Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl: 2018 Cilt: 7 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 408 - 427 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30703/cije.445110 İndeks Tarihi: 05-02-2020

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Öz:
Bu araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin çocuk haklarıve çocuk katılım hakkına ilişkin görüşlerini belirlemektir. Karmayöntemin kullanıldığı araştırma, Van ilinde görev yapan 103 okulöncesi öğretmeniyle yürütülmüştür. Araştırmada veri toplamaaracı olarak, "Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocukların KatılımHaklarına Yönelik İnançları Ölçeği" ve yarı-yapılandırılmışgörüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler; betimselistatistikler ve betimsel analiz tekniği kullanılarakçözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, öğretmenlerinçocukların görüşlerini özgürce ifade etme haklarına çok yüksekdüzeyde, çocukların kendileriyle ilgili karar alma süreçlerinekatılım hakkına ise orta düzeyde katıldıkları belirlenmiştir.Öğretmenlerle yapılan görüşmelerde öğretmenlerin çoğununçocuk hakları denilince yaşamsal haklar, gelişme hakları,korunma hakları ve katılım haklarına vurgu yaptıklarıbelirlenmiştir. Öğretmenlerin çocuk katılım haklarına ilişkin ençok çocukların görüşlerini serbestçe ifade etmeleri ve kendileriyleilgili karar alma süreçlerine katılma haklarını belirttiklerisonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin çocuk hakları ve çocukkatılım hakları konusundaki uygulamalarının okul öncesidönemde öğrenmenin doğasına uygun şekilde gerçekleştiğisonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin çocuklara haklarınıöğretirken ve çocukların katılım hakkını sağlarken en çok aileleringeleneksel tutumundan dolayı sorun yaşadıkları belirlenmiştir.Ayrıca, okul öncesi öğretmenlerinin çocukların bilişsel/gelişimselözellikleri, kendilerini ifade etmede zorlanmaları veya çekingendavranmalarından kaynaklı sorun yaşadıkları ortaya çıkmıştır.Çocuk hakları ve çocuk katılım haklarına ilişkin ailelerin veöğretmenlerin bilinçlendirilmesine yönelik seminerler,konferanslar, eğitimler vb. etkinliklerin gerçekleştirilmesiönerilebilir.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hukuk Pediatri Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri

Investigation of Pre-School Education Teachers' Opinions Concerning Children's Rights and Children Participation Rights

Öz:
The aim of this study is to determine pre-school teachers’ opinions concerning children's rights and children participation rights. The study, with data being gathered via mixed method, was conducted with 103 pre-school teachers working in Van province. In this study, “Early Childhood Teachers’ Children Participation Rights Belief Scale" and “semi-structured interview form” were used for data collection. The data were analyzed with descriptive statistics and descriptive analysis. As a result of this study, it was determined that teachers support children's rights of expressing their views at very high level, while they support children’s rights of participation in decision-making processes that affect them at moderate level. In the interviews with teachers, it was concluded that majority of teachers emphasize the rights to live, development, protection and participation rights when they refer to children's rights. With regard to children's participation rights, it was concluded that teachers mainly emphasized students' rights to freely express their views and participate in decisionmaking processes related to them. It was concluded that teachers' activities in preschool period concerning children's rights and their participation rights are in accordance with the nature of the child's learning process. It was determined that the most important problem that teachers face while teaching children their rights and ensuring their participation rights is because of the traditional attitude of families. In addition, it was concluded that teachers face problems because of children's cognitive/developmental characteristics, having difficulty in expressing themselves or being shy. Seminars, conferences, trainings, etc. for raising awareness of families and teachers on children's rights and children participation rights may be proposed.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hukuk Pediatri Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adhikari, H. (2016). Children’s participation decision making process in the family affairs of female commercial sex workers (FCSWS) and its’ impact. Journal of Alternative Perspectives in the Social Sciences, 8(1), 99-111.
  • Akyüz, E. (2015). Ulusal ve uluslararası hukukta çocuk haklarının ve güvenliğinin korunması. Ankara: Milli Eğitim Basım Evi.
  • Arslanargun, E. ve Tapan, F. (2012). Okul öncesi eğitim ve çocuklar üzerindeki etkileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 219-238.
  • Atay, M. (2009). Okullarda eğitimin amacı, yöntemi ve içeriği. In Tüzün, I. (Ed.), Eğitim hakkı ve eğitimde haklar: Uluslararası insan hakları belgeleri ışığında ulusal mevzuatın değerlendirilmesi (pp. 101-148). İstanbul: Yelken Basım.
  • Barnett, W. S. (2008). Preschool education and its lasting effects: Research and policy implications. National Institute for Early Education Research Rutgers, The State University of New Jersey.
  • Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi. (2009). Birleşmiş milletler çocuk hakları komitesinin çocuk haklarına dair sözleşmeye ilişkin genel yorumları 2008-2011. Ankara: Uluslararası Çocuk Merkezi ICC Çocuk Hakları Serisi 10.
  • Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (22. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (21. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Coşkun, T. (2015). Early childhood teachers’ beliefs towards participation rights of children (Doctoral dissertation). Ankara: Middle East Technical University, Department of Early Childhood Education.
  • Creswell, J. W. (2014). Research design. Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. USA: Sage publications Inc.
  • Darling, L. F. (2004). Teaching human rights in elementary classrooms: A literary approach. Canadian Social Studies, 39(1).
  • Darling-Hammond, L., and Bransford, J. (2005). Preparing teachers for a changingworld: What teachers should learn and be able to do. San Francisco, CA:John Wiley and Sons.
  • Davies, L., Williams, C., Yamashita, H., and Ko Man-Hing, A. (2006). Inspiring schools impact and outcomes: Taking up the challenge of pupil participation. Carnegie Young People Initiative and Esmee Fairbairn Foundation.
  • Didilica, D. (2011). Children’s right to participation: A European perspective. Children’s European Citizenship - New series, 1(1).
  • Dinç, B. (2015). Okulöncesi eğitim kurumuna devam eden çocukların ebeveynlerinin çocuk hakları eğitimi konusundaki görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 3(1), 7-25. https://doi.org/issn.2148-2624.1.3c1s1m
  • Eriksen, E. (2018). Democratic participation in early childhood education and careserving the best interests of the child. Nordic Early Childhood Education Research Journal, 17(10), 1-15. https://doi.org/10.7577/nbf.2319
  • Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., and Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. USA: The McGraw-Hill Companies, Inc.
  • Franklin, B. (1993). Çocuk hakları. İstanbul: Ayrıntı Yayıncılık.
  • Gözütok, D. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
  • Hart, R. A. (2016). Çocukların katılımı: Kuram ve uygulamada toplum gelişimi ve çevre korumasında genç yurttaşları içermek. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Hill, M., Davis, J., Prout, A. and Tisdall, K. (2004). Moving the participation agenda forward. Children and Society, 18(2), 77-96. https://doi.org/10.1002/chi.819
  • Hodgkin, R., and Newell, P( 2002). Implementation handbook on the rights of the child (2nd edition). New York: UNICEF.
  • Karaman-Kepenekçi, Y. (2000). İnsan hakları eğitimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Kor, K. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk hakları konusundaki görüşlerinin belirlenmesi (Yüksek lisans tezi). Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Çanakkale.
  • Leblebici, H. ve Çeliköz, N. (2015). Öğretmen adaylarının çocuk haklarına yönelik tutumları. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 307- 318. https://doi.org/10.24289/ijsser.270584
  • MacNaughton, G., Hughes, P., and Smith, K. (2007). Young children’s rights and public policy: Practices and possibilities for citizenship in the early years. Children and Society, 21(6), 458-469. https://doi.org/10.1111/j.1099- 0860.2007.00096.x
  • Miles, M. B., and Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis (2nd edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
  • Neslitürk, S. ve Ersoy, F. (2007). Okulöncesi öğretmen adaylarının çocuk haklarının öğretimine yönelik görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama. 3(2), 245-257.
  • Paddison, R., Docherty, I. W., and Goodlad, R. (2008). Responsible participation andhousing: Restoring democratic theory to the scene. Housing Studies, 23(1), 129-147. https://doi.org/10.1080/02673030701731274
  • Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. USA: Sage Publications, Inc.
  • Polat, B. D., Ersoy, Ö. A. ve Toran, M. (2017). Çocuk katılımı farkındalık ölçeği (ÇKFÖ): Ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(2), 186-215. https://doi.org/10.24130/eccdjecs. 196720171241
  • Osborn, A. F., and Milbank, J. E. (1987). The effects of early education: A report from the Child Health and Education Study. Oxford University Press, USA.
  • Quennerstedt, A. (2011). The construction of children’s rights in education- A research synthesis. The International Journal of Children’s Rights, 19(18), 661-678. https://doi.org/10.1163/157181811X570708
  • Senemoğlu, N. (2001). Çocuk hakları, çalışan çocuklar ve eğitim sorunları. Milli Eğitim Dergisi, 151, 25-35.
  • Sheridan, S., and Samuelsson, I. P. (2001). Children's conceptions of participation and influence in pre-school: A perspective on pedagogical quality. Contemporary Issues in Early Childhood, 2(2), 169-194. https://doi.org/10.2304/ciec.2001.2.2.4
  • Shier, H. (2001). Pathways to participation: Openings, opportunities and obligations. Children and Society, 15(2), 107-117. https://doi.org/10.1002/chi.617
  • Talay, İ., Aslan, F. ve Belkayalı, N. (2010). Okul öncesi eğitim kurumlarında doğa dostu ve çocuk katılımı temelli dış mekan tasarım yaklaşımları bir proje önerisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 317-322.
  • Trent, A., Cho, J., Rios, F., and Mayfield, K. (2010). Democracy in teacher education:Learning from preservice teachers’ understandings and perspectives. Education in a Democracy: A Journal of the NNER, 2, 183-210.
  • Tüzün, I. ve Sarıısık, Y. (2015). Türkiye’de okullarda çocuk katılımı: Durum analizi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Uçuş, Ş. ve Şahin, A. E. (2012). Çocuk hakları sözleşmesine yönelik öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin görüşleri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 25-41.
  • Vural, E. D. (2006). Okul öncesi eğitim programındaki duyuşsal ve sosyal becerilere yönelik hedeflere uygun olarak hazırlanan aile katılımlı sosyal beceri eğitimi programının çocuklarda sosyal becerilerin gelişimine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
APA Kozikoğlu İ (2018). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. , 408 - 427. 10.30703/cije.445110
Chicago Kozikoğlu İshak Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. (2018): 408 - 427. 10.30703/cije.445110
MLA Kozikoğlu İshak Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. , 2018, ss.408 - 427. 10.30703/cije.445110
AMA Kozikoğlu İ Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. . 2018; 408 - 427. 10.30703/cije.445110
Vancouver Kozikoğlu İ Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. . 2018; 408 - 427. 10.30703/cije.445110
IEEE Kozikoğlu İ "Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi." , ss.408 - 427, 2018. 10.30703/cije.445110
ISNAD Kozikoğlu, İshak. "Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi". (2018), 408-427. https://doi.org/10.30703/cije.445110
APA Kozikoğlu İ (2018). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 7(4), 408 - 427. 10.30703/cije.445110
Chicago Kozikoğlu İshak Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 7, no.4 (2018): 408 - 427. 10.30703/cije.445110
MLA Kozikoğlu İshak Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, vol.7, no.4, 2018, ss.408 - 427. 10.30703/cije.445110
AMA Kozikoğlu İ Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 2018; 7(4): 408 - 427. 10.30703/cije.445110
Vancouver Kozikoğlu İ Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 2018; 7(4): 408 - 427. 10.30703/cije.445110
IEEE Kozikoğlu İ "Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi." Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 7, ss.408 - 427, 2018. 10.30703/cije.445110
ISNAD Kozikoğlu, İshak. "Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi". Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 7/4 (2018), 408-427. https://doi.org/10.30703/cije.445110