TY  - JOUR
TI  - TÜRK VE HİNT MİTOLOJİLERİNDE DOĞA FENOMENLERİ: GÜNEŞ VE AY
AB  - Mit, temeli inanca dayanan öznel, sezgisel ve kültürel bir hakikattir. Bireyleri vetoplumları birbirine bağlayan kültürel bir yapı, dünyanın ortak bir anlayışıdır. Bütün DünyaMitolojilerinin karşılaştırmalı incelenmesi, insanlığın kültürel tarihini bir bütün olarak ele almayazorlamaktadır. Güneş ve Ay fenomenlerinin ilgili kültürel sahalardaki yeri ve özellikleri ise, kültürtarihi araştırmaları bakımından özel bir öneme sahiptir. Türk mitolojisinde Güneş, çoğu zamanAy ile birlikte, bilinen en eski kült olarak tanınmaktadır. Güneş, Ay’la birlikte dünyanın merkeziolarak tasarlanan Altın Dağ’ın etrafında dönen gök cisimlerinden biridir. Güneş ya da Güneşetapınma inancının Türk mitolojisindeki karşılığı, Kün’dür. Güneş yaşamın ana kaynağıolduğundan, dişil olarak algılanmıştır. Eski kaynaklarda belirtildiği üzere Ay’ı ortaya çıkaranGüneştir, çünkü ışınlarıyla onu aydınlatmaktadır. Ay’ın yaptığı gibi Güneş de ve çoğu kez Aylabirlikte insanların dünyasına müdahale etmektedir. Bundaki amaç, imparatorluk kurucuları vekahramanlarına hayat vermektir. Türk topluluklarının kendine özgü bir biçimde geliştirdikleriköklü Güneş ve Ay inancı, zamanla zengin bir kültürel geleneğin yani mitolojinin oluşmasınasebep olmuştur. Hint mitolojisinde ise Güneş, kökeni Rig Veda ilahilerine dayanan ve doğrudanGüneş tanrısı olarak adlandırılan biçimiyle Sūrya olarak karşımıza çıkmaktadır. Sūrya, her şeyive her yeri görendir; bütün dünyaya bakar, insanların yaptıkları iyi ve kötü şeyleri izler. Duran vehareket eden her şeyin koruyucusu ve ruhudur. Ayrıca Savitri, Aryaman, Mitra, Varuṇa veUshas olarak bilinen Vedik dönem Göksel Tanrıları da Güneşle ilişkilendirilir. Çalışmanınkonusu olarak Türk ve Hint kültürlerinin özellikle seçilmiş olması, köklü bir kültürel birikime sahipolan söz konusu toplumların, güneş ve ay fenomenleri üzerinden, folklorik zenginliklerine dikkatçekmektir. Bu çalışmada bahsi geçen fenomenler aracılığıyla, iki farklı Doğu toplumuna aitarkaik bilgiler bir araya getirerek kültürel birikimlerindeki izleri sürülmeye çalışılmıştır.
AU  - KAYALI, Yalçın
AU  - BÜYÜKBAHÇECİ, Esra
PY  - 2018
JO  - Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
VL  - 6
IS  - 15
SN  - 2147-2610
SP  - 1168
EP  - 1183
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/318776
ER  -