TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ
Yıl: 2019 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 542 - 562 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15295/bmij.v7i1.1090 İndeks Tarihi: 17-01-2020
TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ
Öz: irmaların finansal performans değerlendirmesi çok kriterli karar verme problemlerinden biridir. Bu çalışmada Türk sigorta sektörünün oldukça önemli bir parçasını oluşturan hayat dışı sigorta şirketlerinin 2009-2017 dönemine ilişkin genel performansının analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Analiz kapsamında sektöre özgü 10 adet finansal oran (prim/özsermaye, özsermaye/varlık toplamı, özsermaye/teknik karşılıklar, prim alacakları/özsermaye, sermaye yeterlilik oranı, teknik karşılık oranı, cari oran, likidite oranı, özsermaye karlılığı ve aktif karlılığı) kullanılmıştır. Çok kriterli karar verme tekniklerinden TOPSIS (MULTIMOORA) yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen analiz neticesinde Türkiye’de hayat dışı sigorta branşlarının en başarılı olduğu yılın 2017 (2009) olduğu, bununla beraber en başarısız olduğu yılın ise 2012 olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
EVALUATION OF FINANCIAL PERFORMANCE OF NON-LIFE INSURANCE SECTOR IN TURKEY BY CRITIC BASED TOPSIS AND MULTIMOORA
Öz: Financial performance evaluation of firms is one of the multi-criteria decision making problems. This study aims at analyzing the overall performance of non-life insurance companies, which constitute a very important part of the Turkish insurance sector for the period 2019-2017. Within the scope of the analysis, 10 sector-specific financial ratios (premium / shareholders' equity, shareholders' equity/ total assets, shareholders' equity/ technical reserves, premium receivables / shareholders' equity, capital adequacy ratio, technical reserves ratio, current ratio, liquidity ratio, return on equity and return on assets) for evaluation criteria are employed. As a result of the analysis performed using the TOPSIS (MULTIMOORA) method, which is one of the multi-criteria decision making techniques, it is determined that for non-life insurance branches in Turkey, while the most successful year is 2017(2009), the most unsuccessful year is 2012.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akhisar, İ. (2014), “Performance Ranking of Turkish Insurance Companies: The ANP Application”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 6(11), 1-13.
- Akhisar, İ. & Tunay, N. (2016), “Performance Measurement of Turkish Life Insurance Companies with AHP and TOPSIS”, Eurasian Academy of Sciences Eurasian Business & Economics Journal, 7, 50-60.
- Akpınar, Ö. & Yıldız, A. (2018), “Küresel Ekonomik Krizin Sigortacılık Sektörüne Etkisi Ve Kriz Sonrası Hayat Dışı Sigortacılık Sektörü Performans Analizi (2007-2016)”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (39), 263-282.
- Akyüz, G. & Aka, S. (2017), “Çok Krı̇terlı̇Karar Verme Teknı̇klerı̇yle Tedarı̇kçı̇Performansı Değerlendı̇rmede Toplamsal Bı̇r Yaklaşım”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(2), 28-46.
- Akyüz, Y. & Kaya, Z. (2013), “Türkiye’de Hayat Dışı ve Hayat/Emeklilik Sigorta Sektörünün Finansal Performans Analiz ve Değerlendirilmesi”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 26, 355-371.
- Altan, M. S. (2010), “Türk Sigortacılık Sektöründe Etkinlik: Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Bir Uygulama”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1), 185-204.
- Başpınar, A. (2005), “Finansal Analiz Tekniklerinin Sigorta Şirketi Mali Tablolarına Uygulanması”, Maliye Dergisi, 149, 5-35.
- Bayramoğlu, M. F. & Başarır, Ç. (2016), “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin Karşılaştırmalı Finansal Performans Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(4), 135-144.
- Brauers, W. K.M. & Zavadskas, E. K. (2010), “Project Management by MULTIMOORA As an Instrument for Transition Economies”, Technological and Economic Development, 16(1), 5-24.
- Brauers, W.K.M. &Zavadskas, E.K. (2006),“The MOORA Method and its Application to Privatization in a Transition Economy”,Control and Cybernetic, 35(2), 445-469.
- Bülbül, S.E. & Köse, A. (2016),“Türk Sigorta Sektörünün PROMETHEE Yöntemi İle Finansal Performans Analizi”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 187-210.
- Caporale, G. M., Cerrato, M., & Zhang, X. (2017),“Analysing the Determinants of Insolvency Risk for General Insurance Firms in the UK”, Journal of Banking & Finance, 84, 107-122.
- Çağlar, A. & Öztaş, G. Z. (2016), “Veri Zarflama Analizi ve Analitik Hiyerarşi Süreci İle Sigorta Şirketlerinin Finansal Oran Analizi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 221-248.
- Çakır, S. (2016), “Türk Sigortacılık Sektöründe Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri (ÇKKV) ile Performans Ölçümü: BIST Uygulaması”, Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 127-147.
- Çetintaş, H.& Biçen, Ö.F. (2012), “Türkiye'de Sigortacılık Sektörünün Etkinlik Analizi”, TISK Akademi, 7(14), 125-154.
- Demircioğlu, M. & Coşkun, İ.T. (2018), “CRITIC-MOOSRA Yöntemi ve Ups Seçimi Üzerine Bir Uygulama”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(1), 183-195.
- Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995), “Determining Objective Weights in Multiple Criteria Problems: The CRITIC Method”,Comput Oper Res., 22, 763-770.
- Elitaş, C., Eleren, A., Yıldız, F. & Doğan, M. (2012), “Gri İlişkisel Analiz ile Sigorta Şirketlerinin Performanslarının Belirlenmesi”, 16. Finans Sempozyumu, 521-530, Erzurum.
- Güvel, E.A. & Güvel, A. Ö. (2008), Sigortacılık, 4.Baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi.
- Haiss, P.& Sümegi, K. (2008), “The Relationship Between Insurance and Economic Growth in Europe: A Theoretical And Empirical Analysis”, Empirica, 35(4), 405-431.
- Hwang C. L. & Yoon, K. (1981), Multiple Attributes Decision Making Methods and Applications, Berlin: Springer.
- Kazan, H. & Ozdemir, O. (2014), “Financial Performance Assessment of Large Scale Conglomerates via TOPSIS and CRITIC Methods”, International Journal of Management and Sustainability, 3(4), 203-224.
- Köse, A. (2010), “Türk Sigorta Sektörü Hayat ve Emeklilik Şirketlerinin Etkinlik Analizi”, Akademik Araştırmalar Dergisi, 44, 85-100.
- Kula, V., Kandemir, T. & Baykut, E. (2016), “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Sigorta ve BES Şirketlerinin Finansal Performansının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile İncelenmesi”, AKÜ İİBF Dergisi, 18(1), 37-53.
- Oscar Akotey, J., Sackey, F. G., Amoah, L., & FrimpongManso, R. (2013), “The Financial Performance of Life Insurance Companies in Ghana”, The Journal of Risk Finance, 14(3), 286-302.
- Ömürbek, A. & Özcan, N. (2016), “BIST’de İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin Multımoora Yöntemiyle Performans Ölçümü”, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 1(2), 65-75.
- Özaktaş, F. D. (2017),“Hayat Dışı Sigorta Sektöründe Etkinlik Analizi: Türkiye Uygulaması (2002-2015)”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(2), 30-44.
- Özbek, A. (2017), Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel İle Problem Çözümü, Seçkin Yayıncılık: Ankara.
- Peker, İ. & Baki, B. (2011), “Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Türk Sigortacılık Sektöründe Performans Ölçümü”, International Journal of Economic and Administrative Studies, 10(3), 1-17.
- Perçin, S. & Sönmez, Ö. (2018), “Bütünleşik Entropi Ağırlık Ve Topsıs Yöntemleri Kullanılarak Türk Sigorta Şirketlerinin Performansının Ölçülmesi”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18. EYİ Özel Sayısı, 565-582.
- Tzeng, G. H. & Huang, J. J. (2011), Multiple Attribute Decision Making: Methods and Applications, Boca Raton: CRC Press
- Uralcan, Ş. (2011), Temel Sigorta Bilgileri Ve Sigorta Sektörünün Yapısal Analizi, 3.Baskı, İstanbul: HiperlinkYayınları.
- Ünlü, U., Yalçin, N., &Yağli, İ. (2017),“Kurumsal Yönetim ve Firma Performansı: TOPSIS Yöntemi ile BIST 30 firmaları Üzerine Bir Uygulama”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 63-81.
- Yaslıdağ, B. (2017), Sigortacılık, 3. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yousefi, A.& Hadi-Vencheh, A. (2010), “An Integrated Group Decision Making Model and Its Evaluation By DEA for Automobile Industry”, Expert Systems with Applications, 37(12), 8543-8556.
| APA | IŞIK Ö (2019). TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ. , 542 - 562. 10.15295/bmij.v7i1.1090 |
| Chicago | IŞIK Özcan TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ. (2019): 542 - 562. 10.15295/bmij.v7i1.1090 |
| MLA | IŞIK Özcan TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2019, ss.542 - 562. 10.15295/bmij.v7i1.1090 |
| AMA | IŞIK Ö TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2019; 542 - 562. 10.15295/bmij.v7i1.1090 |
| Vancouver | IŞIK Ö TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2019; 542 - 562. 10.15295/bmij.v7i1.1090 |
| IEEE | IŞIK Ö "TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.542 - 562, 2019. 10.15295/bmij.v7i1.1090 |
| ISNAD | IŞIK, Özcan. "TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ". (2019), 542-562. https://doi.org/10.15295/bmij.v7i1.1090 |
| APA | IŞIK Ö (2019). TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Business and Management Studies: An International Journal, 7(1), 542 - 562. 10.15295/bmij.v7i1.1090 |
| Chicago | IŞIK Özcan TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Business and Management Studies: An International Journal 7, no.1 (2019): 542 - 562. 10.15295/bmij.v7i1.1090 |
| MLA | IŞIK Özcan TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Business and Management Studies: An International Journal, vol.7, no.1, 2019, ss.542 - 562. 10.15295/bmij.v7i1.1090 |
| AMA | IŞIK Ö TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Business and Management Studies: An International Journal. 2019; 7(1): 542 - 562. 10.15295/bmij.v7i1.1090 |
| Vancouver | IŞIK Ö TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Business and Management Studies: An International Journal. 2019; 7(1): 542 - 562. 10.15295/bmij.v7i1.1090 |
| IEEE | IŞIK Ö "TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ." Business and Management Studies: An International Journal, 7, ss.542 - 562, 2019. 10.15295/bmij.v7i1.1090 |
| ISNAD | IŞIK, Özcan. "TÜRKİYE'DE HAYAT DIŞI SİGORTA SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANSININ CRITIC TABANLI TOPSIS VE MULTIMOORA YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ". Business and Management Studies: An International Journal 7/1 (2019), 542-562. https://doi.org/10.15295/bmij.v7i1.1090 |
