OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR
Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 55 Sayfa Aralığı: 225 - 254 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 10-01-2020
OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR
Öz: 19. yüzyıldan itibaren gelişmiş ülkelerde kadının toplum hayatındaki yerive önemi hararetle tartışılmaya başlanmış ve özellikle Batılı kadınlar,erkeklerle eşit haklara sahip olmak adına çetin bir mücadelenin içinegirmişlerdir. İslamiyet’in kabulü sonrasında; İran, Arap ve Bizanskültürlerinin etkisiyle, İslamiyet öncesi sahip olduğu konumu kaybeden vetoplumsal hayatın önemli ölçüde dışında bırakılmış olan Türk kadını dadünyadaki bu değişimden etkilenmiştir. Özellikle II. Meşrutiyet dönemindehızlanan modernleşme sürecinde aydınlar, kadın kimliğini sorgulamayabaşlamış ve öncelikle kadın hakları, evlilik ve kadının eğitimi meseleleriüzerinde durmuşlardır. Bu dönemin görece özgürlük ortamında özellikleİstanbul ve Rumeli’de yaşayan Türk kadınları kendileriyle ilgili meselelereduyarsız kalmayarak gazete ve dergiler aracılığıyla kadına ait sorunları dilegetirmeye çalışmışlardır.Bu makalede eğitim, iş hayatı, sosyal yaşam ve evlilik gibi hususlardaerkeklerle eşit haklara sahip olmak gibi masum talepler için büyük gayret sarfeden ve Türk kadınının bugün geldiği noktada önemli pay sahibi olan öncükadınlardan bahsedilecektir.
Anahtar Kelime: IN OTTOMAN EMPIRE WOMEN’S RIGHTS AND LEADING WOMEN WHO STRUGGLE FOR THE DEVELOPMENT OF WOMEN’S RIGHTS
Öz: From the 19th century, in developed countries, the place and importance of women in society began to passionately argued and especially Western women have entered into an uphill struggle to have equal rights with men. Following the acceptance of Islam; Turkish woman, who has lost the position she had before Islamism with the influence of Iranian, Arabian and Byzantium cultures and who has been largely excluded from the social life, has also been influenced from this change in the World. Especially, in the period of modernization which has speeded up in the II. Constitutional Monarcy Period, intellectuals began to question the woman identity and they primarily pointed out the issues of women’s rights, marriage and education. In the relatively liberated atmosphere of this period, Turkish women, particularly the ones who have been living in İstanbul and Rumeli, have not remained insensitive and have struggled to voice the problems of women by means of newspaper and magazines. In this article, who made great efforts for the innocent demands such as education, business, social life and marriage, having equal rights with men and the point where today the Turkish women attained, will be mentioned to the pioneering/vanguard women who have a significant share.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akşit, E. E. (2010). Hanımlara mahsus milliyetçilik: Fatma Aliye ve erken milliyetçi stratejiler. Kebikeç, 30, 57-74.
- Altındal, A. (1991). Türkiye’de kadın. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
- Altındal, M. (1994). Osmanlı’da kadın. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınları.
- Arat, N. (1998). Cumhuriyetin 75. yılında Türkiye’de kadın tartışmaları. (N. Arat, yay. haz.) Aydınlanmanın Kadınları, içinde (21-34). İstanbul.
- Aykol, H. (2012). Aykırı kadınlar; Osmanlıdan günümüze devrimci kadın portreleri. Ankara: İmge Kitabevi.
- Bakay, G. (1998). Anılarla cumhuriyet. Aydınlanmanın Kadınları, (N. Arat, yay. haz.) içinde (350-363). İstanbul.
- Baykan, A. ve ÖtüşBaskett, B. (2009). Nezihe Muhittin ve Türk kadını 1931. İstanbul: İletişim Yayınevi.
- Belkıs Şevket Hanım kızımız uçtu. (1329). Kadınlar Dünyası, 119, 2-3.
- Caporal, B. (1982). Kemalizmde ve Kemalizm sonrasında Türk kadını (1919-1970). Ankara: Türkiye İş Bankası.
- Çakır, S. (1994). Osmanlı kadın hareketi. İstanbul: Metis Yayınları.
- Çalışlar, İ. (2011). Biyografisine sığmayan kadın Halide Edip. İstanbul: Everest Yayınları.
- Doğramacı, E. (1989). Türkiye’de kadının dünü ve bugünü. Ankara: Türkiye İş Bankası.
- Enginün, İ. (1986). Halide Edib Adıvar. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Enginün, İ. (2007). Halide Edip Adıvar’ın eserlerinde Doğu ve Batı meselesi. İstanbul: Dergah Yayınları.
- Ergun, P. (1997). Cumhuriyet aydınlanmasında öncü kadınlarımız. İstanbul: Tekin Yayınevi.
- Evren, B. ve Can, D. G. (1997). Yabancı gezginler ve Osmanlı kadını. Milliyet Yayınları.
- Fatma Aliye. (1309). Nisvân-ı İslâm. İstanbul.
- Göksel, B. (1988). Çağlar boyunca Türk kadını ve Atatürk. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
- Halide Edip, Yusuf Akçura Beyefendiye. Tanin, 6 Temmuz 1912.
- Hayatı eski sistem terbiyeye mücadele ile geçen Nakiye Hanım. (1928). Resimli Ay, 4 (12-48).
- Kaplan, L. (1988). Cemiyetlerde ve siyasi teşkilatlarda Türk kadını (1908-1960). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
- Karaca, Ş. (2013). Fatma Aliye ve Emine Semiye’nin kadının toplumsal kimliğinin kazandırılmasında öncü fikirleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 1481-1499.
- Kaymaz, K. (2009). Gölgedeki kalem Emine Semiye. İstanbul: Küre Yayınları.
- Kazan, F. (1995). Halide Edip ve Amerika. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Kazan, F. (2001). Halide. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Kırkpınar, L. (1998). Türkiye’de toplumsal değişme sürecinde kadın. 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, (ed. A. B. Hacımirzaoğlu), İstanbul, s. 13-28.
- Kurnaz, Ş. (1991). Cumhuriyet öncesinde Türk kadını (1839-1923). Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu.
- Kurnaz, Ş. (1996). II.Meşrutiyet döneminde Türk kadını. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı.
- Kurnaz, Ş. (2008). Osmanlı kadın hareketinde bir öncü Emine Semiye: hayatı, eserleri, fikirleri, İstanbul: Timaş Yayınları.
- Mitchell, J. ve Oakley, A. (1984). Kadın ve eşitlik. İstanbul: Kaynak Yayınları.
- Onay, P. (ty.) Türkiye’nin sosyal kalkınmasında kadının rolü. Ankara: Türkiye İş Bankası.
- Özdemir, C. ve Or, M. (1983). Mesleklerde ve parlamentoda öncü kadınlarımız. Atatürk ve Kadın Hakları: Kadın Dernekleri Federasyonu ve Gönüllü Kuruluşlar. Ankara.
- Özkiraz, A. ve Arslanel, M. N. (2011). İkinci Meşrutiyet döneminde kadın olmak. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 3(1), 1-10.
- Patrick, M. M. (2001). Bir Boğaziçi macerası: İstanbul Kız Koleji (1871-1924). İstanbul: Tez Yayınları.
- Ruşen Zeki. (1330). Bizde Hareket-i Nisvan. Nevsal-i Milli, İstanbul.
- Sarıhan, Z. (2007). Kurtuluş Savaşı kadınları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Semiz, H. (2008). İkinci Dünya Savaşı döneminde gazeteci Sabiha Sertel’in döneme ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İsyanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Sertel, S. (2010). Biyografya-9. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Sezer, A. (1998). Türkiye’de ilk kadın milletvekilleri ve Meclis’teki çalışmaları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 14(42), 889-905.
- Tan, Turhan, Unutarak ölen bir Edib, Fatma Aliye kimdir, neden meşhur olmuştur. Cumhuriyet, 15 Temmuz 1936.
- Tayanç, F. ve Tayanç, T. (1981). Dünyada ve Türkiye’de tarih boyunca kadın. Ankara: Tan Kitap Yayın.
- Tezel, S. (1983). Atatürk ve kadın hakları. Atatürk ve Kadın Hakları: Kadın Dernekleri Federasyonu ve Gönüllü Kuruluşlar, Ankara.
- Topçuoğlu, T. ve Topçuoğlu, O. (1998). Cumhuriyet döneminde olaylarda ve mesleklerde basınımızda yer alan ilk kadınlar. Ankara.
- Toprak, Z. (1988). Halk Fırkasından önce kurulan parti: Kadınlar Halk Fırkası. Tarih ve Toplum, 51, 30-31.
- Van Os, N. A. N. M. (2001). Osmanlı Müslümanlarında feminizm. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Cumhuriyete Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İstanbul, s. 335-347.
- Zihnioğlu, Y. (2003). Kadınsız inkılap: Nezihe Muhiddin, Kadınlar Halk Fırkası, Kadın Birliği. İstanbul: Metis Yayıncılık.
| APA | Avcı M (2016). OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR. , 225 - 254. |
| Chicago | Avcı Müşerref OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR. (2016): 225 - 254. |
| MLA | Avcı Müşerref OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR. , 2016, ss.225 - 254. |
| AMA | Avcı M OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR. . 2016; 225 - 254. |
| Vancouver | Avcı M OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR. . 2016; 225 - 254. |
| IEEE | Avcı M "OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR." , ss.225 - 254, 2016. |
| ISNAD | Avcı, Müşerref. "OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR". (2016), 225-254. |
| APA | Avcı M (2016). OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0(55), 225 - 254. |
| Chicago | Avcı Müşerref OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 0, no.55 (2016): 225 - 254. |
| MLA | Avcı Müşerref OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.55, 2016, ss.225 - 254. |
| AMA | Avcı M OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2016; 0(55): 225 - 254. |
| Vancouver | Avcı M OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2016; 0(55): 225 - 254. |
| IEEE | Avcı M "OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR." Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0, ss.225 - 254, 2016. |
| ISNAD | Avcı, Müşerref. "OSMANLI DEVLETİ’NDE KADIN HAKLARI VE KADIN HAKLARININ GELİŞİMİ İÇİN MÜCADELE EDEN ÖNCÜ KADINLAR". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 55 (2016), 225-254. |
