TY  - JOUR
TI  - Arap Tasavvufî Romanlarının Yapısı ve Kurgusu
AB  - Arap edebiyatının yükselen değeri durumunda olan roman, bireyin sosyal etkileşimini yansıtma,toplumu doğrudan etkileme ve meramını dile getirme noktasındaki yetkinliğinden dolayı haklı olarak sonbir asırdır en çok ilgiye mazhar olan ve hakkında konuşulup çeşitli fikirler üretilen bir sanat dalı olmuştur.Zaman içerisinde izlek ve teknik açıdan zenginleşerek başarı trendini sürdüren roman sanatı, diğer türlergibi tasavvufî roman türünü de bünyesine katmıştır. İslâm’ın kültürel tarihî mirasını yeniden yorumlamave bu anlamda bir kişilik inşa etme hedefiyle hareket eden bu roman türü, roman sanatına yeni bir sesgetirmiştir. Nefis tezkiyesi, vecd, sahv, setr ve murâkabe gibi tasavvufî değerleri kazanmak için sûfîlerinçıkmış oldukları seyrü sülük şeklindeki mânevî yolculuklarına yer veren tasavvufî roman, bu manadatasavvufun derûnî âlemine inmeyi hedeflemiştir. Tasavvufun mânevî hallerinin yanı sıra sûfîlerinhayatlarını ve toplumsal rollerini de irdeleyen söz konusu roman türü, bu kapsamda asırlar boyunca İslâmtoplumunu derinden etkilemiş olan tasavvufun sosyokültürel tasvirini yapmıştır. Son yarım asırda vücutbulup gelişen ilgili roman türü, işaret edilen tematik özgünlüğünün yanı sıra roman tekniği noktasındakitasavvufî anlayışıyla da oldukça dikkat çekmiştir. Romanın yapısal unsurları olan zaman, mekân,karakter ve olay örgüsünü tasavvufî bir anlayışla yeniden yorumlayan bu roman türü, söz konusuunsurlara tasavvufî bir anlam yüklemiştir. Diğer roman türleri gibi zamanı hızlandırma, yavaşlatma,ilerletme ve geriye götürme gibi zamanın farklı kullanımlarına yer veren bu roman türü, sadece tasavvufîanlayışta bulunabilen bast-ı zaman gibi farklı bir zaman kullanımına da yer vermiştir. Bu anlamdakifarklılığını mekân, karakter ve olay örgüsünde de ortaya koyan tasavvufî roman, bu kapsamda romansanatına birçok yenilik kazandırmıştır. Kullandığı farklı tekniklerle romanın söz konusu unsurlarınıtasavvufî bir renge büründürerek romanın yapısında özgün bir çeşitliliğe giden tasavvufî roman, buözgünlüğünü romanın kurgusuna da yansıtmıştır. Keşf, vuslat, sahv, vecd, râbıta ve mucâhede gibi pekçok tasavvufî kavramı kullanarak roman dil ve üslûbunda farklı bir yol izleyen bu roman türünün, yerverdiği dergâh konuşmalarıyla diyaloglarda da özgün bir yol izlediği görülmüştür. Arap tasavvufî romanınıteknik açıdan inceleyen bu çalışma, söz konusu edebî yazım türünün roman tekniğine getirdiği tasavvufînitelikli yeni açılıma farklı yönlerden ışık tutmuştur. Bu manada alanında öncü bir role sahip olan ilgilimakale, tasavvufî romanın yapısal ve kurgusal unsurlarına değinerek bu roman türünün özgünlüğünüörnekleriyle ortaya koymuştur.
AU  - DEMİR, ETHEM
PY  - 2019
JO  - Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
VL  - 19
IS  - 1
SN  - 1303-3670
SP  - 251
EP  - 262
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/322341
ER  -