KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER

Yıl: 2018 Cilt: 6 Sayı: 15 Sayfa Aralığı: 1 - 9 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 15-01-2020

KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER

Öz:
Bu çalışmada İslâmlaşma sürecinde “kam”dan “baksı” ve “emçi”ye dönüşüm süreciniaydınlatmak ve söz konusu süreçte ortaya çıkan sosyo-kültürel süreklilik ve değişmeleri dünyagörüşü (worldview) ve halk felfefesi merkezli olarak neden-sonuç ilişkisi içinde ortaya koymaktır.Bu nedenle Türkistan ve civarında yapılan alan araştırmalarıyla elde edilen verilerin ışığındasöz konusu temel kavramlarda meydana gelen dönüşümler ve bunların mahiyeti elealınmaktadır. Yaklaşık üçbin yıllık süreçte Avrasya tarihinin belirleyicisi konumunda olan Türkler,bugün 250 milyona yakın bir nüfusun pek çok faktöre bağlı olarak 40’a yakın sosyo-kültürel altgrup halinde organize olmasına rağmen aynı dünya görüşünü paylaştığını söyleyebiliriz. Buçalışma birlik ve bütünlüğün temelinde yatan olguların başında bulunan Türk kültür ekolojisininhalk hayatı ve dinini başlangıçtan itibaren oluşturan ve kendine has kültürel temeller üzerindedönüştürerek yaşatan kurumsal yapının “kam”dan, “baksı” ve “emçi”ye dönüşmesi üzerineodaklanmıştır. Bu bağlamda her yeni dinin içselleşmesi tecrübesi dıştan gelen ve bir “dışmesele” olan bir fütühhattan ziyade toplumsal ve sosyal bir “iç mesele” ve kültürel birtenevvuata dönüşür. Yeni dini kabul eden toplumun toplumsal birikimi anlamında kültürü aldığısembolleri ve kabul ettiği amentüyü binlerce yıllık yeryüzü tecrübesi ve gündelik yaşampratiğinde yeniden yorumlayarak içselleştirir. Kazak halk kültüründe yerel ve hakim sosyokültüreldoku olan Türk kültür ekolojisinde de, “kam”dan, “baksı” ve “emçi”ye dönüşümsürecinde de yaşanan ve ele alınan örneklerden de, çıkan sonuç çalışmanın temel iddiasıdır.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Tarih Sosyal Çalışma Etnik Çalışmalar Kültürel Çalışmalar Beşeri Bilimler Antropoloji Edebiyat Sanat Edebi Teori ve Eleştiri

THE TRANSFORMATĠONS FROM KAM TO BAKSI AND EMÇĠ ĠN THE KAZAK FOLK CULTURE

Öz:
The main purpose of this paper is explanation and evaluation of the transformal relationships between Islam and the key concepts of the preislamic religion of the Turks. The key concepts of the preislamic religion of the Turks which are investigated “kam”, “baksı” and “emçi”. These key concepts are evaluated according to the fieldwork results that conducted area of Turkestan, a special attention is given to the worldviev and folk philosophy. The Turks, who are the determinants of the Eurasian history in the course of nearly three thousand years, can share the same view of the world, despite the fact that nearly 250 million people are organized in close to 40 socio-cultural sub-groups depending on many factors. This study focuses on the transformation of the institutional structure of the Turkish culture ecology, which forms the basis of unity and unity, from the beginning and transforms it on its own cultural foundations and transforms it from din cam hayatı to ek baksı Türk and g emçi g. In this context, the experience of internalization of each new religion turns into a social and social dıĢ internal affair m and a cultural tenevvu, rather than an external ade external affair ü. It accepts the symbols that it accepts and the avenue it accepts in the sense of the social accumulation of the society that accepts the new religion and reinterprets it in thousands of years of experience and everyday life practice. In the Turkish culture ecology, which is the local and dominant sociocultural texture in Kazakh folk culture, the result of the study, which is experienced and discussed in the process of transformation from de cam c to ”baksı“ and ”sucker“, is the basic claim of the study.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Tarih Sosyal Çalışma Etnik Çalışmalar Kültürel Çalışmalar Beşeri Bilimler Antropoloji Edebiyat Sanat Edebi Teori ve Eleştiri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ALANGU, Tahir.(1983). Türkiye Folkloru El Kitabı. İstanbul: Adam Yayınları.
  • AYDIN, Mehmet.(1994).“Şamanizmin Eski Türk Dini Hayatı İle İlişkisi”, 11. Türk Tarih Kongresi Bildirileri, C. 2, Ankara. TTK Basımevi, s. 487-96.
  • BULUÇ, Sadettin.(1971). “Şamanizm”, İslâm Ansiklopedisi, C. 11, İstanbul, MEB Basm., s. 310-20.
  • ÇOBANOĞLU, Özkul.(1999). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • ÇOBANOĞLU, Özkul.(2001).”Türk Mitolojisi” Türk Dünyası Ortak Edebiyat Tarihi, Ankara: AKM Yayınları, C.I, s.1-85.
  • ÇOBANOĞLU, Özkul.(2003). Türk Halk Kültüründen Memoratlar ve Halk İnançları, Ankara: Akçağ Yayınevi.
  • ÇORUHLU, Yaşar.(2000).Türk Mitolojisinin Ana Hatları, İstanbul: Kabalcı Yayınları
  • DRURY, Nevill.(1996). Şamanizm, (Çev. Erkan İimşek), İstanbul: Okyanus Yayınları.
  • ELİADE, Mircea.(1999).1946. İamanizm, (Çev. İ. Birkan), Ankara: İmge Yayınevi.
  • ESİN, Emel.(1959) Türkistan Seyahatnamesi, Ankara: TTK Yayınları.
  • GÜNAY, Umay.(1986). Âşık Tarzı Edebiyat Geleneği ve Rüya Motifi, Ankara: TTK Basımevi.
  • HANÇERLİOĞLU, Orhan.(2000). Dünya İnançları Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • İNAN, Abdülkadir(1972). Tarihte ve Bugün İamanizm, Ankara: TTK Basımevi.
  • LÉVİ Straus, Claude.(2000).Yaban Düşünce (Çev. T. Yücel), İstanbul: Yapı Kredi Bankası Yayınları.
  • PERİN, Michel.(2003). İamanizm, (Çev. Bülent Arıbaş), İstanbul: İletişim Yayınları.
  • ROUX, Jean Paul.(1994). Türklerin ve Moğolların Dini, (Çev. A. Kazancıgil). İstanbul: İşaret Yayınları.
  • ŞENER, Cemal. (2001).Şamanizm: Türkler'in İslamiyet'ten Önceki Dini. İstanbul: Etik Yayınları.
APA ÇOBANOĞLU Ö (2018). KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER. , 1 - 9.
Chicago ÇOBANOĞLU Özkul KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER. (2018): 1 - 9.
MLA ÇOBANOĞLU Özkul KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER. , 2018, ss.1 - 9.
AMA ÇOBANOĞLU Ö KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER. . 2018; 1 - 9.
Vancouver ÇOBANOĞLU Ö KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER. . 2018; 1 - 9.
IEEE ÇOBANOĞLU Ö "KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER." , ss.1 - 9, 2018.
ISNAD ÇOBANOĞLU, Özkul. "KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER". (2018), 1-9.
APA ÇOBANOĞLU Ö (2018). KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15), 1 - 9.
Chicago ÇOBANOĞLU Özkul KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 6, no.15 (2018): 1 - 9.
MLA ÇOBANOĞLU Özkul KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, vol.6, no.15, 2018, ss.1 - 9.
AMA ÇOBANOĞLU Ö KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2018; 6(15): 1 - 9.
Vancouver ÇOBANOĞLU Ö KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2018; 6(15): 1 - 9.
IEEE ÇOBANOĞLU Ö "KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER." Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6, ss.1 - 9, 2018.
ISNAD ÇOBANOĞLU, Özkul. "KAZAK HALK KÜLTÜRÜNDE “KAM”DAN “BAKSI” VE “EMÇİ”YE DÖNÜŞÜMLER". Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 6/15 (2018), 1-9.