Yıl: 2019 Cilt: 3 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 457 - 477 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.24130/eccd-jecs.1967201932169 İndeks Tarihi: 09-03-2020

Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi

Öz:
Bir toplumda insan haklarına saygının temeli, çocukların haklarına saygıyla başlar. Çocuk haklarınıen kapsamlı şekilde açıklayan yasal düzenleme Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Haklarına DairSözleşmedir. Türkiye de bu sözleşmeyi 1990’da imzalamıştır. Çocuk ve çocukluk dönemine yönelik algı,tutum ve uygulamalara ilişkin hukuki düzenlemeler de 1995 yürürlüğe konulmuştur. Katılım hakkınınküçük çocuklar tarafından daha görünür, erişilebilir ve uygulanabilir olmasını sağlamak, soyut bir kavramolmaktan çıkarılarak mümkün olabilir. Bunu sağlamak için katılım hakkının odak noktada olduğu çocukmerkezli anlayışın, eğitim ortamlarına yansıtılması gerekmektedir. Öğretmenler, çocukların temelhaklarını elde etmeleri için uygun eğitim ortamlarını yaratan ve model teşkil eden kişiler oldukları içinhizmete başlamadan önce çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının arttırılması önemlidir. Bunedenle çalışmada çocuk hakları çerçevesinde öğretmen adaylarının katılım farkındalığına odaklanılmış veöğretmen adaylarının çocuk katılım farkındalıkları cinsiyet ve öğrenim görülen alan değişkenleri gözönünde bulundurularak değerlendirilmiştir. Araştırmaya devlet üniversitesine bağlı eğitim fakültesindeöğrenim gören 323 öğretmen adayı dâhil edilmiştir. Araştırma verilerini toplamak için Çocuk KatılımıFarkındalık Ölçeği kullanılmıştır. Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkı farkındalıklarının beklenendüzeyden düşük olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hukuk Pediatri

Evaluating the awareness of child paticipation for pre-serves teachers

Öz:
The Fundamentals of respect towards human rights is set by respecting the rights of the child. United Nations Convention on the Rights of the Child, UNCRC is a complete statement of children's rights ever produced and is the most widely ratified international human rights treaty in history (UNICEF, 2004). Turkey signed this Convention in 1990 and the amendments regarding the understanding, approach and implementations towards children and childhood went into effect in 1995. A possible approach to make the participation rights more visible, reachable, and applicable by the children is to make the notion more concrete. In order to achieve this, the child-centered approach that takes the children into the primary focus should be adopted by the educational environments. Since teachers are the individuals who set an example and create the proper environment for the children to gain consciousness of their fundamental rights, their awareness of children's right to participate is important before starting the profession is very important. Hence, this research only focuses on the awareness of child participation in pre-service teachers and evaluates their awareness based on variables as gender, and education field in the frame of children rights. Three hundred twenty-three pre-service teachers studying in the faculty of education in a public university are included. Child participation awareness scale (CPAS) is used to collect the data. The general awareness of child participation of preservice teachers is found to be lower than expected.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hukuk Pediatri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akyüz, E. (2001). Çocuk hakları sözleşmesinin temel ilkeleri ışığında çocuğun eğitim hakkı. Milli Eğitim Dergisi, 151, 3-24.
  • Akyüz, E. (2010). Çocuk Hukuku. Ankara, Pegem Akademi Yayınları.
  • Atılgan, A., & Ümit Atılgan, E. (2009). Çocuk hakları paradigması ve çocuk ceza yargılamasına hâkim olan ilkeler açısından Türkiye’deki düzenleme ve uygulamaların değerlendirilmesi. Ankara, İnsan Hakları Ortak Platformu Yayınları.
  • Bağlı, M. T. (2013). Ara-disiplin olarak vatandaşlık ve insan hakları eğitimi: ilköğretim öğrencilerinin insan haklarına ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 38 (169), 297-310.
  • Barber, T. (2007). Young people and civic participation: A conceptual review. Youth and Policy, 96, 19-40.
  • Barber, T. (2009). Participation, citizenship, and well-being: Engaging with young people, making a difference. Young, 17 (1), 25-40.
  • Bellamy, C. (2002). The State of the World's Children 2003. (Erişim 10 Haziran 2019) https://www.unicef.org/sowc/archive/ENGLISH/The%20State%20of%20the%20Wor ld%27s%20Children%202003.pdf
  • Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi (2009). Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi'nin çocuk haklarına dair sözleşme'ye ilişkin genel yorumları, 2008-2011. Ankara: Uluslararası Çocuk Merkezi ICC Çocuk Hakları Serisi, 10. (Erişim 10 Haziran 2019) http://www.cocukhaklariizleme.org/wp-content/uploads/GCs-11-12-13-2008-2011.pdf
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Atıf İndeksi, 1-360. Checkoway, B. (2012). Youth participation and community change: An introduction. In Youth participation and community change (pp. 9-18). Routledge.
  • Commons, C. (2012). Participation models. Citizens, youth, online. A chase through the maze. Accessed January, 8 (2018), 100-115.
  • Daniels-Simmonds, L. (2009). Early childhood professionals' beliefs and practices regarding the rights of young children to express views and to be heard. Unpublished Doctoral Thesis.Texas Woman University: Texas.
  • Değirmencioğlu, S. (2010). Tersten katılım: katılım hakkı üzerine bir değerlendirme. Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin 20. Yılında Türkiye’de Çocuk Hakları. Ankara: Maya Akademi ve Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Genel Merkezi Yayını.
  • Erbay, E. (2013). Çocukların katılım hakkı üzerine bir Türkiye değerlendirmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 38-54.
  • Erdoğan, O. (2011). Çocuk Hakları. Acar Basım. İstanbul.
  • Franklin, B. (Ed.). (2001). The new handbook of children's rights: Comparative policy and practice. Routledge.
  • Funk, A., Van Borek, N., Taylor, D., Grewal, P., Tzemis, D. & Buxton, J. A. (2012). Climbing the “ladder of participation”: engaging experiential youth in a participatory research project. Canadian Journal of Public Health, 103 (4), 288-292.
  • George, D., & Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step: a simple guide and reference. Routledge.
  • Gören, Z. (2012). Çocukların temel haklarının anayasal garantisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 45- 105.
  • Gürkan, T. & Koran, N. (2014). 36-72 aylık çocuklar için okul öncesi eğitim programının çocuğun katılım hakkına yer verme durumu açısından incelenmesi. Journal of Teacher Education and Educators, 3 (2), 203-226.
  • Hännikäinen, M. & Rasku‐Puttonen, H. (2010). Promoting children’s participation: the role of teachers in preschool and primary school learning sessions. Early Years, 30 (2),147-160.
  • Hart, R. A. (1992). Children's participation: From tokenism to citizenship. Innocenti Essay (4). UNICEF International Child Development Centre, Florence, Italy.
  • Hart, R. A. (2008). Stepping back from ‘The ladder’: Refl ections on a model of participatory work with children. In Participation and learning (pp. 19-31). Springer, dordrecht.
  • Hart, R. A. (2013). Children's participation: The theory and practice of involving young citizens in community development and environmental care. Routledge.
  • Holdsworth, R. (2001). Youth participation. In Charting the Course: ACT and South-East NSW Regional Youth Services Conference.
  • Karaman-Kepenekçi, Y. (1999). Eğitimcilerin İnsan Haklarına yönelik tutumları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 32.
  • Karsten, A. (2012). Participation Models: Citizens, Youth, Online: A Chase through the Maze (2nd edn). Community Engagement in Online Higher Education, 127.
  • Kırımsoy, E., Acar, H., Sevük, H. Y., Kaynak, H., Aydın, M., Antakyalıoğlu, Ş. & Acar, Y. B. (2013). Çocuk adalet sistemi çalışanları eğitim programı. Sosyal Çalışma Görevlileri için Eğitim Kitabı.
  • Kor, K. (2013). Okul öncesi öğretmenlerin Çocuk Hakları konusundaki görüşlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
  • Koran, N. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin çocukların katılım hakkı konusundaki uygulamalarının öğretmen adayı gözlemlerine göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Girne Amerikan Üniversitesi, Girne.
  • Kurt, S. L. (2015). Çocuk haklarına ilişkin temel uluslararası belgeler ve Türkiye uygulaması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (36), 99-127.
  • Lansdown, G. (2005). Can You Hear Me? The Right of Young Children to Participate in Decisions Affecting Them. Working Papers in Early Childhood Development, No. 36. Bernard van Leer Foundation. PO Box 82334, 2508 EH, The Hague, The Netherlands.
  • Mason, J. & Urquhart, R. (2001). Developing a model for participation by children in research on decision making. Children Australia, 26 (4), 16-21.
  • Matthews, H. (2003) ‘Children and Regeneration: Setting an Agenda for Community Participation and Integration’. Children and Society, 17 (4), 264–276
  • Moore, L. & Kirk, S. (2010). A literature review of children’s and young people’s participation in decisions relating to health care. Journal of Clinical Nursing, 19 (15‐16), 2215-2225.
  • Ökten, Š. (2009). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: güneydoğu anadolu bölgesi'nin toplumsal cinsiyet düzeni. Journal of International Social Research, 2 (8),301-312.
  • Polat, B. D., Ersoy, Ö. A. & Toran, M. (2017). Çocuk katılımı farkındalık ölçeği (ÇKFÖ): Ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1 (2), 186-215.
  • Reed, M. S., Vella, S., Challies, E., de Vente, J., Frewer, L., Hohenwallner‐Ries, D. & Van Delden, H. (2018). A theory of participation: what makes stakeholder and public engagement in environmental management work? Restoration Ecology, 26, 7-17.
  • Schalkers, I., Parsons, C. S., Bunders, J. F. & Dedding, C. (2016). Health professionals' perspectives on children's and young people's participation in health care: a qualitative multihospital study. Journal of clinical nursing, 25 (7-8), 1035-1044.
  • Sheridan, S. & Samuelsson, P. (2001). Children's conceptions of participation and influence in preschool: A perspective on pedagogical quality. Contemporary Issues in Early childhood, 2, (169-194).
  • Shier, H. (2001). Partways to Participation: Openings, opportunities and obligations. Children and Society, 15, 107-117.
  • Sinclair, R. (2004) ‘Participation in Practice: Making it Meaningful, Effective and Sustainable’, Children and Society, 18 (2), 106–118.
  • Şahin, S. & Polat, O. (2012). Türkiye’de ve Dünyadaki gelişmiş ülkelerde çocuk katılım hakkı algısının ve uygulamalarının karşılaştırılması. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 275- 282.
  • Thomas, N. (2007). Towards a theory of children's participation. International Journal of Children’s Rights, 15 (2), 199.
  • Topuzoğlu, Y. (2004). Mağdur çocukların hukuksal konumu. Çocuk hakları, (s.15-22) İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları.
  • Topçuoğlu, R. A. (2019). Türkiye’de göçmen çocukların katılım hakkı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 408-430.
  • Tregeagle, S. & Mason, J. (2008). Service user experience of participation in child welfare case management. Child and Family Social Work, 13 (4), 391-401.
  • Tuzcuoğlu, N. & Tuzcuoğlu, S., (2007). Çocuğun Cinsel Eğitimi; Anne Ben Nasıl Doğdum (4. Baskı). Morpa Kitabevi, İstanbul.
  • Uçuş, Ş. (2014). Çocuk hakları eğitimi programının hazırlanması ve değerlendirilmesi: uygulama öğretmeninin ve katılımcıların görüşleri. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 3 (2), 1-24.
  • UNICEF. (2001). The participation rights of adolescents: A strategic approach. United Nations Children’s Fund 3 United Nations Plaza. New York, USA.
  • UNICEF. (2004). The state of the world's children; Childhood under threat. UNICEF.
  • UNICEF. (2009). The state of the world’s children, special edition. Statistical Tables. New York, NY, USA:
  • UNICEF. (2014). Sayılarla Dünya Çocuklarının Durumu: Her Çocuk Önemlidir: Eşitliklerin Ortaya Konulması, Çocuk Haklarının İleriye Götürülmesi. (Erişim 30 Mayıs, 2019). http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/UNICEF%20SOWC%202014%20web .pdf
APA YÜKSEL B, YAZICI Z (2019). Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi. , 457 - 477. 10.24130/eccd-jecs.1967201932169
Chicago YÜKSEL Begümhan,YAZICI ZELİHA Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi. (2019): 457 - 477. 10.24130/eccd-jecs.1967201932169
MLA YÜKSEL Begümhan,YAZICI ZELİHA Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi. , 2019, ss.457 - 477. 10.24130/eccd-jecs.1967201932169
AMA YÜKSEL B,YAZICI Z Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi. . 2019; 457 - 477. 10.24130/eccd-jecs.1967201932169
Vancouver YÜKSEL B,YAZICI Z Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi. . 2019; 457 - 477. 10.24130/eccd-jecs.1967201932169
IEEE YÜKSEL B,YAZICI Z "Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi." , ss.457 - 477, 2019. 10.24130/eccd-jecs.1967201932169
ISNAD YÜKSEL, Begümhan - YAZICI, ZELİHA. "Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi". (2019), 457-477. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201932169
APA YÜKSEL B, YAZICI Z (2019). Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(2), 457 - 477. 10.24130/eccd-jecs.1967201932169
Chicago YÜKSEL Begümhan,YAZICI ZELİHA Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi 3, no.2 (2019): 457 - 477. 10.24130/eccd-jecs.1967201932169
MLA YÜKSEL Begümhan,YAZICI ZELİHA Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, vol.3, no.2, 2019, ss.457 - 477. 10.24130/eccd-jecs.1967201932169
AMA YÜKSEL B,YAZICI Z Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi. 2019; 3(2): 457 - 477. 10.24130/eccd-jecs.1967201932169
Vancouver YÜKSEL B,YAZICI Z Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi. 2019; 3(2): 457 - 477. 10.24130/eccd-jecs.1967201932169
IEEE YÜKSEL B,YAZICI Z "Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi." Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3, ss.457 - 477, 2019. 10.24130/eccd-jecs.1967201932169
ISNAD YÜKSEL, Begümhan - YAZICI, ZELİHA. "Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi". Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi 3/2 (2019), 457-477. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201932169