Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve

Ebru AYKAN, (Kayseri Üniversitesi)
Zübeyir ÖZÇELİK (Kalkınma Bakanlığı)
Manas Journal of Social Studies
11 1
Yıl: 2020 Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 590 - 604 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 04-02-2020

Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve

Öz:
Boş zaman davranışlarının yönetimi, yöneticilerin çoğu zaman ihmal ettiği ancak çalışan performansıyla ilişkili olanönemli konulardan birisidir. Bu çalışmada; çalışanlar mesai içerisinde neden boş zaman davranışlarısergilemektedirler? Yöneticiler mesai içinde oluşan boş zaman davranışlarına nasıl yaklaşmalıdır? sorularına cevaparanarak kavramsal bir çerçeve oluşturmak amaçlanmıştır. Çalışanların mesai saatleri içerisinde kendilerine boş zamanoluşturmak istemelerinin nedenleri belirlendiği takdirde çalışanların boş zamanlarının etkili biçimde yönetilmesi vebireysel performansın artırılması mümkündür. Bu çalışma, üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; boşzaman kavramının geçmişi tarihsel süreç içerisindeki gelişimi ve yaklaşımları teorileriyle ele alınmıştır. İkinci bölümdemesai içerisinde çalışanların kendilerine boş zaman oluşturmak istemesinin nedenleri; yayılma teorisi, telafi teorisi,psikolojik ayrılma, kaynakların korunması, dikkat toplama ve güç – iyileşme teorileri ele alınarak incelenmiştir. Ayrıcabu bölümde mesai içi boş zaman, mesai dışı boş zaman kavramları detaylıca ele alınmıştır. Son olarak üçüncübölümde ise işletme yöneticilerine ve bu konularda araştırma yapmak isteyen araştırmacılara mesai içinde ve dışındagerçekleşen boş zaman davranışlarının nasıl ele alınabileceğine dair önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelime:

Konular: İş Tarih İşletme Coğrafya Edebiyat Felsefe İktisat İşletme Finans Psikoloji

Management of Workplace and out of Workplace Leisure Behaviors: Theoretical Framework

Öz:
Management of leisure behaviors is one of the important issues that managers often neglect but it is related to employee performance. Why are employees exhibiting leisure activities during work? How managers should approach the leisure behaviors within working hours. Basic aim of this study is to find solutions to these questions. If the reasons for the employee's desire to constitute leisure in working hours are determined, the leisure behaviours of the employees will be managed successfully. This study consists of three main parts. In the first part, scientific research field development and historical development of leisure concept are discussed with indifferent approaches. In the second part of the work, the causes of leisure behaviors of employees in the work were investigated by considering theory of spillover, compensation, psychological distraction, conservation of resources theory, attention restoration theory and effort recovery model. In the third part of the study, proposals were also made about how to manage leisure behaviors both in and out of the work place for business managers and researchers who want to conduct research in these subjects.
Anahtar Kelime:

Konular: İş Tarih İşletme Coğrafya Edebiyat Felsefe İktisat İşletme Finans Psikoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arai, S. M. ve Alison, M. P. (1997). Building communities through leisure: citizen participation in a healthy communities initiative. Journal of Leisure Research, 29 (2), 167-182.
  • Aydoğan, F. (2000). Medya ve serbest zaman. İstanbul: Om Yayınevi.
  • Aytaç, Ö. (2002). Boş zaman üzerine kuramsal yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 231-260.
  • Bodnar, R. J. ve M. H. (2002). Endogenous opiates and behavior. Peptides, 24, 1241-1302.
  • Caldwell, L. (2010). Leisure and health: why is leisure therapeutic?. British Journal of Guidance & Counselling, 33, 7-26.
  • Champoux, J. (1978). Perceptions of work and nonwork. Sociology of Work and Occupations, 5(4), 402-422.
  • Chick, G. ve Robert, D. H. (1996). Working and recreating with machines: outdoor recreation choices among machine tool workers in western pennsylvania. Leisure Sciences, 18(4), 333-354.
  • Chick, G. (1998). Leisure and culture: ıssues for an anthropology of leisure. Leisure Sciences, 20(2), 111-133.
  • Chua, S. (2001). The Sociology of Leisure An Examination Of The Relationship Between Perceived Experience And Participation. Phd Thesis, 27.
  • Clarke, J. ve Chas C. (1985). The devil makes work: Leisure in Capitalist Britain. London: Macmillan.
  • Coalter, F. (1989). Leisure policy: an unresolvable dualism. In C. Rojek, Leisure for Leisure: Critical Essays, London: MacMillan.
  • Coker, B. L. S. (2013). Workplace internet leisurebrowsing. Human Performance, 26, 114-125.
  • Crandall, R. (1979). Social interaction, affect and leisure. Journal Of Leisure Research, 11(3), 169.
  • Dumazedier, J. (1974). Prominent Recreationist Defines Leisure. Recreation Canada, 32-55.
  • Dumazedier, J. (1974). Leisure and the social system. In J. F.Murphy (ed.) Concepts of Leisure, Englewood Cliffs, NJ, Prentice-Hall.
  • Dumazedier, J. (1967). Toward a society of leisure. New York: FreePress.
  • Edginton, C. R., Donald D., Rodney D. veSusan E. (2002). Leisure and life satisfaction: foundational perspectives (3rd ed.). N.Y., McGraw-Hill.
  • Edwards, J. R. ve Nancy, P. R. (2000). Mechanism linking work and family: clarifying the relationship between work and family constructs. Academy of Management Review, 25(1), 180.
  • Etzion, D., Dow, E. ve Lapidot, Y. (1998). Relief from job stressors and burnout: reserve service a sarespite. Journal of Applied Psychology, 83, 577–585.
  • Faunce, W. A.,& Robert D. (1975). Individual investment in Working And Living. In Champoux, J. E. (1978). Perceptions of work and nonwork. Sociology of Work And Occupations, 5(4), 403.
  • Fenech, M. A. (2008). Why leisure occupations are a necessary, meaningful and therapeutic use of free time for ındividuals with complex neurological disabilities. Researchgate, 1-24.
  • Gavarkovs, A. G. (2015). Nature-Based physical activity advertising: western undergrate research recommendations based on attention restoration theory and psychoevolutionary theory. Journal Health And Natural Sciences, 6(1), 3.
  • Gervais, R. L. (2014). Detachment and recovery after work: an overview. Health & Safety Laboratory, UK.
  • Geurts, S. ve Sonnentag, S. (2006) Recovery as an explanatory mechanism in the relation between acute stres reaction sandchronic health impairment. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 32, 482–492.
  • Godbey, G. C., Linda, L. C., Myron F. ve Laura, L. P. (2005). Contributions of leisure studies and recreation and park management research to the active living agenda. American Journal of Preventive Medicine, 150-158.
  • Gorman-Murray, A. ve Catherine, N. (2016). Introduction: sex, consumption and commerce in the contemporary city. Urban Studies, December 6.
  • Gürbüz, B. ve Karla, H. (2013). Exploring the meanings of leisure among turkish university students. Croatian Journal of Education. Vol. 15(4), 927-957.
  • Henderson, K. A., Jacqelyn, P. ve Deborah, M. B. (2004) Theory in recreation and leisure research: reflections from the editors. Leisure Sciences, 26, 411-425.
  • Henderson, K. A. ve M. Deborah B. (2007). Leisure and active lifestyles: research reflections. Leisure Sciences, 355-365.
  • Hobfoll, S. E. (1989). Conservation of resources a new attempt at conceptualizing stress. American Psychological Association, 44(3), 513-524.
  • Hobfoll, S. E. (2002). Social and psychological resources and adaptation. Review of General Psychology, 6, 307–324.
  • Iso-Ahola, S. E. (1989). Motivation for leisure. In E. L. Jackson and T. L. Burton, Understanding Leisure and Recreation. State College, PA.
  • Iwasaki, Y. ve Roger, C. M. (2000). The effects of leisure beliefs and coping strategies on stress health relationships. Leisure/Loisir, 24(1), 3–57.
  • İyem, C. (2011). Yeni çalışma etiği ve boş zaman çalışanları: Türkiye'deki profesyonel futbolcular örneği. (Doktora Tezi), Sakarya.
  • Judge, T. A. ve Shinichiro W. (1994). Individual differences ın the nature of th erelationship between job and life satisfaction. The British Psychological Society, 101-107.
  • Kando, T. M. ve Worth, C. S. (1971). The impact of work on leisure. Pacific Sociological Review, 14, 313-327.
  • Kaplan, S. (2001). Meditation, restoration and the management of mental fatigue. Environment and Behavior, 33, 8.
  • Kaplan, R. veStephan K. (1989). The Experience Of Nature: A Psychological Perspective. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Kanfer, R., Philip, L. A., Todd, C. M., Brad D. ve Leissa N. (1994). Goal setting, conditions of practice, and task performance: a resource allocation perspective. Journal of Applied Psychology, 79, 826–835.
  • Kelly, J. R. (1972). Work and leisure: a simplified paradigm. Journal of Leisure Research, Vol. 4(1), 50-62.
  • Kelly, J. R. (1983). Leisure identities and interactions. London: George Allen & Unwin.
  • Kelly, J. R. (1997). Changing issues in leisure-family research-again. Journal of Leisure Research, 29(1), 132-134.
  • Kelly, J. R. ve Janice, R. K. (1994). Multiple dimensions of meaning in the domains of work, family and leisure. Journal of Leisure Research, 26(3), 250-274.
  • Kelly, J. R. ve Valeria, J. F. (2000). 21st Century Leisure: Current Issues. 79, Boston: Allyn&Bacon.
  • Kılbaş, Ş. (2010). Rekreasyon boş zamanı değerlendirme. 4. Basım, Ankara, Gazi Kitabevi.
  • Kirchmeyer, C. (2002). Nonwork participation and work attitudes a test of scarciity expansion models of personel resources. Human Relations, içinde, Raphael S., Itzhark H., (2002) Work- leisure relations, leisure orientation and the meaning of work. Journal of Leisure Research, 34, 3-43.
  • Kleiber, D. A., Susan, L. Hutchinson, & Williams, R. (2002). Leisure as a resource in transcending negative life events; self protections, self restoration and personel transformation. Leisure Science, 24, 219-235.
  • Lambdin, L. (1997). Elderlearning. Phoenix, AZ: Oryx Express.
  • Lebbon, A. R. ve Dene T. H. (2012). The effects of workplace leisure behavior on work-related behavior. Journal Of Behavioral Studies In Business, 1-18.
  • Lee, Y. ve Jim D. (1994). The complex and dynamic nature of leisure experience. Journal of Leisure Research, 26(3), 195- 211.
  • Lewis, S. (2003). The integration of paid work and the rest of life. is post-industrial work the new leisure?. Leisure Studies, 22, 343-355.
  • LM, V., Sabine G. ve Toon, V. T. (2005). Disentangling the causal relationships between work-home interference and employee health. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, Vol. 31, 15.
  • Long, J. (1988). Immaculate Concepts?. Paper to the 2nd International Conference of the Leisure Studies Association, University of Sussex, Brighton, England.
  • Lu, C.-C., Tien-M. C. ve Shu, J. H. (2015).The impact of the causality between work–family conflict, well-being and leisure coping strategies on tour professionals. Journal of Travel & Tourism Marketing.
  • Mannell, R. C., & Douglas A. K. (1997). A social psychology of leisure. Venture Publishing.
  • McEwen, B. (2006). Protective and damaging effects of stress mediators: central role of the brain. Dialogues Clinic Neuroscience, 8, 363-367.
  • Meijman, T. F. ve Mulder, G. (1998). Psychological aspects of workload.
  • Moorhouse, H. F. (1989). Models of Work. Models of Leisure. In C. Rojek, Leisure For Leisure: Critical Essays, London: MacMillan.
  • Neumeyer, H. M. ve Esther S. N. (1958). Leisure and recreation. Newyork: Ronald Press.
  • Newman, D. B., Louis, T. ve Ed, D. (2014). Leisure and subjective well-being: a model of psychological mechanisms as mediating factors. Journal Of Happiness Study, 15, 555–578.
  • Okumuş, E. (2005). Boş zamanlar ve islam. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, Mart Sayı 5, 26.
  • Önder, D. (2013). Changing Geography of Urban Leisure: The Case Of Ankara. (Doctor of Philosophy In City and Regional Planning), Ankara.
  • Özcan, B. (2015). Hedonizm ve Kimlik Temeline Dayalı Postmodern Tüketim Yaklaşımı, http://istanbul.dergipark.gov.tr/ Erişim Tarihi 16/04/2015.
  • Parker, R. S. (1976). The sociology of leisure. London: Allen & Unwin.
  • Pennonen, M. (2011). Recovery From Work Stress Academic Dissertation, University of Tampere Antecedents, Processes And Outcomes. Academic Dissertation University of Tampere, 15.
  • Roberts, K. (2000). The impact of leisure on society. World Leisure Journal, 3, 6.
  • Rojek, C. (2010). Leisure and life politics. Leisure Sciences, 115-125.
  • Rojek, C. (1997). Leisure theory: retrospect and prospect. Loisir & Societe (Society and Leisure), 20(2), 383–400.
  • Rojek, C. (1990). Baudrillard and leisure. Leisure Studies, 16, 7-20.
  • Rojek, C. (1989). Leisureforleisure: Critical Essays. London: MacMillan.
  • Russell, R. V. ve Frances K. S. (1996). Leisure as burden: sudanese refugee women. Journal of Leisure Research, 28(2), 108-121.
  • Scraton, S. ve Beccy, W. (1998). Gendered cities: women and public space in the postmodern city. Leisure Studies, 17, 123-137.
  • Scoot, M. (1995). Zaman Yönetimi. (Çev: Aslı Çıngıl Çelik), İstanbul: Rota Yayınları.
  • Shamir, B. (1983). Some antecedents of work-nonwork conflict. Journal of Vocational Behavior, 23, 98-111.
  • Sluiter, J. K., Van der B. ve Monigue, F. D. (1999). The influence of work characteristics on the need for recovery and experienced health: a study on coach drivers. Ergonomics, 42, 573-583.
  • Sluiter, J. K., Frings, D., Theo, M. ve Van der Beek, A. (2000). Reactivity and recovery from different types of work measured by catecholamines and cortisol: asystematic literature review. Occupational Environmental Medicine, 57, 289-315.
  • Sonnentag, S. (2001). Work recovery activities and ındividual well-being: a diary study. Journal of Occupational Health Psychology, 6, 196-210.
  • Sonnentag, S. ve Charlotte F., (2007). The recovery experience questionnaire: development and validation of a measure for assessing recuperation and unwinding from work. Journal of Occupational Health Psychology, 12, 204– 221.
  • Stebbins, R. A. (1982). Serious Leisure: A Conceptual Statement. Pacific Sociological Review, 25, 251-272.
  • Stebbins, R. A. (2012). Homo otiosus: who is this creature, does it exist, should it matter. Leisure Studies Association Newsletter, 94, 19.
  • Stewart, W. P. (1998). Leisure as multiphase expereinces: challenging traditions. Journal of Leisure Research, 30(4), 391- 400.
  • Tait, M., Margaret Y. P. ve Timothy, T. B. (1989). Job and life satisfaction: a reevaluation of the strength of the relationship and gender effects as a function of the date of the study. Journal of Applied Psychology, 74(3), 502-507.
  • Tel, M. (2007). Ögretim Üyelerinin Boş Zaman Etkinlikleri Üzerine Sosyolojik Bir Arastırma: Doğu Anadolu Örnegi. (Doktora Tezi).
  • Trougakos, J. P., Daniel, J. B., Stephen G. G. ve Howard, M. W. (2008). Making the break count: an episodic examination of recovery activities, emotional experiences and positive affective displays. Academy Of Management Journal, 18.
  • Ulrich, R. S., Ulf, D. ve Beverly, L. D. (1989). Psychophysiological ındicators of leisure benefits, rocky mountain forest and range experiment station. In B. L. Driver, P. J. Brown, G. L. Peterson, Benefits of leisure. State College, PA: Venture.
  • Wagner, S. L., John, W. L. ve Lane, G. F. (1989). Attributes factors associated with work/leisure perceptives. Journal Of Leisure Research, 21(2). 155-166.
  • Westman, M. (1999). Gain and loss spirals: applying hobfoll’s cor theory to respite research chicago. Paper Presented At The Academy Of Management Meeting.
  • Wilensky, H. L. (1960) Work, careers, and social integration. International Social Science Journal, 12(4), 543-560.
  • Wilson, J. (1980) Thesociology of leisure. AnnualReview of Sociology, 6, 21-40.
  • Zijlstra, F. R. H. ve Sabine S. (2006). After work is done: psychological perspectives on recovery from work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 15, 129–138.
APA AYKAN E, ÖZÇELİK Z (2020). Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve. , 590 - 604.
Chicago AYKAN Ebru,ÖZÇELİK Zübeyir Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve. (2020): 590 - 604.
MLA AYKAN Ebru,ÖZÇELİK Zübeyir Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve. , 2020, ss.590 - 604.
AMA AYKAN E,ÖZÇELİK Z Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve. . 2020; 590 - 604.
Vancouver AYKAN E,ÖZÇELİK Z Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve. . 2020; 590 - 604.
IEEE AYKAN E,ÖZÇELİK Z "Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve." , ss.590 - 604, 2020.
ISNAD AYKAN, Ebru - ÖZÇELİK, Zübeyir. "Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve". (2020), 590-604.
APA AYKAN E, ÖZÇELİK Z (2020). Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve. Manas Journal of Social Studies, 9(1), 590 - 604.
Chicago AYKAN Ebru,ÖZÇELİK Zübeyir Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve. Manas Journal of Social Studies 9, no.1 (2020): 590 - 604.
MLA AYKAN Ebru,ÖZÇELİK Zübeyir Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve. Manas Journal of Social Studies, vol.9, no.1, 2020, ss.590 - 604.
AMA AYKAN E,ÖZÇELİK Z Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve. Manas Journal of Social Studies. 2020; 9(1): 590 - 604.
Vancouver AYKAN E,ÖZÇELİK Z Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve. Manas Journal of Social Studies. 2020; 9(1): 590 - 604.
IEEE AYKAN E,ÖZÇELİK Z "Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve." Manas Journal of Social Studies, 9, ss.590 - 604, 2020.
ISNAD AYKAN, Ebru - ÖZÇELİK, Zübeyir. "Mesai İçi ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının Yönetimi: Teorik Çerçeve". Manas Journal of Social Studies 9/1 (2020), 590-604.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
06-05-2024 5:16

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları