Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular

Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 90 Sayfa Aralığı: 161 - 190 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 08-01-2020

Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular

Öz:
Osmanlı günlük hayatının vazgeçilmez unsuru olan vakıfların sosyokültürel ve sosyo-ekonomik alanlarda yapmış oldukları hizmetlerinyıllar içinde çeşitlendiği bilinmektedir. Konu hakkındaki detaylarıvakıfların kuruluş senetleri olan vakfiyelerde bulmak mümkündür.Hayırseverler vakfiyeler sayesinde duygu ve düşüncelerinisomutlaştırırken aynı zamanda yaşadıkları dönemi yansıtan bilgilerigünümüze kadar ulaştırmışlardır. Bu kapsamda Osmanlı kent tarihiçalışmalarında vakfiyeler üzerinden ilerlemek birincil kaynaklardandetaylı sonuçlara ulaşabilmenin şartlarından biri olarak görülmüştür.Vakıf kaynaklı yapılan çalışmalar genellikle gayrimenkul vakıflarüzerinden örneklenmiş menkul vakıflardan yeterince istifadeedilmemiştir. Sınırlı sayıdaki menkul vakıf araştırmalarında ise paravakıfları ön plana çıkmıştır. Söz konusu araştırmalarda para vakıflarıkredi unsuru olarak ele alındığından sadece sayısal verileri ekonomikalanlarda değerlendirilmiştir. Vakfiyeler bütün halinde incelendiğindeise para vakıflarının bilinenin ötesinde en az gayrimekul vakıflarkadar sosyo-kültürel bilgiler içerdiği görülmektedir. Çalışmanınamacı, para vakıflarını sıkıştıkları dar çerçevenin dışına taşıyarakvakıf eserlerin/hayratların sürdürülebilirliğine katkılarını araştırmaktır.Seçilen örnekler sayesinde birden fazla para vakfının katkı sağladığıhayratların yıllar içerisinde geçirdiği değişimler takip edilmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

New Findings through Endowments Concerning Mosques and Masjids of Istanbul

Öz:
It is known that the services, which are provided on socio-economic fields by foundations have diversified over years. Foundations constitute an indispensable part of Ottoman daily life. Details on the subject can be found in endowments, which represent the articles of association of such foundations. Whereas they concretized emotions and opinions thanks to benefactor endowments. They also conveyed information, which reflect their periods of activity, until today. In this scope, advancing Ottoman urban historiography through analyzing endowments can be considered as a source of knowledge to reach detailed and comprehensive results obtained from primary sources. While the studies on foundations have generally been illustrated through real estate foundations, moveable property foundations were not analyzed sufficiently. On the other hand, cash waqfs came to the forefront during researches on moveable property foundations that were conducted in limited numbers. As cash waqfs were handled as credit factors in such researches, only their numerical data was evaluated in the economic field. When endowments are examined as a whole, it seen that beyond what is known, cash waqfs include as much socio-cultural information as real estate foundations. The purpose of the study is to carry the cash waqfs away from the narrow frame they are trapped in and search into their contributions to the sustainability of charities. The selected examples allow tracking the changes that charities, which were contributed by several cash waqfs, underwent through years.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Новые материалы по данным вакфийе о мечетях Стамбула

Öz:
Известно, что вакуфы, игравшие огромную роль в повседневной жизни османского общества, со временем расширяли услуги, предоставляемые в социально-экономической и социально-культурной сфере. Подробности по этому вопросу можно найти в описаниях пожертвований (вакфийе), которые представляют собой устав таких фондов. В этих текстах отразились чувства и мысли благотворителей, в то же время, они доносят до нас сведения об эпохе. В этом смысле тексты вакфийе можно рассматривать как источник для получения подробной и всеобъемлющей информации, значимой для историографии османских городов. Большинство исследований вакуфов было сосредоточено на фондах недвижимости, фонды движимого имущества не были достаточно проанализированы. С другой стороны, денежные вакфы вышли на передний план в ходе исследований фондов движимого имущества, которые проводились в ограниченном количестве. Поскольку в таких исследованиях денежные фонды анализировались в качестве кредитного фактора, их числовые данные оценивались только в контексте экономики. При комплексном изучении текстов вакфийе выясняется, что документы денежных фондов также, как и вакфийе недвижимого имущества, содержат множество информации о социально-культурной жизни. Целью данной работы было вывести исследование денежных вакфов за принятые узкие рамки и рассмотреть вклад благотворительных организаций в обеспечение устойчивого развития. На конкретных примерах показаны те изменения в обществе, которые были обеспечены денежными благотворительными вкладами и фондами.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • İMŞSA. Evkaf Muhasebeciliği Mahkemesi Sicilleri 1-129.
  • BOA, EV. MKT. CHT. no: 612, BOA, EV. MH. no: 621/162. BOA. EV. MKT. no: 02310.00038.
  • Aydın, Bilgin vd. (2016). İstanbul Şer’iyye Sicilleri Vakfiyeler Kataloğu. İstanbul: İSAM Yay.
  • Ayvansarâyî Hüseyin Efendi (2001). Hadîkatü’l-Cevâmi. C. 1-2. Haz. Ahmed Nezih Galitekin. İstanbul: İşaret Yay.
  • Ayverdi, Ekrem Hakkı (1958). Fatih Devri Sonlarında İstanbul Mahalleleri, Şehrin İskânı ve Nüfusu. Ankara: Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatı.
  • Ayverdi, Ekrem Hakkı (1958b). 19. Asırda İstanbul Haritası. İstanbul: İstanbul Fethi Derneği İstanbul Enstitüsü Yay.
  • Barkan Ö. Lütfi ve Ekrem Hakkı Ayverdi (1970). İstanbul Vakıfları Tahrir Defterleri 953 (1546) Tarihli. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti İstanbul Enstitüsü Yay.
  • Camiler Haritası. Mühendishane-i Berri-i Humâyûn Talebesi 1254 (1838 Camiler haritası).
  • Canatar, Mehmet (2004). İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri 1009 (1600) Tarihli. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yay.
  • Canatar, Mehmet (2013). “(1009/1600) Tarihli İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri’ne Göre Nefs-i İstanbul’da Bulunan Mahalleler ve Özelliklerine Dair Gözlemler”. Uluslararası Osmanlı İstanbulu Sempozyumu (2013: İstanbul). İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür AŞ Yay. 283-310.
  • Çınar, Hüseyin ve Miyase Koyuncu Kaya (2015) Vakıflar Kaynakçası. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yay.
  • Dağdelen, İrfan (2007). Alman Mavileri 1913-1914, I. Dünya Savaşı Öncesi İstanbul Haritaları. İstanbul: İstanbul Büyük Şehir Belediyesi Yay.
  • Eminönü Camileri (1987). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Eyice, Semavi (1992). “Bodrum Camii”. İslam Ansiklopedisi. C. 6. İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yay. 250.
  • Fatih Camileri ve Diğer Tarihi Eserler (1991). İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Fatih Müftülüğü.
  • Güran, Tevfik (2006). Ekonomik ve Mâli Yönleriyle Vakıflar Süleymaniye ve Şehzade Süleyman Paşa Vakıfları. İstanbul: Kitabevi Yay.
  • Gürsoy, Çiğdem (2019). “Aynı ve Başka: Evkaf Muhasebeciliği Mahkemesi Para Vakfı Kayıtları (1605-1828)”. Belleten LXXXIII (296): 95-126.
  • Gürsoy, Çiğdem (2015). Osmanlı’da Para Vakıflarının İşleyişi Ve Muhasebe Uygulamaları: Davudpaşa Mahkemesi Para Vakıfları. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
  • Kurt, İsmail (1994). Nazari ve Tatbiki Olarak Para Vakıfları. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
  • Müller-Wiener, Wolfrang (2001). İstanbul’un Tarihsel Topografyası. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
  • Öz, Tahsin (1997). İstanbul Camileri. C.1-2. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
  • Pervititch, Jacques (t.y). Sigorta Haritalarında İstanbul. İstanbul: Tarih Vakfı Yay.
  • Süreyya, Mehmed (1996). Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay
APA Gürsoy Ç (2019). Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular. , 161 - 190.
Chicago Gürsoy Çiğdem Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular. (2019): 161 - 190.
MLA Gürsoy Çiğdem Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular. , 2019, ss.161 - 190.
AMA Gürsoy Ç Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular. . 2019; 161 - 190.
Vancouver Gürsoy Ç Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular. . 2019; 161 - 190.
IEEE Gürsoy Ç "Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular." , ss.161 - 190, 2019.
ISNAD Gürsoy, Çiğdem. "Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular". (2019), 161-190.
APA Gürsoy Ç (2019). Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0(90), 161 - 190.
Chicago Gürsoy Çiğdem Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.90 (2019): 161 - 190.
MLA Gürsoy Çiğdem Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.90, 2019, ss.161 - 190.
AMA Gürsoy Ç Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 0(90): 161 - 190.
Vancouver Gürsoy Ç Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 0(90): 161 - 190.
IEEE Gürsoy Ç "Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular." Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.161 - 190, 2019.
ISNAD Gürsoy, Çiğdem. "Vakfiyelerin Dilinden İstanbul’un Bazı Cami ve Mescitleri Hakkında Yeni Bulgular". Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 90 (2019), 161-190.