TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ

Muhammed İsa YÜKSEK (İstanbul Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Tefsir Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)
Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
1 0
Yıl: 2018 Cilt: 17 Sayı: 34 Sayfa Aralığı: 407 - 438 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 18-02-2020

TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ

Öz:
Bir olay veya soru üzerine inen âyetlerin anlaşılmasında lafızların umûm manalarının mı yoksasebeb-i nüzulün mü belirleyici olduğu konusu âlimler tarafından tartışılmıştır. Usûlcülerin vetefsircilerin çoğu ayetlerin manalarını tespit ederken lafızların umûm manasını muteber kabuletmişler; bazı âlimler ise bu manaları sebeb-i nüzul rivayetleri çerçevesinde belirlemişlerdir.Esasında bu iki görüşü benimseyen âlimler arasındaki ihtilaf, manaların ve hükümlerin ilkmuhataplarla sınırlı olup olmadığında değil, hükmün dolaylı muhataplara geçişindeki yöntemfarklılığındadır. Lafızların umumunu dikkate alanlara göre dolaylı muhataplar lafızlarınkapsamına başlangıçta dahildir. Âyetleri sebeb-i nüzul çerçevesinde anlayanlar ise dolaylımuhatap ve manalara kıyas gibi yöntemlerle geçiş yapmaktadırlar. Bu çalışma, âyeti sebeb-inüzul etrafında anlayanların sebeb-i nüzul rivâyetinden yoksun olmaları durumunda âyettenmana/hüküm çıkarabilme imkânını sorun edinmektedir. Çalışmada öncelikle lafzın umûmîliğisebebinhusûsîliği çerçevesinde yapılan tartışmaların bağlamı analiz edilecek; daha sonrasebeb-i nüzulü bulanan âyetlerin kime hitap ettiği sorusu, usûlde ele alınan hitap-muhatapilişkisi etrafında cevaplanacaktır. Makalede, ayetlerin anlamlarını tahsis ettikleri iddia edilensebeb-i nüzul rivayetlerinin çeşitlilik arz ettikleri ve ayetlerin anlaşılmasına farklı seviyelerdekatkı sundukları tespit edilecektir. Neticede, sebeb-i nüzul rivayetlerinin -ayetlerin anlamlarınıbelirleyen değil- ayetlerinin anlaşılmasına katkı sunan argümanlar olduklarıtemellendirilecektir.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

Binding and Function of Occasion of the Revelation in Tafsīr

Öz:
The scholars discussed whether it is the general meaning of the word or the reason for understanding the verses that came down to an event or question. While most methodologists and interpreters consider the general meaning of the word, some scholars understand the verses according to the occasion of the revelation. In fact, the difference between the scholars who accept these visions is not that the meanings and judgments are limited to the first interlocutors, but rather the way in which the judgment is transmitted to the indirect interlocutors. Those who understand the verses according to the occasion of the revelation reach the meanings by syllogism while others reach it by general meaning of the words. This study deals with the possibility of deducing the meaning or judgment from the verses in the absence of a narration which has been done by those who understand the verses according to the reason of revelation. The study firstly will determine the context of the discussions that are conducted within the framework of the general word and the specific reasons, and then the question to whom the verses with the occasion of revelation were talking to will be answered in terms of the relationship between the speech and the interlocutor in the methodology of fiqh. In the article, it will be determined that the occasions of the revelation show diversity and contribute to the understanding of verses at different levels. As a result, it will be determined that they are arguments that contribute to the understanding of the verses.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdülaziz el-Buhârî, Abdülaziz b. Ahmed b. Muhammed. Keşfü’l-esrâr. 4 cilt. Beyrut: Darü’l- Kütübi’l-İslamî, ts.
  • Ali Mansur, Atiyye. Eseru ihtilâfi’l-ulemâ fî tahsîsi’l-umûm bi sebebi vürûdihî. Yüksek Lisans Tezi, Ümmü’l-Kurâ Üniversitesi, 2001.
  • Âlûsî, Şihabüddin es-Seyyid Muhammed. Rûhu’l-meânî fî tefsiri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-sebʽi’lmesânî. 30 cilt. Beyrut: Dâru İhyai’t-Türasi’l-Arabî, ts.
  • Begavî, Muhyissünne Ebu Muhammed el-Huseyn b. Mesʽud. Meâlimü’t-tenzîl. Thk. Halid Abdurrahman el-Ak, Mervan Sivar. 4 cilt. Beyrut: Darü’l-Maʽrife, 1992.
  • Bûtî, Muhammed Said Ramazan. min Ravâi’i’l-Kur’ân. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1999.
  • Cessas, Ahmed b. Ali er-Râzî. Ahkâmü’l-Kur’ân. Thk. Abdüsselam Muhammed Ali Şahin. 3 cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
  • Cessas, Ahmed b. Ali er-Râzî. el-Füsûl fi’l-usûl. Thk. Casim en-Neşmî. 3 cilt. Kuveyt: Vizaretü’l- Evkâf ve’ş-Şüûni’d-Dîniyye, 1994.
  • Ebû Hayyan, Ebu Muhammed b. Yusuf el-Endülûsî. el-Bahru’l-muhît. Thk. Adil Ahmed Abdülmevcud, Ali Muhammed Muavviz. 8 cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1993.
  • Ebüssuud, Ebüssuud b. Muhammed el-İmâdî el-Hanefî. İrşâdü’l-akli’s-selîm ilâ mezâye’l-Kitâbi’l- Kerîm. Thk. Abdülkadir Ahmet Ata. 5 cilt. Riyad: Mektebetü’r-Riyad el-Hadîs, ts.
  • Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’ân Dili. Sad. İsmail Karaçam v.dğr. 10 cilt. İstanbul: Azim Dağıtım, ts.
  • Fenâri, Muhammed b. Hamza b. Muhammed Şemsüddin, Füsûlü’l-Bedâiʽ fî usûli’ş-şerâiʽ. Thk. Muhammed Hüseyn Muhammed Hasan İsmail. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2006.
  • Gazzâlî, Ebû Hamid Muhammed b. Muhammed. el-Müstesfâ mim ilmi’l-usûl. Thk. Hamza b. Züheyr Hafız. 4 cilt. Medine: y.y., ts.
  • Güler, İlhami. Fazlur Rahman'ın Kur’ân'ı Yorumlama Metoduna Kur’ân Açısından Kelami Bir Katkı = A Theological Contribution from the Qur’anic Perpective to Fazlur Rahman’s Method of Qur’anic Interpratation. İslâmî Araştırmalar Dergisi 5/2 (1991): 92- 99.
  • Haffâcî, Şihabüddin Ahmed b. Muhammed b. Ömer, Hâşite’ş-Şihâb ale tefsiri’l-Beydâvî: İnâyetü’l- Kâdî ve kifâyet’r-Râdî, ale tefsiri’l-Beydâvî. 8 cilt. Beyrut: Daru Sadır, ts.
  • İbnü’l-Arabî, Ebubekir Abdullah. Ahkâmü’l-Kur’ân. Thk. Ali Muhammed el-Bicâvî. 4 cilt. Kahire: İsa el-Babî el Halebî, ts.
  • İbn Âşûr, Muhammed et-Tahir. et-Tahrîr ve’t-tenvîr. 30 cilt. Tunis: ed-Daru’t-Tunusiyye, 1984.
  • İbn Atiyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib b. Abdurrahman. el-Muharrerü’l-vecîz fî tefsiri’l- Kitâbi’l-Azîz. Thk. Abdüsselam Abdüşşâfî Muhammed. 6 cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’lİlmiyye, 1999.
  • İbn Cevzî, Ebü’l-ferec Cemâlüddin Abdurrahman b. Ali. Zâdü’l-mesîr fî ilmi’t-tefsir. 9 cilt. Beyrut: el-Mektebü’l-İslamî, 1984.
  • İbn Kesir, İmâdüddin Ebü’l-Fidâ İsmail b. Ömer. Tefsiru’l-Kur’ân’i’l-Azîm. 5 cilt. Beyrut: Dâru Sadır, 2004.
  • İbn Teymiyye, Takiyyüddin Ahmed b. Abdulhalim. Mukaddime fî usûli’t-tefsir. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1994.
  • Kara, Ömer. Kur’ân’ın Anlaşılmasında İtibar Sebebin Hususiliğine değil Lafzın Umumiliğinedir İlkesine Usulcülerin Metodolojik Yaklaşımları. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2001.
  • Karâfî, Ebü’l-Abbas Şehabeddin Ahmed b. İdris. el-Akdül’l-manzûm fi’l-husûs ve’l-umûm. Thk. Ahmed el-Hatm Abdullah. Mısır: Dârü’l-Ketbî, 1999.
  • Karâfî, Ebü’l-Abbas Şehabeddin Ahmed b. İdris. Nefâisü’l-usûl fî şerhi’l-Mahsûl. Thk. Adil Ahmed Abdülmevcud, Ali Muhammed Muavviz. Riyad: Mektebetü Mustafa el Bâz, 1995.
  • Karâfî, Ebü’l-Abbas Şehabeddin Ahmed b. İdris. Şerhu Tenkihi’l-füsûl. Beyrut: Darü’l-Fikr, 2004.
  • Koca, Ferhat. İslam Hukuk Metodolojisinde Tahsis (Daraltıcı Yorum). İstanbul: İsam Yayınları, 2011.
  • Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmet. el-Câmi li-ahkâmi’l-Kur’ân. 20 cilt. Beyrut: Dârü’lİhyai’t- Türasi’l-Arabi, 1985.
  • Mâtürîdî, Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed. Te’vilâtü ehli’s-sünne. Thk. Mecdi Baslûm. 10 cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2005.
  • Mâverdî, Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habib. en-Nüket ve’l-uyûn. Tlk. Abdülmaksud b. Abdürrahim. 6 cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2007.
  • Nesefî, Ebü’l-Berakât Abdullah b. Ahmed b. Muhammed. Medârikü’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vil.
  • Thk. Yusuf Ali Bedevî, Muhyiddin Dib Mutu. 3 cilt. Beyrut: Dârü’l-Kelimi’t-Tayyib, 1998.
  • Râzî, Fahreddin Muhammed b. Ömer b. Hüseyn. el-Mahsûl fî ilmi usûli’l-fıkh. Thk. Taha Cabir Feyyaz el-Alvânî. 6 cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, ts.
  • Râzî, Fahreddin Muhammed b. Ömer b. Hüseyn. Mefatihu’l-Gayb. 32 cilt. Beyrut: Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, 2004.
  • San’anî, Muhammed b. İsmail Emir. Usûlü’l-fıkh: İcabetü’s-sâil şerhu Buğyeti’l-âmil. Thk. Hüseyin b. Ahmed es-Siyagi, Hasan Muhammed Makbulî. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1986.
  • Serinsu, Ahmet Nedim. Kur’ân ve Bağlam. İstanbul: Şule Yayınları, 2012.
  • Süyûtî, Celaleddin Abdurrahman b. Ebubekir. ed-Dürrü’l-mensûr fi’t-tefsiri’l-me’sûr. 8 cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
  • Süyûtî, Celaleddin Abdurrahman b. Ebubekir. el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân. Thk. Fevvaz Ahmed Zümerlî. Beyrut: Dârü’l-Kitabi’l-Arabî, 2003.
  • Süyûtî, Celaleddin Abdurrahman b. Ebubekir. Lübabü’n-nükûl fî esbâbi’n-nüzûl. Thk. Halid Abdülfettah Şibl. Beyrut: Alemü’l-Kütüb, 2002.
  • Şevkânî, Muhammed b. Ali. İrşadü’l-fühûl ilâ tahkîki’l hak min ilmi’l-usûl. Thk. Ebu Hafs Sami b el-Arabî el-Eşerî. 2 cilt. Riyad: Dârü’l-Fadîle, 2000.
  • Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir. Câmiu’l-beyân fî te’vili’l-Kur’ân. 13 cilt. Beyrut: Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
  • Tayyar, Müsaid b. Süleyman b. Nasır. el-Muharrar fî ulûmi’l-Kur’ân, Cidde: Merkezü’d-Dirasat ve’l-Malumat el-Kur’âniyye, 2008.
  • Vâhidî, Ebu’l-Hasan Ali b. Ahmed. Esbâbü nüzûli’l-Kur’ân. Thk. Kemal Zağlul. Beyrut: Darû’l- Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
  • Vâhidî, Ebu’l-Hasan Ali b. Ahmed. el-Vecîz fî tefsiri’l-Kitabi’l-Azîz. Thk. Safvan Adnan Davudî. 2 cilt. Dimeşk, Dârü’l-Kalem, 1415.
  • Zemahşerî, Ebü’l-Kasım Carullah Mahmud b. Ömer. el-Keşşaf. Tsh. Muhammed Abdüsselam Şahin. 4 cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1995.
  • Zerkeşî, Bedrüddin Muhammed b. Abdullah. el-Bahru’l-muhît fî usûli’l-fıkh. 6 cilt. Kuveyt: Darü’s-Safve, 1992.
  • Zerkeşî, Bedrüddin Muhammed b. Abdullah. el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân. 4 cilt. Beyrut: Darü’l- Fikr, 2001.
  • Zürkânî, Muhammed Abdülazim. Menâhilü’l-İrfân fî ulûmi’l-Kur’ân. 3 cilt. Kahire: Darü’l-Hadis, 2001.
APA YÜKSEK M (2018). TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ. , 407 - 438.
Chicago YÜKSEK Muhammed İsa TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ. (2018): 407 - 438.
MLA YÜKSEK Muhammed İsa TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ. , 2018, ss.407 - 438.
AMA YÜKSEK M TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ. . 2018; 407 - 438.
Vancouver YÜKSEK M TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ. . 2018; 407 - 438.
IEEE YÜKSEK M "TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ." , ss.407 - 438, 2018.
ISNAD YÜKSEK, Muhammed İsa. "TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ". (2018), 407-438.
APA YÜKSEK M (2018). TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(34), 407 - 438.
Chicago YÜKSEK Muhammed İsa TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17, no.34 (2018): 407 - 438.
MLA YÜKSEK Muhammed İsa TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.17, no.34, 2018, ss.407 - 438.
AMA YÜKSEK M TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2018; 17(34): 407 - 438.
Vancouver YÜKSEK M TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2018; 17(34): 407 - 438.
IEEE YÜKSEK M "TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ." Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17, ss.407 - 438, 2018.
ISNAD YÜKSEK, Muhammed İsa. "TEFSİRDE SEBEB-İ NÜZULÜN BAĞLAYICILIĞI VE İŞLEVİ". Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/34 (2018), 407-438.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 10:22

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları