Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi
Yıl: 2018 Cilt: 19 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 71 - 95 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17494/ogusbd.457078 İndeks Tarihi: 07-02-2020
Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi
Öz: Avrupa Birliği (AB) enerji politikalarına, birliğin temelini oluşturan1951 tarihli Paris antlaşmasıyla birlikte başlamış, süreç içerisindede amaç ve ilkelerinde büyük sapmalar göstermemiştir.Günümüzde ise AB’nin nükleer enerjiden yenilenebilir enerjiyedoğru geçiş yapan politikaları benimsediği görülmektedir.Türkiye ise hızla artan nüfus, yükselen elektrik ihtiyacı, süreklibüyümenin elektrik tüketimini arttırması, enerjideki yüksek dışabağımlılık, yenilenebilir enerji kaynaklarının artan enerji ihtiyacınıkarşılamaması gibi nedenlerle nükleer enerjiye geçiş yapanpolitikaları benimsediği görülmektedir. Enerji türü tercihlerindegörülen bu ayrım, ekonomik büyüme hedefleriyle büyük ölçüdeilişkilidir. Bu çerçevede çalışmada, “Türkiye ve AB’de tüketilenenerji türlerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi nedir?”sorusunun cevabı Toda-Yamamoto nedensellik testi yardımıylaaranmıştır. Çalışmanın sonucunda Türkiye için doğalgaztüketiminden ekonomik büyümeye doğru, AB için ise petroltüketiminden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü nedensellikilişkisinin varlığına ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: The Relationship Between Economic Growth and Energy Consumption in Turkey and The European Union: Toda-Yamamoto Causality Test
Öz: The European Union (EU) has begun its energy policies with the 1951 Paris treaty, which is the basis of the Union, and has not shown great deviations in its objectives and principles in the process. Nowadays, it is seen that the EU adopts the transition policies from nuclear power to renewable energy. Turkey seems to adopt policies making the transition to nuclear energy because of a rapidly growing population, rising electricity demand, rising electricity consumption by continuous growth, high external dependence on energy and the inability of renewable energy sources to meet the growing energy needs. This distinction, seen in energy type preference, is largely related to economic growth targets. In this context, the answer to the question of “What is the impact of the consumed energy types on the economic growth both in Turkey and EU? has been searched by Toda-Yamamoto causality test. The results indicate that there is a uni-directional causality running from natural gas consumption to economic growth for Turkey and from oil consumption to economic growth for the EU.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- AB 2020 (2010). Europe 2020: A European strategy for smart, sustainable and inclusive growth. European Commission, Brussels.
- ABYKP (1989). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı. Kalkınma Bakanlığı.
- Akarca, A. T. & Long, T. V. (1980). On the relationship between energy and GNP: a reexamination. The Journal of Energy and Development, 326-331.
- Akbaş, G. ve Apar, A. (2010). Avrupa 2020 Stratejisi: Akıllı, Sürdürülebilir ve Kapsayıcı Büyüme için Avrupa Stratejisi Özet Bilgi Notu. Avrupa Birliği Genel Sekreterliği.
- Altinay, G. & Karagol, E. (2004). Structural break, unit root, and the causality between energy consumption and GDP in Turkey. Energy Economics, 26(6), 985-994.
- Altinay, G. & Karagol, E. (2005). Electricity consumption and economic growth: Evidence from Turkey. Energy Economics, 27(6), 849-856.
- Atukeren, E. (2011). Granger-Nedensellik Sınamalarına Yeni Yaklaşımlar. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25, 137-153.
- Aydın, B. & Bozdağ, A. (2018). Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Avrupa Birliği ve Türkiye Örneği, International Journal of Academic Value Studies, Vol: , Issue: pp:70-80.
- Banks. J.P ve Massy, K. (2012). Nuclear Power in Developing Countries? Let’s Talk about It. https://www.brookings.edu/opinions/nuclear-power-in-developing-countries-lets-talk-about-it/ [Erişim: 23.05.2018].
- Bayar, Y. (2014). Türkiye’de Birincil Enerji Kullanımı ve Ekonomik Büyüme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2).
- Bölük, G., & Mert, M. (2014). Fossil & renewable energy consumption, GHGs (greenhouse gases) and economic growth: Evidence from a panel of EU (European Union) countries. Energy, 74, 439-446.
- BP, Statistical Review of World Energy, June 2017. https://www.bp.com/content/dam/bp/en/corporate/excel/energy-economics/statistical-review-2017/bp-statistical-review-of-world-energy-2017-underpinning-data.xlsx [Erişim: 18.09.2017].
- Çalışkan, Ş., Karabacak, M. & Meçik, O. (2017). Türkiye Ekonomisinde Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bootstrap Toda-Yamamoto Nedensellik Testi Yaklaşımı. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, KOSBED 33 (1), 45-56.
- EEA Report (2017). Renewable energy in Europe- 2017 Update Recent growth and knock-on effects. European Environment Agency Report No: 23/2017.
- EPA (2015). United States Environmental Protection Agency. http://www.epa.gov/cleanenergy/energy-and-you/affect/natural-gas.html [Erişim: 05.05.2015].
- Erdoğan, S., & Gürbüz, S. (2014). Türkiye'de Enerji Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 79-87.
- Ergün, S., & Polat, M. A. (2015). OECD Ülkelerinde Co2 Emisyonu, Elektrik Tüketimi Ve Büyüme İlişkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (45), 115.
- ETKB (2006). 2006 Yılı Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Faaliyet Raporu. Türkiye Cumhuriyeti Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ankara.
- ETKB (2014). Nükleer Santraller Ve Ülkemizde Kurulacak Nükleer Santrale İlişkin Bilgiler. Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Nükleer Enerji Proje Uygulama Dairesi Başkanlığı. Yayın No:1.
- ETKB (2018). Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Nükleer Santral Bilgilendirme Kitapçığı. Türkiye Cumhuriyeti Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ankara
- EU (2017). European Parliament Report: On the proposal for a directive of the European Parliament and of the Council on the promotion of the use of energy from renewable sources (recast) (COM(2016)0767 – C8 0500/2016 – 2016/0382(COD)). Committee on Industry, Research and Energy, A8-0392/2017.
- EU (2018). 2020 Climate & Energy Package. https://ec.europa.eu/clima/policies/strategies/2020_en . [Erişim: 23.05.2018].
- EUROSTAT. Muhtelif yıllar veri setleri.
- NES (2018). Nuclear Energy Statistics. EUROSTAT. http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Nuclear_energy_statistics. [Erişim: 23.05.2018].
- Gazel, S. (2017). BİST Sınai Endeksi İle Çeşitli Metaller Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(52), 287-299.
- Granger, Clive W. J. (1969). Investigating Causal Relation by Econometric and Cross-Sectional Method. Econometrica, 37, 424–438.
- Granger, Clive W. J. (1988). Some Recent Developments in the Concept of Causality. Journal of Econometrics, 39, 199-211.
- Gururaja, J. (2003). Energy For Sustainable Development: Review of national and international energy policies. Natural Resources Forum. 27 pp.53-67.
- Gültekin, A.H. & Örgün, Y. (1993). Doğal Gaz ve Çevre, Ekoloji Çevre Dergisi, Sayı: 9, 37 - 41, Ekim-Kasım-Aralık 1993.
- Hossain, M. S. (2011). Panel estimation for CO2 emissions, energy consumption, economic growth, trade openness and urbanization of newly industrialized countries. Energy Policy, 39(11), 6991-6999.
- IKV (2014). Avrupa 2020 Stratejisi. İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları Yayın No: 269.
- Jobert, T., & Karanfil, F. (2007). Sectoral energy consumption by source and economic growth in Turkey. Energy Policy, 35(11), 5447-5456.
- Kar, M., & Kınık, E. (2008). Türkiye’de elektrik tüketimi çeşitleri ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin ekonometrik bir analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(2), 333-353.
- Karanfil, F. (2008). “Energy Consumption and Economic Growth Revisited: Does The Size of Unrecorded Economy Matter?”, Energy Policy, 36 (8), 3029– 3035.
- Kesbiç, C. Y., & Şimşek, H. (2011). Avrupa Birliği Ortak Enerji Politikası. Sosyal Ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(5).
- Korkmaz, Ö., & Develi, A. (2012). Türkiye’de Birincil Enerji Kullanımı, Üretimi Ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 1-25.
- Kraft, J., & Kraft, A. (1978). On the relationship between energy and GNP. The Journal of Energy and Development, 401-403.
- Mucuk, M., & Uysal, D. (2009). Türkiye ekonomisinde enerji tüketimi ve ekonomik büyüme. Maliye Dergisi, 157, 105-115.
- Naser, H. (2015). Can nuclear energy stimulates economic growth? Evidence from highly industrialised countries. International Journal of Energy Economics and Policy, 5(1), 164.
- Noor, S., & Siddiqi, M. W. (2010). Energy consumption and economic growth in South Asian countries: a co-integrated panel analysis. International Journal of Human and Social Sciences, 5(14), 921-926.
- OBYKP (2013). Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı. Kalkınma Bakanlığı.
- Ouedraogo, N. S. (2013). Energy consumption and economic growth: Evidence from the economic community of West African States (ECOWAS). Energy economics, 36, 637-647.
- Pao, H. T., & Tsai, C. M. (2010). CO2 emissions, energy consumption and economic growth in BRIC countries. Energy policy, 38(12), 7850-7860.
- Pirlogea, C., & Cicea, C. (2012). Econometric perspective of the energy consumption and economic growth relation in European Union. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16(8), 5718-5726.
- Rasche, R. H., & Tatom, J. A. (1977). Energy resources and potential GNP. Federal Reserve Bank of St. Louis Review, (Jun), 10-24.
- Saad, W., & Taleb, A. (2018). The causal relationship between renewable energy consumption and economic growth: Evidence from Europe. Clean Technologies and Environmental Policy, 1-10.
- Sharma, S. S. (2010). The relationship between energy and economic growth: Empirical evidence from 66 countries. Applied energy, 87(11), 3565-3574.
- Souhila, C., & Kourbali, B. (2012). Energy consumption and economic growth in Algeria: Cointegration and causality analysis. International Journal of Energy Economics and Policy, 2(4), 238-249.
- Soytas, U., & Sari, R. (2009). Energy consumption, economic growth, and carbon emissions:
- challenges faced by an EU candidate member. Ecological economics, 68(6), 1667-1675.
- Stern, D. I. (1993). Energy and economic growth in the USA: A multivariate approach. Energy economics, 15(2), 137-150
- Stigson, B. (1999). Sustainable development for industry and society. Building Research and Information 27(6), pp.424-430.
- Şengül, S., & Tuncer, İ. (2006). Türkiye’de enerji tüketimi ve ekonomik büyüme: 1960-2000. İktisat İsletme ve Finans, 21(242), 69-80.
- Toda, Hiro Y. and Taku Yamamoto (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. 66, 225–250.
- Uzun, A., Emsen, Ö. S., Yalçıkaya, Ö., & Hüseyni, İ. (2013). Toplam elektrik üretimi ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği (1980-2010). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 327-344.
- Uzunöz,M.,Akçay,Y. (2012). Türkiye’de büyüme ve enerji tüketimi arasındaki nedensellik ilişkisi:1970-2000, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3(2):001-016.
- World Development Indicators, 2017. http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=world-development-indicators . [Erişim: 18.09.2017].
- WNA (2018). World Nuclear Association http://www.world-nuclear.org/information-library/country-profiles.aspx. [Erişim: 23.05.2018].
- Yorkan, A. (2009). Avrupa Birliği'nin Enerji Politikası ve Türkiye'ye Etkileri. Bilge Strateji, 1(1), 24-39.
- Yu, Eden S. H. & Hwang, B. K. (1984). The relationship between energy and GNP: Further results. Energy Economics, 6(3), 186-190.
| APA | YENİLMEZ F, ERDEM M (2018). Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. , 71 - 95. 10.17494/ogusbd.457078 |
| Chicago | YENİLMEZ FÜSUN,ERDEM MEHMET SAMET Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. (2018): 71 - 95. 10.17494/ogusbd.457078 |
| MLA | YENİLMEZ FÜSUN,ERDEM MEHMET SAMET Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. , 2018, ss.71 - 95. 10.17494/ogusbd.457078 |
| AMA | YENİLMEZ F,ERDEM M Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. . 2018; 71 - 95. 10.17494/ogusbd.457078 |
| Vancouver | YENİLMEZ F,ERDEM M Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. . 2018; 71 - 95. 10.17494/ogusbd.457078 |
| IEEE | YENİLMEZ F,ERDEM M "Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi." , ss.71 - 95, 2018. 10.17494/ogusbd.457078 |
| ISNAD | YENİLMEZ, FÜSUN - ERDEM, MEHMET SAMET. "Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi". (2018), 71-95. https://doi.org/10.17494/ogusbd.457078 |
| APA | YENİLMEZ F, ERDEM M (2018). Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 71 - 95. 10.17494/ogusbd.457078 |
| Chicago | YENİLMEZ FÜSUN,ERDEM MEHMET SAMET Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19, no.1 (2018): 71 - 95. 10.17494/ogusbd.457078 |
| MLA | YENİLMEZ FÜSUN,ERDEM MEHMET SAMET Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.19, no.1, 2018, ss.71 - 95. 10.17494/ogusbd.457078 |
| AMA | YENİLMEZ F,ERDEM M Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 19(1): 71 - 95. 10.17494/ogusbd.457078 |
| Vancouver | YENİLMEZ F,ERDEM M Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 19(1): 71 - 95. 10.17494/ogusbd.457078 |
| IEEE | YENİLMEZ F,ERDEM M "Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi." Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, ss.71 - 95, 2018. 10.17494/ogusbd.457078 |
| ISNAD | YENİLMEZ, FÜSUN - ERDEM, MEHMET SAMET. "Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19/1 (2018), 71-95. https://doi.org/10.17494/ogusbd.457078 |
