Yıl: 2019 Cilt: 6 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 596 - 607 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30910/turkjans.633515 İndeks Tarihi: 02-01-2020

Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi

Öz:
Bu çalışmada, Dünya’da ve Türkiye’de kiraz üretiminin mevcut durumu incelenmiş ve Türkiye’de kiraz sektörünün SWOT analizi yapılmıştır. Araştırmanın temel materyalini ilgili istatistikler ve yapılmış olan bilimsel çalışmalar oluşturmuştur. 2017 yılı FAO verilerine göre Dünya’da yaklaşık 416.445 hektar alanda kiraz üretimi yapılmakta ve 85.401 hektar alan ve 627.132 tonluk üretim ile Türkiye dünyada kiraz üretiminde ilk sırada yer almaktadır. Üretim bakımından ilk sırada olmasına rağmen pazarlama stratejilerinin etkin ve yeterli olmamasından dolayı kiraz ihracatında Türkiye, Şili ve ABD’den sonra üçüncü sırada yer almaktadır. Türkiye’nin ağırlıklı olarak kiraz ihracatı yaptığı ülkeler, Avrupa Birliği ülkeleri (Başta Almanya, Bulgaristan ve Hollanda olmak üzere), Rusya ve Irak’tır. Dünya kiraz ithalatında ilk sırada %21 oranıyla Çin, ikinci sırada ise %19’luk oranı ile Rusya gelmektedir. Türkiye’de ağaç başına kiraz verimi 2017 yılında 29 kg olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de 2018 yılı verilerine göre kiraz üretimi bakımından, Konya ili ilk sırada yer almıştır. Konya ilinde 70.987 da alanda, 68.376 ton kiraz üretimi yapılmış olup, bu miktar toplam kiraz üretiminin %10,87’sini oluşturmaktadır. Üretim bakımından ikinci sırada İzmir ili gelmektedir. Türkiye’de kiraz sektörünün yapılan SWOT analizinde, Türkiye’nin sahip olduğu ekolojik çeşitlilik ve uygunluk avantaj oluştururken, işletmelerin yapısal sorunları ve üretici örgütlenmesinin yetersiz olması dezavantaj oluşturmaktadır. Diğer taraftan Türkiye’nin Avrupa Birliği ve Rusya gibi ithalatı yüksek ülkelere yakın ve iş birliği içinde olması fırsat oluştururken, yaşanan iklim değişikliğine bağlı üretim ve fiyat istikrarsızlığı önemli riskler oluşturmaktadır. İhracat olanaklarını artırabilmek için üretici örgütlenmesi ve üretici örgütlerinin etkinliğini artırmak, kiraz üretim tekniklerinin bilimsel esaslara göre yürütülmesi, uluslararası piyasalarda tat ve aroma bakımından tercih edilen kiraz çeşitlerinin yaygınlaştırılması gerekmektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarımsal Ekonomi ve Politika İşletme Çevre Çalışmaları Çevre Bilimleri Ziraat Mühendisliği İktisat Uluslararası İlişkiler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Anonim, 2010. Nüfus, Tarımsal Yapı ve Üretim İstatistiği. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara, (www.tuik.gov.tr) (Erişim Tarihi: Ekim 2018).
  • Anonim, 2016. Stratejik Planlama. http://www,Quickmba,Com/Strategy/Swot/ (Erişim tarihi: Aralık 2016).
  • Anonim, 2019. Kiraz Yetiştiriciliğinde Küresel Isınmaya Bağlı İklim Değişikliğinden Kaynaklanan Çoklu Meyve Oluşumu Sorununun Çözümüne Yönelik Çalışmalar (http://trampad.com).
  • Başkaya, Z. 2011. Türkiye’de kiraz tarımının coğrafi esasları. Doğu Coğrafya Dergisi, 26: 45-71.
  • Bayraktar, Ö.V. 2015. İzmir-Kemalpaşa Yöresinde Globalgap Uygulayan ve Uygulamayan Kiraz İşletmelerinin Teknik Ve Ekonomik Yönünün Sürdürülebilir Tarım Açısından Değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir.
  • Bayramoğlu, Z. 2014. Kiraz Yetiştiriciliği Yapan Üreticilerin Riske Karşı Davranışlarının İşletme Geliri Üzerine Etkileri, Akşehir İlçesi Örneği. Yayın No: 231, TEPGE, Ankara.
  • Bolsu, A. 2007. Bazı Kiraz Çeşitlerinin Farklı Anaçlar Üzerindeki Verim ve Kalite Özellikleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 69 s., Tokat.
  • Demircan, V., Hatırlı, S.A., Aktaş, A.R. 2004. Isparta ilinde kirazın pazarlama yapısı ve sorunları. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1): 26-33.
  • Dere, H.E. 2006. Tarımsal Pazarlama Sorunları ve Sultandağı Kirazı Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
  • Eşitken, A., Pırlak, L., Kara, Z., Bayramoğlu, Z., Sabır, A. 2012. Konya İli Meyvecilik ve Bağcılık Eylem Planı. Mevlana Kalkınma Ajansı, Proje Raporu, Konya.
  • FAO, 2019. FoodandAgriculturalOrganization (Çeşitli Yıllar), Bitkisel Ürünler İstatistikleri, http://www.fao.org, (Erişim tarihi: 20.01.2019).
  • GTHB, 2019. Tarımsal Destekler. https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Tarimsal-Destekler.
  • Hasdemir, M. 2011. Kiraz Yetiştiriciliğinde İyi Tarım Uygulamalarının Benimsenmesini Etkileyen Faktörlerin Analizi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Ankara.
  • Kan, M. 2011. Yerel Düzeyde Ekonomik Kalkınmada Coğrafi İşaretlerin Kullanımı ve Etkisi Akşehir Kirazı Araştırması, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.
  • Kara, Z,, Dağ, B., Yorgancılar, M. 2012. Başta Acı Bakla Olmak Üzere Doğanhisar İlçesinde Üretilen Tarımsal Ürünlerin Potansiyellerinin Tespiti. Mevlana Kalkınma Ajansı, Konya.
  • Karaman, S., Karahan, H., Özsayın, D. 2013. Geleneksel ve organik kiraz üreten işletmelerin verimlilik ve etkinlik analizi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 6(1): 79-82.
  • Küçükçongar, M., Kan, M., Demirtaş, M.N., Öz, M.H., Ülke, G. 2015. Konya İli Taşkent İlçesi Kiraz Üreten Tarım İşletmelerinin Yapısının Belirlenmesi. (https://arastirma.tarimorman.gov.tr) (Erişim tarihi: 06.08.2018).
  • Oğuz, C.,Karakayacı, Z. 2017. Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Metodolojisi. Atlas Akademi Yayınları, No: 4, Konya.
  • Öz, F. 1998. Kiraz ve Vişne, Tarımsal Araştırmaları Destekleme ve Geliştirme Vakfı (TAV) Yayınları. Yayın No: 16, Yalova, Özbek , S,, 1978, Özel Meyvecilik, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 128, Adana.
  • Öz, F. Ç., Bal, T. 2016. İhracatçı açısından Isparta ili kiraz ihracatının analizi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1): 71-82.
  • Özbek, S. 1978. Özel Meyvecilik. Ç.Ü. Yayın No:128, A.Ü. Basımevi, Ankara.
  • Öztürk, F.P. 2010. Isparta İlinde Kiraz İşletmelerinde Yeniliklerin Benimsenme Ve Etki Değerlemesi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • Sayılı, M,, Özbek, K. 2016. Amasya ili Suluova İlçesinde kiraz üretimi yapan işletmelerin üretim ve pazarlama sorunları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1): 33-46.
  • Sütyemez, M., Eti, S. 1999. Pozantı Ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı kiraz çeşitlerinin döllenme biyolojileri üzerine araştırmalar. Tr. J. of AgricultureandForestry, 23(1999): 265-272.
  • Şanlı, V. 2001. Uluborlu İlçesinde Yetiştirilen Bazı Kiraz Çeşitlerinin Pomolojik ve Fenolojik Özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
  • Tan, S., Hasdemir, M., Everest, B. 2016. Türkiye’de Tarımsal Destekleme Politikaları. Management Studies, Nov,-Dec, 4(6): 237-242.
  • TUİK, 2016. Bitkisel Üretim Verileri. (www.tuik.gov.tr) (Erişim tarihi:12.08.2019).
  • TÜİK, 2019. Bitkisel Üretim Verileri. (www.tuik.gov.tr) (Erişim tarihi:12.08.2019).
  • Uçar, D., Doğru, A.Ö. 2005. CBS Projelerinin Stratejik Planlaması ve SWOT Analizinin Yeri. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 28 Mart-1 Nisan 2005.
  • Unakıtan, G., Hurma, H., Makaracı, Z., Başaran, B., Abdikoğlu, D., Sağır, F. 2016. Trakya Bölgesinde Kiraz Üretiminin Ekonomik Analizi. Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
  • Ülkümen, L. 1973. Bağ-Bahçe Ziraatı. Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 275, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 128, Ders Kitapları Serisi No: 22, Erzurum.
APA Celik Y, SARIALTIN H (2019). Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi. , 596 - 607. 10.30910/turkjans.633515
Chicago Celik Yusuf,SARIALTIN Hatice Kübra Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi. (2019): 596 - 607. 10.30910/turkjans.633515
MLA Celik Yusuf,SARIALTIN Hatice Kübra Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi. , 2019, ss.596 - 607. 10.30910/turkjans.633515
AMA Celik Y,SARIALTIN H Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi. . 2019; 596 - 607. 10.30910/turkjans.633515
Vancouver Celik Y,SARIALTIN H Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi. . 2019; 596 - 607. 10.30910/turkjans.633515
IEEE Celik Y,SARIALTIN H "Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi." , ss.596 - 607, 2019. 10.30910/turkjans.633515
ISNAD Celik, Yusuf - SARIALTIN, Hatice Kübra. "Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi". (2019), 596-607. https://doi.org/10.30910/turkjans.633515
APA Celik Y, SARIALTIN H (2019). Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6(4), 596 - 607. 10.30910/turkjans.633515
Chicago Celik Yusuf,SARIALTIN Hatice Kübra Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 6, no.4 (2019): 596 - 607. 10.30910/turkjans.633515
MLA Celik Yusuf,SARIALTIN Hatice Kübra Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, vol.6, no.4, 2019, ss.596 - 607. 10.30910/turkjans.633515
AMA Celik Y,SARIALTIN H Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi. 2019; 6(4): 596 - 607. 10.30910/turkjans.633515
Vancouver Celik Y,SARIALTIN H Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi. 2019; 6(4): 596 - 607. 10.30910/turkjans.633515
IEEE Celik Y,SARIALTIN H "Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi." Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6, ss.596 - 607, 2019. 10.30910/turkjans.633515
ISNAD Celik, Yusuf - SARIALTIN, Hatice Kübra. "Türkiye’de Kiraz Üretiminin Yapısal Analizi". Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 6/4 (2019), 596-607. https://doi.org/10.30910/turkjans.633515