RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM

Ayan, Aslı; DÖNMEZ, Semra

RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM

Aslı AYAN, (Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nükleer Tıp Kliniği, Ankara , Türkiye)

Semra DÖNMEZ (Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nükleer Tıp Kliniği, Ankara , Türkiye)

Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi

48 14

Yıl: 2018 Cilt: 51 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 154 - 162 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 12-02-2020

RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM

Öz:

Terörizmle mücadelede yıllarını geçiren ve mücadeleye devam edenülkemizde,Radyolojik- Nükleer terörist olaylar ile hiç karşılaşılmamışolmasına rağmen, sınır güvenliğinde bozulma ve kitlesel göç tehdidialtında, Tıbbi Kimyasal Biyolojik Radyolojik Nükleer Savunma(Tıbbi KBRN) açısından güncelliğini kaybetmeyen bir olasılık olmayadevam etmektedir. Radyoaktif kaynaklar (tıp, endüstri, araştırmave eğitim alanlarında kullanılan), nükleer santraller, reaktörler ilemeydana gelebilecek kazalar ve terörist saldırılar insan yaşamınıetkileyecek önemli risk kaynaklarıdır. Depolama, üretim ve dağıtımkontrolsüzlüğü her an bir tehdit unsurudur. Riski minimum düzeyeindirecek tedbirlerin alınması, öncelikli müdahaleyi yapacakorganizasyonun kurulması, müdahale ekiplerinin eğitilmesi vemüdahaleye yönelik planlamanın yapılması zorunluluktur. Niteliklipersonel istihdamı ve kullanılacak araç gereçlerde yeterliliksağlanmalıdır. Bu makalede radyolojik- nükleer kaza ve saldırılardamüdahale eden personelin radyasyondan korunması, olay yeriyönetimi, kurbanlara tıbbi yaklaşım özetlenmiştir

Anahtar Kelime:

Konular: Nükleer Bilim ve Teknolojisi

MEDICAL MANAGEMENT OF RADIOLOGIC AND NUCLEAR TERRORISM

Öz:

Although never being encountered, nuclear terrorist attacks, remains a possibility under the threats of border security deterioration and mass migration in our country, which has spent many years fighting against terrorism and has been continuing to struggle, in terms of Chemical Biological Radiological Nuclear (CBRN) Defense . Radioactive sources used in the fields of medicine, industry, research and education, nuclear power plants, accidents of reactors and terrorist attacks are important sources of risk that will affect human life. Uncontrolled storage, production and distribution are threats of all times. Measures for minimizing the risk and establishing the organization of first responders, training of first responders, planning of management schemes are musts. The employment of qualified personnel and adequate equipment should be provided. In this manuscript we summarized radiation protection of first responders, management of radiologic nuclear terrorist attacks and medical management of victims.

Anahtar Kelime:

Konular: Nükleer Bilim ve Teknolojisi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

Bozbıyık A, Hancı İH, Özdemir Ç, Demirkan Ö. Nükleer Silahlar Üretimi ve Etkileri. Içinde: STED. 2001. s. 386-7.
Sabol J, Weng P-S. Introduction to Radiation Protection DosimetryInternet]. World Scientific; 1995 [a.yer 11 Ekim 2018]. Erişim adresi: https://www.worldscientific.com/worldscibooks/10.1142/2612
Johnston R. Bratsk Radiological Assault, 1991 [Internet]. Johnston’s Archive, Database of radiological incidents and related events. 2007 [a.yer 11 Ekim 2018]. Erişim adresi: www. johnstonsarchive.net/nuclear/radevents
Johnston R. Nuclear Terrorism Incidents [Internet]. Johnston’s Archive, Database of radiological incidents and related events. 2003 [a.yer 11 Ekim 2018]. Erişim adresi: www.johnstonsarchive. net/nuclear/radevents
www.flander.news.be. Badly packaged nuclear consignment on plane to Brussels. 2017;
Radyasyon Erken Uyarı Sistemi Ağı [Internet]. www.taek.gov.tr. 2018. Erişim adresi: www.taek.gov.tr
ADME Eğitimi Kurs Notları. TAEK; 2013.
Daniel J. Barnett, Cindy L, Parker, David W. Blodgett, Rachel K. Wierzba, Jonathan M. Links. Understanding Radiologic and Nuclear Terrorism as Public Health Threats: Preparedness and Response Perspectives. J Nucl Med. 2006;47:1653-61.
Institute of Medicine. Assessing Medical Preparedness to Respond to a Terrorist Nuclear Event: Workshop Report [Internet]. Washington, DC: The National Academies Press; 2009. Erişim adresi: https://www.nap.edu/catalog/12578/assessing-medicalpreparedness- to-respond-to-a-terrorist-nuclear-event
REMM. Guidance on Diagnosis and Treatment for Healthcare Provider [Internet]. Radiation Emergency Medical Management: REMM. 2018. Erişim adresi: www.remm.nlm.gov
Harrison J, Fell T, Leggett R, Lloyd D, Puncher M, Youngman M. The polonium-210 poisoning of Mr Alexander Litvinenko. J Radiol Prot. 20 Mart 2017;37(1):266-78.
McFee RB, Leikin JB. Death by polonium-210: lessons learned from the murder of former Soviet spy Alexander Litvinenko. Semin Diagn Pathol. Şubat 2009;26(1):61-7.
Polonium-210 as Weapon for Mass Destruction. Içinde: Subregional Workshop on Illicit Nuclear Trafficking Information Management and Coordination [Internet]. 2010 [a.yer 12 Ekim 2018]. Erişim adresi: http://inis.iaea.org/search/search.aspx?orig_ q=RN:41061873
TECDOC I. 86" Assessment and Treatment of External and Internal Radionuclide Contamination. 1996;
Conference of Radiation Control Program Directors. Handbook for Responding to a Radiological Dispersal Device (Dirty Bomb): First Responder’s Guide: The First 12 Hours (. Kentucky: CRCPD Publication; 2006.
National Council on Radiation Protection and Measurements, editör. Responding to a radiological or nuclear terrorism incident: a guide for decision makers ; recommendations of the National Council on Radiation Protection and Measurements. Bethesda, Md: Nat. Council on Radiation Protection and Measurements; 2010. 202 s. (NCRP report).
İnce S. Eksternal Kontaminasyon ve Dekontaminasyon Teknikleri. Nükleer Tıp Semin. 30 Kasım 2017;211-5.
Christensen D, Parillo S, Glassman E, Sugarman S. Management of Ionizing Radiation Injuries and Illnesses, Part 2: Nontherapeutic Radiologic/Nuclear Incidents. J Am Osteopath Assoc. Mayıs 2014;114(05):383-9.
Mickelson AB, Borden Institute (U.S.). Medical consequences of radiological and nuclear weapons. 2012.
Goans RE, Waselenko JK. Medical management of radiological casualties. Health Phys. Kasım 2005;89(5):505-12.
Li C, Ansari A, Etherington G, Jourdain J-R, Kukhta B, Kurihara O, vd. Managing Internal Radiation Contamination Following an Emergency: Identification of Gaps and Priorities. Radiat Prot Dosimetry. Eylül 2016;171(1):78-84.
Nonstochastic effects of ionizing radiation. Ann ICRP. 1984;14(3):1-33.
National Council on Radiation Protection and Measurements. Population monitoring and radionuclide decorporation following a radiological or nuclear incident [Internet]. Bethesda, Md.: National Council on Radiation Protection and Measurements; 2011 [a.yer 11 Ekim 2018]. Erişim adresi: http://public.eblib.com/choice/ publicfullrecord.aspx?p=3382411
Emer MÖ. İnternal Kontaminasyon ve Dekorporasyon. Nükleer Tıp Semin. 30 Kasım 2017;3:207-10.
Ortatatlı M, Sezigen S, Ayan HA, Balandız H, Kenar L. Terörizm Kapsamında Kimyasal, Biyolojik, Nükleer ve Radyasyona Bağlı Yaralanmaların Değerlendirilmesi. Turk Klin J Foren Med-Spec Top. 2015;1(2):44-52.

APA	Ayan A, DÖNMEZ S (2018). RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM. , 154 - 162.
Chicago	Ayan Aslı,DÖNMEZ Semra RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM. (2018): 154 - 162.
MLA	Ayan Aslı,DÖNMEZ Semra RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM. , 2018, ss.154 - 162.
AMA	Ayan A,DÖNMEZ S RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM. . 2018; 154 - 162.
Vancouver	Ayan A,DÖNMEZ S RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM. . 2018; 154 - 162.
IEEE	Ayan A,DÖNMEZ S "RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM." , ss.154 - 162, 2018.
ISNAD	Ayan, Aslı - DÖNMEZ, Semra. "RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM". (2018), 154-162.

APA	Ayan A, DÖNMEZ S (2018). RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi, 51(2), 154 - 162.
Chicago	Ayan Aslı,DÖNMEZ Semra RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi 51, no.2 (2018): 154 - 162.
MLA	Ayan Aslı,DÖNMEZ Semra RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi, vol.51, no.2, 2018, ss.154 - 162.
AMA	Ayan A,DÖNMEZ S RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi. 2018; 51(2): 154 - 162.
Vancouver	Ayan A,DÖNMEZ S RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi. 2018; 51(2): 154 - 162.
IEEE	Ayan A,DÖNMEZ S "RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM." Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi, 51, ss.154 - 162, 2018.
ISNAD	Ayan, Aslı - DÖNMEZ, Semra. "RADYOLOJİK NÜKLEER KAZA VE TERÖR OLAYLARINDA TIBBİ YÖNETİM". Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi 51/2 (2018), 154-162.