VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
Yıl: 2019 Cilt: 12 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 235 - 256 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17218/hititsosbil.522619 İndeks Tarihi: 08-01-2020
VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
Öz: Küresel risk iştahının göstergesi olarak kabul edilen VIX endeksi bir çok ülkenin finansal yapıcıları tarafından takip edilmektedir. Çünkü VIX endeksinin meydana getirdiği değişimler ulusal piyasalardaki birçok finansal göstergeyi de etkilemektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı VIX endeksinin Türkiye’deki çeşitli finansal göstergeler üzerinde bir etkisinin olup olmadığını, hem Granger (1969) nedensellik analizi hem Breitung ve Candelon frekans nedensellik analizi hem de Johansen eşbütünleşme analizi ile test etmektir. Granger nedensellik analizi sonucunda VIX endeksindeki değişimin; BİST 100 endeksi, dolar ve euro kuru, sanayi üretim endeksi, reel kesim ve tüketici güven endeksi, satın alma yöneticileri endeksi ve risk iştahı endeksindeki değişimlerin nedeni olduğu tespit edilmiştir. Frekans nedensellik analizi sonuçlarına göre ise VIX endeksindeki değişimden BİST 100 endeksi, dolar ve euro kuru, faiz oranı, sanayi üretim endeksi, reel kesim güven endeksi, satın alma yöneticileri endeksi ve risk iştahı endeksindeki değişime doğru nedenselliğin kalıcı; tüketici güven endeksindeki değişime doğru nedenselliğin ise geçici olduğu tespit edilmiştir. Eşbütünleşme analizine göre ise VIX ile ilgili değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akdağ, S., Deran, A. ve İskenderoğlu, Ö. (2018). PMI ile çeşitli finansal göstergeler arasındaki ilişkinin dinamik nedensellik analizi ile incelenmesi: Türkiye örneği. (Tam metin). 22. Finans Sempozyumunda sunulan bildiri. Mersin Üniversitesi. Erişim Adresi: http://185.109.28.8/finans22/22-Finans-Sempozyumu-Bildiriler-Kitabi.pdf Akgun, E., Zurnacı, C. ve Mehmet, MERT. (2016). Uluslararası piyasalardaki dalgalanmaların türkiye toplam sanayi ve enerji üretim endeksleri üzerine uzun dönem ilişkisinin incelenmesi: Sınır testi yaklaşımı. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8(1), 99-110. Asteriou, D. and Hall, S. G. (2011). Applied econometrics (2.baskı). UK: Macmillan International Higher Education. Bodart, V. ve Candelon, B. (2009). Evidence of interdependence and contagion using a frequency domain framework. Emerging Markets Review. 10(2), 140–150. Borsa İstanbul (2018). http://www.borsaistanbul.com/docs/default-source/endeksler/bist-pay-endeksleri-temel-kurallari.pdf?sfvrsn=12, Erişim Tarihi:01/11/2018 Breitung, J. and Candelon, B. (2006). Testing for short and long-run causality: A frequency domain approach. Journal of Econometrics, 132(2), 363–378. CBOE, (2018). Chicago Board Options Exchange, VIX, http://www.cboe.com/vix, Erişim Tarihi:01.12.2018 Ciner, Ç. (2011). Eurocurrency interest rate linkages: A frequency domain analysis. International Review of Economics and Finance, 20(4), 498–505. Dickey, D. A., and Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1057-1072. Dikmen, N. (2012). Ekonometri: Temel kavramlar ve uygulamalar. Bursa: Dora Basım Yayım Dağ. Ltd. Şti. Enders, W. (2015). Applied econometric time series (4. Baskı). USA:John Wiley & Sons, Inc. Erdoğdu, H. and Baykut, E. (2016). BIST banka endeksinin (XBANK) VIX ve MOVE endeksleri ile ilişkisinin analizi. Bankacılar Dergisi, 98, 57-72. Fabozzi, F. J., Focardi, S. M., Rachev, S. T. and Arshanapalli, B. G. (2014). The basics of financial econometrics: tools, concepts, and asset management applications. John Wiley & Sons, Inc. Fountain, R. L., Herman Jr, J. R. and Rustvold, D. L. (2008). An application of kendall distributions and alternative dependence measures: SPX vs. VIX. Insurance: Mathematics and Economics, 42(2), 469-472. Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: Journal of The Econometric Society, 424-438. Geweke, J. (1982). Measurement of linear dependence and feedback between multiple time series. Journal of the American Statistical Association. 77(378), 304-313. Granger, C. W. and Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics. Journal of Econometrics, 2(2), 111-120. Greene, W. (2012). Econometric analysis (7.Baskı). UK: Pearson Education Limited. Gujarati, D. N. and Porter, D. C. (Çev. Şenesen, Ü. ve Günlük-Şenesen, G.) (2012). Temel ekonometri. İstanbul: Literatür Yayıncılık. Güler, A. (2019). Carry trade yatırımlarının kazanç ve risk unsurlarına duyarlılığı: Türkiye için ARDL sınır testi uygulaması. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(1), 201-221. Hosoya Y. (1991). The decomposition and measurement of the ınterdependency between second-order stationary processes. Probability Theory Relat Fields. 88(4), 429–444. Huang, T. C. and Wang, K. Y. (2017). Investors’ fear and herding behavior: evidence from the taiwan stock market. Emerging Markets Finance and Trade, 53(10), 2259-2278. İskenderoğlu, Ö. ve Akdağ, S. (2018, Nisan). VIX korku endeksi ile çeşitli ülkelerin hisse senedi endeks getirileri arasında bir nedensellik analizi [Tam metin]. 2. Uluslararası Ekonomi Araştırmaları ve Finansal Piyasalar Kongresinde sunulan bildiri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi. Erişim adresi: http://ierfm.com/Documents/ierfm_2018_bildiri_kitabi.pdf. İstanbul Ticaret Odası, (2018). Satın alma yöneticileri endeksi. Erişim adresi: http://www.iso.org.tr/projeler/iso-turkiye-ve-istanbul-imalat-pmi. Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vector. Journal of Economic Dynamics and Control, 12: 231-254. Johansen, S. and Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration—with applications to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210. Karasoy, H. G. (2015). Consumer confidence ındices and financial volatility, research and monetary policy department. Central Bank of the Republic of Turkey, No. 1516,1-13 Kaya, E. (2015). Borsa istanbul (BIST) 100 endeksi ile zimni volatilite (VIX) endeksi arasindaki es-bütünlesme ve granger nedensellik. Sosyal ve Ekonomik Arastırmalar Dergisi, 17(28), 1-6. Kaya, A. ve Çoşkun, A. (2015). VIX endeksi menkul kıymet piyasalarının bir nedeni midir? Borsa İstanbul örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(1), 175-186. Kula, V. ve Baykut, E. (2017). Borsa İstanbul kurumsal yönetim endeksi (XKURY) ile korku endeksi (Chicago board options exchange volatility index-VIX) arasındaki ilişkinin analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 27-37. Kwiatkowski, D., Phillips, P.C.B., Schmidt, P. and Shin, Y. (1992), Testing the full hypothesis of stationary against the alternative of a unit root. Journal of Econometrics, 54, 159-178. Eğilmez, M. (2018). Blog yazılar. Erişim adresi: http://www.mahfiegilmez.com/2013/07/guncellenmis-faiz-dersi.html. Merkezi Kayıt Kuruluşu (2018). Risk iştahı endeksi. Erişim adresi: https://www.mkk.com.tr/risk-index. Nelson, C.R. and Plosser, C.R. (1982). Trends and random walks in macroeconomic time series: some evidence and implications. Journal of Monetary Economics, 10, 139-162. Ovla, H. D. ve Taşdelen, B. (2012). Aykırı değer yönetimi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(3), 1-8. Ozair, M. (2014). What does the VIX actually measure? An analysıs of the causation of SPX and VIX. ACRN Journal of Finance and Risk Perspectives, 3(2), 83–132. Öner, H. (2018). Altın, petrol, döviz kuru, faiz ve korku endeksi arasındaki ilişki üzerine bir çalışma. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(19), 396-404. Öner, H., İçellioğlu, C. Ş. ve Öner, S. (2018). Volatilite endeksi (VIX) ile gelişmekte olan ülke hisse senedi piyasası endeksleri arasındaki Engel-Granger eşbütünleşme ve Granger nedensellik analizi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 110-124. Phillips, P.C.B. and Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75, 335-346. Sadeghzadeh, K. (2018). Borsanın psikolojik faktörlere duyarlılığı: Oynaklık endeksi (VIX) ve tüketici güven endeksi (TGE) ile BIST 100 endeksi arasındaki ilişkiler. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 238-253. Saraç, T. B., İskenderoğlu, Ö. ve Akdağ, S. (2016). Yerli ve yabancı yatırımcılara ait risk iştahlarının incelenmesi: Türkiye örneği. Sosyoekonomi, 24(30), 29-44. Sarwar, G. (2012). Is VIX an investor fear gauge in BRIC equity markets?. Journal of Multinational Financial Management, 22(3), 55-65. Sarwar, G. and Khan, W. (2017). The effect of us stock market uncertainty on emerging market returns. Emerging Markets Finance and Trade, 53(8), 1796-1811. Sevüktekin, M. ve Nargeleçekenler, M. (2007). Ekonometrik zaman serileri analizi: Eviews uygulamalı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Schmukler, S. L., Zoido, P. and Halac, M. (2003). Financial globalization, crises, and contagion. (32459). Globalization World Bank Policy Research Report. Tarı, R. ve Yıldırım, D. Ç. (2009). Döviz kuru belirsizliğinin ihracata etkisi: Türkiye için bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 95-105. Tekin, B. ve Hatipoğlu, M. (2017). VIX endeksi, döviz kuru ve petrol fiyatlarının BİST 100 endeksi üzerindeki etkileri: Bir kuantil regresyon yaklaşımı. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(3), 627-634. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2018). İstatistikler. Erişim adresi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tr/tcmb+tr/main+menu/istatistikler/egilim+anketleri/iktisadi+yonelim+istatistikleri+ve+reel+kesim+guven+endeksi. Türkiye İstatistik Kurumu (2018). Konularına göre istatistikler, sanayi üretim endeksi, Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1024. Türkiye İstatistik Kurumu (2018). Konularına göre istatistikler, tüketici güven. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1104. Şahin, Ü. C. (2018). Korku endeksi hisse senedi piyasaları üzerinde etkili midir? Borsa İstanbul üzerine bir uygulama. TURAN: Stratejik Arastırmalar Merkezi, 10(37), 11-17. Whaley, R.E. (2000). The investor fear gauge, Journal of Portfolio Management, 26, 12-17. Xin, M. (2011). The VIX volatility index (2011-7). İsveç: Uppsala Üniversitesi Yule, G.U. (1926). Why do we sometimes get nonsense-correlations between time-series? – A study in sampling and the nature of time-series. Journal of the Royal Statistical Society, 89(1), 1-63.
| APA | AKDAĞ S (2019). VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. , 235 - 256. 10.17218/hititsosbil.522619 |
| Chicago | AKDAĞ Saffet VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. (2019): 235 - 256. 10.17218/hititsosbil.522619 |
| MLA | AKDAĞ Saffet VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. , 2019, ss.235 - 256. 10.17218/hititsosbil.522619 |
| AMA | AKDAĞ S VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. . 2019; 235 - 256. 10.17218/hititsosbil.522619 |
| Vancouver | AKDAĞ S VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. . 2019; 235 - 256. 10.17218/hititsosbil.522619 |
| IEEE | AKDAĞ S "VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ." , ss.235 - 256, 2019. 10.17218/hititsosbil.522619 |
| ISNAD | AKDAĞ, Saffet. "VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ". (2019), 235-256. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.522619 |
| APA | AKDAĞ S (2019). VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 235 - 256. 10.17218/hititsosbil.522619 |
| Chicago | AKDAĞ Saffet VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 12, no.1 (2019): 235 - 256. 10.17218/hititsosbil.522619 |
| MLA | AKDAĞ Saffet VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.12, no.1, 2019, ss.235 - 256. 10.17218/hititsosbil.522619 |
| AMA | AKDAĞ S VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 12(1): 235 - 256. 10.17218/hititsosbil.522619 |
| Vancouver | AKDAĞ S VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 12(1): 235 - 256. 10.17218/hititsosbil.522619 |
| IEEE | AKDAĞ S "VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ." Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, ss.235 - 256, 2019. 10.17218/hititsosbil.522619 |
| ISNAD | AKDAĞ, Saffet. "VIX KORKU ENDEKSİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ". Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 12/1 (2019), 235-256. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.522619 |
