Yıl: 2018 Cilt: 22 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1081 - 1107 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18505/cuid.439689 İndeks Tarihi: 05-02-2020

Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi

Öz:
Kur’ân-ı Kerîm’in nüzûlüyle birlikte başlayan Kur’ân eğitim tarihinin önemli bir boyutunukıraat faaliyetleri oluşturur. Gerek Hz. Peygamber döneminde gerekse onun vefatından sonrakisüreçte, Müslümanların Kur’ân kıraatlerini yaymaya yönelik eğitim-öğretim faaliyetleri devametmiştir. Bu bağlamda müesseseler kurulmuş, kıraat ilmi eğitimine dönük eserler yazılmış ve me-totlar geliştirilerek kıraat ilminin yayılmasına katkıda bulunulmuştur. Osmanlı’nın son döne-minde ve Cumhuriyetin ilk yıllarında kıraat eğitim-öğretiminde, -ülkemiz adına- bir fetret dö-nemi yaşanmıştır. Uzun yıllar devletin gözetiminde ve resmî kurumları vasıtasıyla gerçekleştiri-len kıraat ilmi eğitim-öğretimi, Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun çıkarılmasından sonra Türkiye’degayr-ı resmî olarak yürütülmüş, bu ilmi okutan ehil hocaların azalmasıyla kıraat ilmine yönelikfaaliyetler zamanla yok olma riskiyle karşı karşıya kalmıştır. Ülkemizde, son yıllarda aşere-takrîb-tayyibe tedrisine yönelik ihtisas kurslarının ve buralarda yetişenlerin sayısının hızla artması,üzerinde müstakil bir çalışmayı hak etmektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Eğitim, Eğitim Araştırmaları

The Education of Qur’ān Recitation (Qirā’āt) in Turkey

Öz:
Qur’ān Recitation (qirā’āt) activities constitute a good part of the Qur’ān education his- tory starting with the revealation of the Qur’ān. In Prophet Muḥammad’s era and after his death, education and teaching activities for spreading the Qur’ān recitations were maintained by mus- lims. Several institutions were built for this purpose, and many works are written for qirā’āt sci- ence education and methods developed made a big contribution to the spreading of qur’ān reci- tation science. An Interregnum period for qirā’āt science has happened at the last period of Ot- tomans and first years of Republic of Turkey. Qirā’āt Science, under the state supervision and by formal institutions for many years, were sustained in an informal way after the law on unification of education were introduced. With the decrease of teachers, the education of the Qur’ān recita- tion faced a difficult time and almost nearly ceased. In our country, increasing of the expertness courses and number of men who trained in this places in recent years deserve a separate study, particularly on this subject.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akakuş, Recep. “Gönenli Hoca ve Eyüp Camii Şeyh’ul-Kurralığı”. Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp- sultan Sempozyumu VI. 348-355. İstanbul: Mart 2003.
  • Akdemir, Mustafa Atilla. Kıraat İlmi Eğitim ve Öğretim Metotları. İstanbul: İFAV Yayınları, 2015.
  • Alemdar, Yusuf. İstanbul’da Kur’ân Okulları. Ankara: TDV Yayınları, 2007.
  • Alemdar, Yusuf. Osmanlı’da Dâru’l-Kurrâ Müessesesi ve Kıraat Eğitimi. Doktora Tezi, Ankara Üniver- sitesi, 2003.
  • Aliyyü’l-Kârî, Ebu’l-Hasan Nureddîn. Minahü’l-fikriyye bi şerhi’l-Mukaddimeti’l-Cezeriyye. Kahire: y.y., 1890.
  • Altıkulaç, Tayyar. “İbnü’l-Cezerî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20: 551-557. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
  • Baltacı, Cahit. XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri. İstanbul: İrfan Matbaası, 1976.
  • Bozkurt, Nebi. “Dâru’l-Kurrâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8: 543-545. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
  • Çetin, Abdurrahman. Endülüslü Âlim Ebû ‘Amr ed-Dânî ve Kıraat İlmindeki Yeri. İstanbul: Ensar Ya- yınları, 2015.
  • Çollak, Fatih. “Reisü’l-Kurrâ Hendekli Hâfız Abdurrahman Gürses Hocaefendi’nin Hayatı”. Abdur- rahman Gürses Anısına I. Kur’ân ve Kıraati Sempozyumu. 11-45. İstanbul: 12 Kasım 2000.
  • Çollak, Fatih. “Reisü’l-Kurrâlık Müessesesi ve Esâmî-i Kurrâ Defteri”. Kur’ân ve Tefsir Araştırmaları IV -Kıraat İlmi ve Problemleri- (İstanbul, 13-14 Ekim 2001). ed. Bedrettin Çetiner. 179-240. İs- tanbul: Ensar Yayınları, 2002.
  • Çollak, Fatih. “eş-Şâtıbiyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38: 377-379. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Demirci, Naci. Abdurrahman Gürses’in Kıraat İlmi Eğitimindeki Yeri. Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, 2013.
  • Dimyâtî, Ahmed Muhammed Bennâ. İthâfu fudalâi’l-beşer bi’l-kırââti’l-erba‘ate ‘aşer. Thk. Şa‘bân Mu- hammed İsmail. 2 Cilt. Beyrut: ‘Âlemü’l-kütüb, 1987.
  • Diyanet Gazetesi. “Kur’ân-ı Kerîm İhtisas Kursu Açıldı”. 86 (15 Şubat 1974), 16.
  • Diyanet Gazetesi. “Başkanlığımızdaki Aşere Takrîb Kursu Sona Erdi”. 122 (1 Ağustos 1975).
  • Ebû Bekir Ahmed, Cezerî. Şerhu Tayyibeti’n-neşr fi’l-kırââti’l-‘aşr. Thk. Enes Mihre. Beyrut: Dâru’l- kütübi’l-‘ilmiyye, 2000.
  • Evliya Çelebi. Evliya Çelebi Seyahatnamesi (Topkapı Sarayı Bağdat 304 Yazmasının Transkripsiyonu-Di- zini). Haz. Zekeriya Kurşun-Seyit Ali Kahraman-Yücel Dağlı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2006.
  • Fırat, Yavuz. “Kıraat İlmi ve Tarikler”. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13 (2011): 37-55
  • Gökdemir, Ahmet. “Ali b. Süleyman el-Mansûrî ve Osmanlı İlim Dünyasına Katkıları”. Necmettin Erbakan Üniversitsi İlahiyat Fakültesi Dergisi 44 (2017): 113-148.
  • Günaydın, Mehmet. “Reisu’l-Kurrâ Mehmet Rüşdtü Aşıkkutlu’nun Kur’ân Öğretimine Katkıları ve Dini Görüşleri”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 (2008): 121-154.
  • Hızlı, Mefail. “Kuruluşundan Osmanlılara Kadar Medreseler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 (1987): 273-281.
  • İbn Haldûn. Mukaddime. Trc. Süleyman Uludağ. 2 Cilt. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1983.
  • İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl. Lisânü’l-‘Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru sâdır, ts.
  • İbn Mücâhid, Ebû Bekr. Kitâbu’s-seb‘a fi’l-kırâât. Thk. Şevkî Dayf. Kahire: Dâru’l-me‘ârif, 1972.
  • İbnü’l-Cezerî, Muhammed. Câmi‘u esânîd. Thk. Ahmed Hamûd Humeyyid Ruveysî. Beyrut: Mües- sesetü’d-duhâ, 2015.
  • İbnü’l-Cezerî, Muhammed. en-Neşr fi’l-kırââti’l-‘aşr. Thk. Ali Muhammed Dabbâ’. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-‘ilmiyye, ts.
  • Karaçam, İsmail. Kur’ân-ı Kerîm’in Nüzûlü ve Kıraati. İstanbul: İFAV Yayınları, 2011.
  • Kastallânî, Ebu’l-Abbâs Şehâbüddîn Muhammed. Letâifü’l-işârât li fünûni’l-kırâât. Thk. ‘Âmir Seyyid Osman-Abdussabûr Şâhin. Kahire: Lecnetü ihyâi’t-türâsi’l-İslâmî, 1972.
  • Kılıç, Mustafa. “İmam-Hatip Ortaokul ve Liselerinde Kur’ân Eğitimi Üzerine Bir Araştırma”. Mar- mara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47 (2008): 69-106.
  • Kıraat (Aşere-Takrîb) Eğitim Programı. DİB Program Geliştirme Daire Başkanlığı. Ankara: DİB Ya- yınları, 2014.
  • Maşalı, Mehmet Emin. “Kur’ân Kıraatinde ve Kitabetinde Türkiye’nin Durumu”. Diyanet İşleri Baş- kanlığı Tecvîd Çalıştayı (Kastamonu: 04-09 Kasım 2015): 2-14.
  • Maşalı, Mehmet Emin. Tarihi ve Temel Meseleleriyle Kıraat İlmi. Ankara: Otto, 2016.
  • Muhammed Emin Efendi. ‘Umdetü’l-hallân fî îzâhi Zübdeti’l-‘irfân. İstanbul: Âsitâne, ts.
  • Muhammed Emin Efendi. Zuhru’l-erîb fî izâhi’l-cem‘i bi’t-Takrîb. İbrahim Efendi. 11: Süleymaniye Kütüphanesi.
  • Paluvî, Hâmid b. Abdilfettâh. Zübdetü’l-‘irfân fî vucûhi’l-Kur’ân. İstanbul: Âsitâne, ts.
  • Rûmî, Fehd Abdurrahman Süleyman. Dirâsât fî ‘ulûmi’l-Kur’âni’l-Kerîm. Riyad: Mektebetü’l-‘Arabiy- yeti’s-Suûdiyye.
  • Suyûtî, Celâleddîn. el-İtkân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. Thk. Şuayb Arnaut. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2008.
  • Şahin, Hatice. “Başlangıcından Günümüze Kadar İslâm Coğrafyasında Hâfızlık Tedrisatı”. Dinbi- limleri Akademik Araştırma Dergisi 2 (2011): 199-220.
  • Şenat, F. Asiye. “Endülüslü Kıraat Âlimi Dânî ve ‘Teysîr’i”. Türk-İslâm Medeniyeti Akademik Araştır- malar Dergisi 10 (2010): 175-186.
  • Temel, Nihat. Kıraat ve Tecvîd Istılahları. İstanbul: İFAV Yayınları, 2009.
  • Tetik, Necati. Başlangıçtan IX. Asra Kadar Kıraat İlminin Ta’lîmi. İstanbul: İşaret, 1990.
APA AKASLAN Y (2018). Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi. , 1081 - 1107. 10.18505/cuid.439689
Chicago AKASLAN YAŞAR Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi. (2018): 1081 - 1107. 10.18505/cuid.439689
MLA AKASLAN YAŞAR Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi. , 2018, ss.1081 - 1107. 10.18505/cuid.439689
AMA AKASLAN Y Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi. . 2018; 1081 - 1107. 10.18505/cuid.439689
Vancouver AKASLAN Y Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi. . 2018; 1081 - 1107. 10.18505/cuid.439689
IEEE AKASLAN Y "Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi." , ss.1081 - 1107, 2018. 10.18505/cuid.439689
ISNAD AKASLAN, YAŞAR. "Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi". (2018), 1081-1107. https://doi.org/10.18505/cuid.439689
APA AKASLAN Y (2018). Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 22(2), 1081 - 1107. 10.18505/cuid.439689
Chicago AKASLAN YAŞAR Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 22, no.2 (2018): 1081 - 1107. 10.18505/cuid.439689
MLA AKASLAN YAŞAR Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, vol.22, no.2, 2018, ss.1081 - 1107. 10.18505/cuid.439689
AMA AKASLAN Y Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 2018; 22(2): 1081 - 1107. 10.18505/cuid.439689
Vancouver AKASLAN Y Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 2018; 22(2): 1081 - 1107. 10.18505/cuid.439689
IEEE AKASLAN Y "Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi." Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 22, ss.1081 - 1107, 2018. 10.18505/cuid.439689
ISNAD AKASLAN, YAŞAR. "Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi". Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 22/2 (2018), 1081-1107. https://doi.org/10.18505/cuid.439689