Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması

Doğuş, Mustafa; OKYAR, Sümeyye Okyar; ASLAN, CEM; Kan, Adnan

Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması

Cem ASLAN, (Gazi Üniversitesi)

Mustafa DOĞUŞ, (Gazi Üniversitesi)

Sümeyye OKYAR, (Gazi Üniversitesi)

Adnan KAN (Gazi Üniversitesi)

Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi

8 1

Yıl: 2019 Cilt: 39 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 271 - 295 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-02-2020

Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması

Öz:

Bu çalışmada, Braille (kabartma) yazıya yönelik tutumları ölçmek amacıyla kullanılabilecek birölçme aracının geliştirilmesi hedeflenmiştir. Bu hedef doğrultusunda, araştırmacılar tarafındansistematik bir işlem süreci takip edilmiştir. Çalışmanın katılımcılarını 2017-2018 eğitim-öğretimyılı bahar döneminde eğitim fakültelerinin özel eğitim bölümlerinde lisans öğrenimi görenüniversite öğrencileri oluşturmuştur. Bu kapsamda, hazırlanan ölçek toplam 567 öğrenciyeuygulanmıştır. Öğrencilerden elde edilen ölçek verileri random olarak ikiye ayrılarak bir grupüzerinde (n1=273) açımlayıcı faktör analizi, diğer grup üzerinde (n2=294) ise doğrulayıcı faktöranalizi yapılmıştır. Yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda, üç faktör (ilgi ve istek, öğrenme,inanç) ve 15 maddeden oluşan bir yapı ortaya çıkmıştır. Elde edilen bu yapının geçerliği,doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiş ve ölçeğin kabul edilebilir düzeyde uyum indeksdeğerlerine sahip olduğu görülmüştür. Ölçeğin tamamından elde edilen Cronbach Alfa güvenirlik(iç tutarlık) katsayısı .88 olarak tespit edilmiştir. Faktörlere ait güvenirlik katsayıları ise .73 ile.86 arasında değişmiştir. Elde edilen bulgular, ölçeğin Braille yazıya yönelik tutumları ölçmekiçin geçerli ve güvenilir olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

A Study on Developing Attitude Scale Towards Braille

Öz:

In this study, it was aimed to develop a measurement tool, which can be used to measurement attitudes towards Braille. In accordance with such purpose, a systematic process was followed by the researchers. Participants of the study were university students who received undergraduate studies in the special education departments of the education faculties during the spring semester 2017-2018 academic years. In this regard, the prepared scale was applied on a total of 567 students. Scale data obtained from the students were divided randomly into 2 groups and (n1=273) exploratory factor analysis was performed on a group, while (n2=294) confirmatory factor analysis was performed on the other group. As a result of the exploratory factor analysis, three factors (interest and desire, learning, belief) and a structure consisting of 15 items emerged. The validity of this obtained structure was tested by confirmatory factor analysis and it was found that the fit indices values were acceptable at the scale. The Cronbach Alpha reliability (internal consistency) coefficient obtained from the whole scale was .88. The reliability coefficients of the factors ranged from .73 to .86. The obtained findings have indicated that the scale is valid and reliable to measure attitudes towards Braille.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Amato, S. (2002). Standards and criteria for competence in Braille literacy within teacher preparation programs in the United States and Canada. Journal of Visual Impairment & Blindness, 88, 516-524.
Argyropoulos, V., Katsouhs, F., & Ehadou, C. (2006, June). Teachers' and blind students' attitudes towards Braille: A comparative study [Ab]. In Proceedings of the 12th ICEVI World Conference (pp. 1-9). Retrieved from http:// www.icevi.org/publications/access%20_to_%201iteracy_through_braille.html.
Aslan, C. (2013a). Görme engellileri tanıma ve sınıflandırma. M. Kök (Ed.), Özel eğitim – I içinde (s. 1-18). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
Aslan, C. (2013b). Görme engellilerin eğitimleri. M. Kök (Ed.), Özel eğitim - I içinde (s.1-21). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
Aslan, C. (2016). Görme engelliler için yardımcı teknolojiler. S. Çakmak (Ed.), Özel eğitim ve yardımcı teknolojiler içinde (s. 56-92). Ankara: Vize Yayıncılık.
Ataman, A. (2015). Özel eğitime muhtaç olmanın nedenleri, anlamı ve amaçları. A. Ataman (Ed.), Temel eğitim öğretmenleri için kaynaştırma uygulamaları ve özel eğitim içinde (s. 3-56). Ankara: Vize Yayıncılık.
Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis: For applied research. New York: Guilford Press.
Bryman, A., & Cramer, D. (2001). Quantitative data analysis with SPSS release 10 for Windows. London: Routledge.
Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. Ankara: Pegem Akademi.
DeMario, N. & Lang, S. (1998). Teachers' self-assessed competence and attitudes toward literary Braille and the Nemeth-Code. Journal of Visual Impairment & Blindness, 92(5), 354-357.
Demiryürek, P. (2017). Görme yetersizliğinde tarama, tanı, değerlendirme. H. Gürgür & P. Şafak (Ed.), İşitme ve görme yetersizliği içinde (s. 216-237). Ankara: Pegem Akademi.
DeVellis, R. F. (2016). Scale development: Theory and applications. (Vol. 26): SAGE. Retrieved from https://uk.sagepub.com/en-gb/eur/author/robert-f-devellis. Erkormaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K., & Sanisoğlu, S. N. (2013).
Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Türkiye Klinikleri, 33(1), 210-223.
Erkuş, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. London: Sage.
Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. NY: McGraw-Hill.
Gadagbui, G. Y. & Ocloo, M. A. (2006, July). The attitude of children with low vision towards Braille as a form of written communication in schools for the blind in Ghana. Conference paper published on line at the website International Council for the Education of the Visually Impaired.
Hung, H. Y. (2008). Teachers' perspectives about Braille literacy in Taiwan. Doctoral Dissertation, Graduate School of The Ohio State University, Ohio.
Kan, A. (2017). Ölçme aracı geliştirme. S. Tekindal (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (s. 241-278). Ankara: Pegem Akademi.
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kline, R. B. (2010). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford Press.
Koenig, A., J., & Holbrook, M. C. (2000). Literacy skills. In A. J. Koenig & M. C. Holbrook (Eds.). Foundations of education. Vol. II. Instructional strategies for teaching children and youths with visual impairments (pp. 264 330 ). AFB Press, Sewickley, PA.
Lusk, K. E., & Corn, A. L. (2006). Learning and using print and Braille: A study of dual-media learners, Part 1. Journal of Visual Impairment & Blindness, 100(10), 606-619.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (1991). Braille kabartma yazı kılavuzu: Öğretmen öğrenci el kitabı. Ankara.
Nunnally, J. C. (1978). Psychometric testing. New York: McGraw-Hill.
Özdamar, K. (2013). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Nisan Kitabevi.
Özokçu, O. (2015). Zihinsel yetersizlik, görme yetersizliği, işitme yetersizliği. İ. H. Diken (Ed.), İlköğretimde kaynaştırma içinde (s. 56-86). Ankara: Pegem Akademi.
Ponchillia, P. E., & Durant, P. A. (1995). Teaching behaviors and attitudes of Braille instructors in adult rehabilitation centers. Journal of Visual Impairment & Blindness, 89(5), 432-439.
Spungin, S. J. (1989). Trends and issues in international education programs for visually handicapped children. Journal of Visual Impairment & Blindness, 83, 41-43.
Steiger, J. H. (1990). Structural model evaluation and modification: An interval estimation approach. Multivariate Behavioral Research, 25(2), 173-180.
Şafak, P. (2009). Görme yetersizliği olan çocukların eğitimi. G. Akçamete (Ed.), Genel eğitim okullarında özel gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim içinde (s. 397-440). Ankara: Kök Yayıncılık.
Şafak, P. (2017a). Braille yazı sistemi, tarihçesi ve dünyada Braille. P. Şafak (Ed.), Görenler için Braille (kabartma) yazı rehberi içinde (s. 2-23). Ankara: Pegem Akademi.
Şafak, P. (2017b). Körsağır (görmeyenişitmeyen) çocukların eğitimi. H. Gürgür & P. Şafak (Ed.), İşitme ve görme yetersizliği içinde (s. 238-261). Ankara: Pegem Akademi.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Tabachnick, B. G., & Fidel, L. S. (2001). Using multivarite statistics. MA: Allyn & Bacon.
Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. Washington DC: American Psychological Association.
Tuncer, T. (2005). Görme yetersizliği olan çocuklar. A. Ataman (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş içinde (s. 291-309). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Tuncer, T. (2013). Görme engellilere okuma yazma öğretim kılavuzu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
Vogel, T., & Wanke, M. (2016). Attitudes and attitude change. NY: Routledge.
WaMunyi, C. M. (2017). Analysis of teachers' perceptions on instruction of Braille literacy in primary schools for learners with visual impairment in Kenya. Doctoral Dissertation, Kenyatta University.
Wells-Jensen, S., Wells-Jensen, J., & Belknap, G. (2005). Changing the public's attitude toward Braille: A grassroots approach. Journal of Visual Impairment & Blindness, 99(3), 133-140.
Wittenstein, S.H. (1993). Braille training and teacher attitudes: Implications for personnel preparation. RE:view, 25(3), 103-111.
Wittenstein, S. H. (1994). Braille literacy: Preservice training and teachers' attitudes. Journal of Visual Impairment & Blindness, 88(6), 516-524.
Wittenstein, S. H. & Amato, S. (2002, July). Teachers' attitudes towards Braille: The impact of teacher preparation in 90s. Paper presented at AER International Conference. Toronto, Canada. Retrieved from http://www.tsbvi.edu/pds/169teachers-attitudes-towardsbraillethe-impact-of teacher-preparation-in-the-90s.

APA	ASLAN C, Doğuş M, OKYAR S, Kan A (2019). Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. , 271 - 295.
Chicago	ASLAN CEM,Doğuş Mustafa,OKYAR Sümeyye Okyar,Kan Adnan Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. (2019): 271 - 295.
MLA	ASLAN CEM,Doğuş Mustafa,OKYAR Sümeyye Okyar,Kan Adnan Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. , 2019, ss.271 - 295.
AMA	ASLAN C,Doğuş M,OKYAR S,Kan A Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. . 2019; 271 - 295.
Vancouver	ASLAN C,Doğuş M,OKYAR S,Kan A Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. . 2019; 271 - 295.
IEEE	ASLAN C,Doğuş M,OKYAR S,Kan A "Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması." , ss.271 - 295, 2019.
ISNAD	ASLAN, CEM vd. "Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması". (2019), 271-295.

APA	ASLAN C, Doğuş M, OKYAR S, Kan A (2019). Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1), 271 - 295.
Chicago	ASLAN CEM,Doğuş Mustafa,OKYAR Sümeyye Okyar,Kan Adnan Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 39, no.1 (2019): 271 - 295.
MLA	ASLAN CEM,Doğuş Mustafa,OKYAR Sümeyye Okyar,Kan Adnan Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.39, no.1, 2019, ss.271 - 295.
AMA	ASLAN C,Doğuş M,OKYAR S,Kan A Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 39(1): 271 - 295.
Vancouver	ASLAN C,Doğuş M,OKYAR S,Kan A Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 39(1): 271 - 295.
IEEE	ASLAN C,Doğuş M,OKYAR S,Kan A "Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması." Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, ss.271 - 295, 2019.
ISNAD	ASLAN, CEM vd. "Braille (Kabartma) Yazıya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması". Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 39/1 (2019), 271-295.