TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ

Karslıoğlu, Hasan

TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ

Hasan KARSLIOĞLU (Sistem Global Danışmanlık A.Ş., Türkiye)

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

16 3

Yıl: 2019 Cilt: 23 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 141 - 195 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 06-01-2020

TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ

Öz:

Türk hukuku uygulamasında şirketler, hesap dönemi sonunda kâr elde etmiş ise, bu kâr Türk Ticaret Kanunu’nda hüküm altına alınan kurallara uyulmak suretiyle pay sahiplerine “kâr dağıtımı” adı altında dağıtılabilmektedir. Ancak pay sahiplerine hesap dönemi sonunda kâr dağıtılması halinde şirket açısından bazı vergisel sonuçlar doğar. Bu vergisel sonuçlardan kaçınmak için şirketler ortaklarına kârlarını başka adlar altında vergisiz dağıtma yolarını zorlamaktadırlar. Bu zorlamanın bir sonucu olarak; vergi güvenliğinin sağlanabilmesi amacı ile örtülü kâr dağıtımı müessesi Türk hukukunda Kurumlar Vergisi Kanunu’nda (KVK) düzenleme altına alınmıştır. Ancak, pay sahiplerine yapılan bir ödeme için kâr payı nitelendirmesi yapıldığında, konunun yalnızca vergi hukuku acısından değil, ticaret hukuku açısından da ele alınması zarureti vardır. Çünkü kâr payının; şirket, ilgili pay sahipleri, diğer pay sahipleri ve vergi idaresi olmak üzere en az dört tarafı bulunmaktadır. Fakat KVK’ya göre yapılan örtülü kâr dağıtımı tespitlerinde dikkate alınan yalnızca vergi idaresi olup diğer taraflar tamamen göz ardı edilmektedir. Buna göre çalışmamızda, tamamen vergi güvenliğinin sağlanması saikiyle yapılan “örtülü kâr dağıtımı” nitelendirmesinin, hukukun temel ilkeleri ile ticaret hukuku açısından uygun bir nitelendirme olup olmadığı incelenmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

QUALIFICATION OF DISTRIBUTION OF DIVIDEND IN JOINT STOCK COMPANIES IN ACCORDANCE WITH THE TURKISH COMMERCIAL LAW

Öz:

In companies which made a profit in the end of the fiscal year, profit is distributed among shareholders under the name of “distribution of dividend to the shareholders” in Turkish Law practice. Profit is distributed to shareholders by following the rules stipulated in Turkish Commercial Code. However, if shareholders are given profits at the end of the fiscal year, some tax results arise for the company. To avoid these tax-related issues, companies attempt to distribute profit under other names. To prevent this, disguised profit distribution has been regulated in the Corporate Tax Law to ensure tax security. But, to define a payment made to shareholders as a dividend, addressing the subject in pursuant of Commercial Law is necessary. Because a dividend has at least four sides; the corporation, relevant shareholders, other shareholders and tax administration. But in Corporate Tax Law, regulations concerning disguised profit distribution are oriented towards only on the tax administration and ignores all other parties. Therefore, in this study, we analyzed the definition of disguised profit distribution which was regulated with the sole purpose of ensuring tax security.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

AKDAĞ GÜNEY, Necla: Anon m Ş rket Yönet m Kurulu, 2. Baskı, Vedat K tapçılık, İstanbul, 2016.
AKINTÜRK, Turgut/KARAMAN ATEŞ, Derya: Meden Hukuk, Beta Yayıncılık, 14. Baskı, 2009, İstanbul
ATEŞ, Derya: Sözleşme Özgürlüğü Yönünden Dürüstlük Kuralları, TBB Derg s , S. 72, Y. 2007. AYHAN, Rıza: Anon m Ş rket n İfl ası Hal nde Yönet m Kurulu Üyeler n n Aldıkları Kazanç Payları İle D ğer Paraların İades Sorunu, Başkent Ün vers tes Hukuk Fakültes Derg s , S. 2, Y. 2015, s. 13-31.
AYHAN, Rıza/ÇAĞLAR, Hayrett n/ÖZDAMAR, Mehmet: Ş rketler Hukuku Genel Esaslar, 1. Baskı, Yetk n Yayınları, Ankara, 2019.
BAHTİYAR, Mehmet: Ortaklıklar Hukuku, 13. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2019.
BİLGİLİ, Fat h/DEMİRKAPI, Ertan: Ş rketler Hukuku, 9. Baskı, Dora Yayıncılık Bursa, 2013.
CANÖZÜ, Sal h: Anon m Ş rketlerde Kâr Payının Tesp t ve Dağıtılması, 2. Baskı, Seçk n Yayınev , Ankara, 2016.
ÇAMOĞLU, Ersin: T caret Ortaklıkları Bağlamında Perden n Kaldırılması Kuramı ve Yargıtay Uygulaması, Bat der, C. 32, S. 2, Haz ran, 2016.
ÇAĞLAR, Hayrettin: Anon m Ş rketlerde Esas Sermayen n Azaltılması, 1. Baskı, Seçk n Yayınev , Ankara, 2010.
ÇEKER, Mustafa: Şirkete Borçlanma Yasağı, Marmara Ün vers tes Hukuk Fakültes Derg s , C. 18, S. 2, Y. 2012, s. 659-670.
DOĞRUSÖZ KOŞUT, Han fe: Anon m Ortaklık Yönet c ler n n ve Denetç ler n Hukuk ve Ceza Sorumluluğu, Marmara Ün vers tes Hukuk Fakültes Derg s , C. 18, S. 2, Y. 2012(Özel Sayı), s. 683-698.
EREN, F kret: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanuna Göre Hazırlanmış Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. Baskı, Yetk n Yayınları, Ankara, 2018.
ERİŞ, Gönen: Açıklamalı-İçt hatlı 6335-6552-6728 Sayılı Kanunlarla Güncellenm ş TTK Hükümler ne Göre T car İşletme ve Ş rketler, 3. Baskı, Seçk n Yayınları, C. 3, Ankara, 2017.
GÖKTÜRK, Kürşat: Şirketler Topluluğunda Sorumluluk Esasları, 1. Baskı, Adalet Yayınev , Ankara, 2015.
GÜCENME GENÇOĞLU, Üm t/ERTAN, Yasem n: Türk ye’de Örtülü Sermaye ve Örtülü Kazanç Dağıtımı: İMKB 50 Endeks nde B r Uygulama, Muhasebe ve F nansman Derg s , S. 56, Ek m, 2012, s. 85-100.
İMREGÜN, Oğuz: Anon m Ortaklıklar, 4. Baskı, Yasa Yayıncılık, İstanbul, 1989.
KARA, Döndü/CAN, Ahmet Vecd : Transfer F yatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımında İl şk l K ş Kavramının 6728 Sayılı Kanun Kapsamında Değerlend r lmes , İşletme B l m Derg s (JOBS), C. 5, S. 1, Y. 2017 s. 13-33.
KARSLIOĞLU, Hasan: Anon m Ş rketlerde Örtülü Kâr Dağıtımı, 1. Baskı, Adalet Yayınev , Ankara, 2015.
KILIÇOĞLU, Ahmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Gen şlet lm ş 22. Baskı, Turhan K tabev , Ankara, 2018.
KIRCA, İsma l/ŞEHİRALİ ÇELİK, Feyzan Hayal/MANAVGAT, Çağlar: Anon m Ş rketler Hukuku, C. 1, Temel Kavram ve İlkeler, Kuruluş, Yönet m Kurulu, 1. Baskı, Bankacılık ve T caret H. Araş. E., Ankara, 2013.
KIZILOT, Şükrü: Türk Verg Hukukunda Örtülü Kazanç ve Örtülü Sermaye, 1. Baskı, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara, 2002.
MICHELER, Eva: D sgu sed Returns of Cap tal-An Arm’s Length Approach, Cambr dge Law Journal 69(1), Mart, 2010, s. 151-185.
ÖCAL, M. Erdoğan: Transfer Fiyatlandırması ve Ticaret Hukuku, Yaklaşım Derg s , Şubat, 2009.s. 19-38.
ÖNCEL, Muallâ: Kurumlar Vergisi Açısından Sermaye Şirketlerinde Örtülü Kazanç ve Örtülü Sermaye, BATİDER, Ankara, 1978, s. 65-66.
ÖZDAMAR, Mehmet/DOĞAN, İlker: Banka Anon m Ş rket Yönet m Kurulu Üyeler n n Borçlanma Yasağı, Bankacılar Derg s , Y. 24, S. 86, Eylül, 2013 s. 3-26.
ÖZDAMAR, Mehmet: Banka Yönet c ler n n Mal Hakları, 10. Baskı, Yetk n Yayınları, Ankara, 2016.
ÖZER, Işık: Türk ve Yabancı Hukuk S stemler nde Anon m Ş rket Yönet c ler n n Mal Hakları, Adalet Yayınev , Ankara, 2013.
POROY, Reha/TEKİNALP, Ünal/ÇAMOĞLU, Ers n: Ortaklıklar Hukuku I, 14. Baskı, İstanbul, 2019.
PULAŞLI, Hasan: Şirketler Hukuku Şerhi, C. 1, Adalet Yayınev , Ankara, 2018 (Şerh).
PULAŞLI, Hasan: Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 5. Baskı, Yetk n Yayınları, Ankara, 2017.
TEKİNALP, Ünal: Sermaye Ortaklıklarının Yen Hukuku, Vedat K tapçılık, İstanbul, 2013 (Yen Hukuk).
TEKİNALP, Ünal: Yen Anon m ve L m ted Ortaklıklar Hukuku le Tek K ş Ortaklığının Esasları, 2. Baskı, Vedat K tapçılık, İstanbul, 2011 (Tek K ş Ortaklığının Esasları).
TEKİNALP, Gülören/TEKİNALP, Ünal: Reha Poroy’a Armağan, Perdey Kaldırma Teor s , İstanbul Ün vers tes Hukuk Fakültes , İstanbul, 1995.
ULUSOY, Erol: Tüzel K ş l k Perdes n n Aralanması, Sempozyum 1, Marmara Ün vers tes Hukuk Fakültes , İstanbul, 2008.
YASAMAN, Hamd : Şirketler Hukuku ve Sermaye Piyasası Hukuku İle İlgili Makaleler, Mütalaalar, Bilirkişi Raporları, 1. Baskı, Vedat Yayıncılık, C. 2, İstanbul, 2013.
YILDIZ, Şükrü: Anon m Ortaklıkta Pay Sah pler Açısından Eş t İşlem İlkes , 1. Baskı, Seçk n Yayıncılık, Ankara, 2004.
ZEVKLİLER, Aydın: G r ş ve Başlangıç Hükümler , İzm r, 1991.

APA	Karslıoğlu H (2019). TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ. , 141 - 195.
Chicago	Karslıoğlu Hasan TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ. (2019): 141 - 195.
MLA	Karslıoğlu Hasan TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ. , 2019, ss.141 - 195.
AMA	Karslıoğlu H TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ. . 2019; 141 - 195.
Vancouver	Karslıoğlu H TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ. . 2019; 141 - 195.
IEEE	Karslıoğlu H "TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ." , ss.141 - 195, 2019.
ISNAD	Karslıoğlu, Hasan. "TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ". (2019), 141-195.

APA	Karslıoğlu H (2019). TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23(4), 141 - 195.
Chicago	Karslıoğlu Hasan TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23, no.4 (2019): 141 - 195.
MLA	Karslıoğlu Hasan TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.23, no.4, 2019, ss.141 - 195.
AMA	Karslıoğlu H TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2019; 23(4): 141 - 195.
Vancouver	Karslıoğlu H TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2019; 23(4): 141 - 195.
IEEE	Karslıoğlu H "TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ." Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23, ss.141 - 195, 2019.
ISNAD	Karslıoğlu, Hasan. "TİCARET HUKUKU AÇISINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ÖRTÜLÜ KÂR DAĞITIMI NİTELENDİRMESİ". Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23/4 (2019), 141-195.