked about kitchen structures and the tools used in the kitchen. As a result of the research, it is identified that local people still use the kitchen structures such as stoves and ovens in their daily lives and these buildings have clear traces of Çatalhöyük kitchen culture. In addition, it is thought that the kitchen structures such as bitek and bastırık used in the past may have been used in Çatalhöyük kitchen.
Anahtar Kelime:

Konular: Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ağcabay, M. ve Düzenli, A. (2005). Çatalhöyük Neolitik Dönem Güney Açmalarındaki Çöp Yığınlarının (1996-1998), http://fbe.cu.edu.tr/tr/makaleler/2000//CATALHOYUK.pdf adresinden erişilmiştir. Erişim Tarihi: 12.02.2017.
  • Ateş, H. Kişisel görüşme. 27 Ekim 2017. Konya.
  • Atıcı, H. Kişisel görüşme. 28 Ekim 2017. Konya.
  • Atıcı, N. Kişisel görüşme. 28 Ekim 2017. Konya.
  • Atıcı, Ş. Kişisel görüşme. 28 Ekim 2017. Konya.
  • Ayar, R. Kişisel görüşme. 28 Ekim 2017. Konya.
  • Barutçu, H. Kişisel görüşme. 23 Ekim 2017. Konya.
  • Binar, D. Kişisel görüşme. 27 Ekim 2017. Konya.
  • Bober, P. P. (2003). Antik ve Orta Çağda Yemek Kültürü: Kültür, Sanat ve Mutfak, (1.Basım), (Çeviren: Ü.
  • Tansel). Kitap Yayınevi, Mas Matbaacılık, İstanbul, 34-37, 39.
  • Böget, A. H. Kişisel görüşme. 28 Ekim 2017. Konya.
  • Diken, H. H. Kişisel görüşme. 24 Ekim 2017. Konya.
  • Doğan, İ. Kişisel görüşme. 26 Ekim 2017. Konya.
  • Doğan, M. Kişisel görüşme. 29 Ekim 2017. Konya.
  • Ferilaslan, K. Kişisel görüşme. 25 Ekim 2017. Konya.
  • Güven, H. Kişisel görüşme. 24 Ekim 2017. Konya.
  • Güven, M. K. Kişisel görüşme. 24 Ekim 2017. Konya.
  • Halıcı, F., (1982), Neolitik Çağdan Günümüze Anadolu Mutfağı ve Bu Mutfağın İnancımızdaki Kutsal yeri. Türk Mutfağı Sempozyumu Bildirileri. Kültür ve Turizm Bakanlığı, MİFAD Yayınları: 41, Seminer, Kongre Bildirileri Dizisi:12. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi. 133-138.
  • Hodder, I. (2006). Çatalhöyük Leoparın Öyküsü, (Çeviren: D. Şendil). Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Karapınar, K. Kişisel görüşme. 27 Ekim 2017. Konya.
  • Kınal, F. (1991). Eski Anadolu Tarihi. (3. Baskı). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. Türk Tarih Kurumu Yayınları, TTK Basımevi, Ankara.
  • Koyuncu, S. Kişisel görüşme. 29 Ekim 2017. Konya.
  • Kürkçü, S. Kişisel görüşme. 26 Ekim 2017. Konya.
  • Küçükavcılar, H. Kişisel görüşme. 23 Ekim 2017. Konya.
  • Matthews, R. (1996). Surface Scraping and Planning. On the surface: Çatalhöyük 1993-95, (22, s.79-100). Cambridge, McDonald Institute for Archaeological Research and British Institute of Archaeology at Ankara, Cambridge: University of Cambridge.
  • Mellaart, J. (2003). Çatalhöyük, Anadolu’da Neolitik Bir Kent, (Çevirmen: G. B. Yazıcıoğlu). Yapı Kredi Yayınları, Şefik Matbaası, İstanbul.
  • Naumann, R. (1991). Eski Anadolu Mimarlığı. (Çev. B. Marda). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
  • Özçarıkcı, S. Kişisel görüşme. 25 Ekim 2017. Konya.
  • Özdoğan, M. (2007). Neolitik Dönem Günümüz Uygarlığının Temel Taşları. 12000 Yıl Önce “Uygarlığın Anadolu’dan Avrupa’ya Yolculuğunun Başlangıcı” Neolitik Dönem (Editör: Nezih Başgelen), Yapı Kredi Yayınları, Mas Matbaacılık, İstanbul, 9-21.
  • Özkaya, F. Kişisel görüşme. 26 Ekim 2018. Konya.
  • Patton, Q. M. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Newsbury Park, London, New Dehli: Sage Publications, 56.
  • Sert, A. Kişisel görüşme. 29 Ekim 2017. Konya.
  • Sert, F. Kişisel görüşme. 29 Ekim 2017. Konya.
  • Sert, F. Kişisel görüşme. 29 Ekim 2017. Konya.
  • Sert, H. Kişisel görüşme. 29 Ekim 2017. Konya.
  • Sert, Ü. Kişisel görüşme. 29 Ekim 2017. Konya.
  • Sevin, V. (2013). Anadolu Arkeolojisi: Başlangıçtan Persler’e Kadar. Der Yayınları, İstanbul.
  • Soy, A. Kişisel görüşme. 25 Ekim 2017. Konya.
  • Tokyasin, M. Kişisel görüşme. 23 Ekim 2017. Konya.
  • Uhri, A. (2011). Boğaz derdi arkeolojik, arkeobotanik, tarihsel ve etimolojik veriler ışığında tarım ve beslenmenin kültür tarihi. İstanbul: Ege Yayınları, 16-19.
  • Ulusoy, İ. Kişisel görüşme. 24 Ekim 2017. Konya.
  • Uysal, S. Kişisel görüşme. 26 Ekim 2017. Konya.
  • Vurguner, R. Kişisel görüşme. 28 Ekim 2017. Konya.
  • Yalçınkaya, I. (2000). İnsanlık Tarihinden Bir Kesit: Paleolitik Çağ, Antropoloji ve Yaşlılık, Prof. Dr. Vedia Emiroğlu’na Armağan, 15-30.
  • Yağcı, Ş. Kişisel görüşme. 25 Ekim 2017. Konya.
  • Yaman, A. Kişisel görüşme. 27 Ekim 2017. Konya.
  • Yapar, B. Kişisel görüşme. 24 Ekim 2017. Konya.
  • Yaşlı, F. Kişisel görüşme. 23 Ekim 2017. Konya.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık. 41, 287, 301.
  • Zeytin, H. Kişisel görüşme. 28 Ekim 2017. Konya.
APA Aksoy M, ÇETİN K (2018). Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları. , 125 - 141. 10.21325/jotags.2018.178
Chicago Aksoy Mustafa,ÇETİN KADİR Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları. (2018): 125 - 141. 10.21325/jotags.2018.178
MLA Aksoy Mustafa,ÇETİN KADİR Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları. , 2018, ss.125 - 141. 10.21325/jotags.2018.178
AMA Aksoy M,ÇETİN K Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları. . 2018; 125 - 141. 10.21325/jotags.2018.178
Vancouver Aksoy M,ÇETİN K Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları. . 2018; 125 - 141. 10.21325/jotags.2018.178
IEEE Aksoy M,ÇETİN K "Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları." , ss.125 - 141, 2018. 10.21325/jotags.2018.178
ISNAD Aksoy, Mustafa - ÇETİN, KADİR. "Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları". (2018), 125-141. https://doi.org/10.21325/jotags.2018.178
APA Aksoy M, ÇETİN K (2018). Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(1), 125 - 141. 10.21325/jotags.2018.178
Chicago Aksoy Mustafa,ÇETİN KADİR Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 6, no.1 (2018): 125 - 141. 10.21325/jotags.2018.178
MLA Aksoy Mustafa,ÇETİN KADİR Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, vol.6, no.1, 2018, ss.125 - 141. 10.21325/jotags.2018.178
AMA Aksoy M,ÇETİN K Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2018; 6(1): 125 - 141. 10.21325/jotags.2018.178
Vancouver Aksoy M,ÇETİN K Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2018; 6(1): 125 - 141. 10.21325/jotags.2018.178
IEEE Aksoy M,ÇETİN K "Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları." Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6, ss.125 - 141, 2018. 10.21325/jotags.2018.178
ISNAD Aksoy, Mustafa - ÇETİN, KADİR. "Çatalhöyük Mutfak Yapıları ve Araç-Gereçlerinin 21. Yüzyıl Mutfak Kültürüne Yansımaları". Journal of Tourism and Gastronomy Studies 6/1 (2018), 125-141. https://doi.org/10.21325/jotags.2018.178