Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu

Aşkın, Uğur

Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu

Uğur AŞKIN (İnönü Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Ana Bilim Dalı, Malatya, Türkiye)

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi

17 2

Yıl: 2018 Cilt: 24 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 682 - 710 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 28-02-2020

Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu

Öz:

Doktrinde 2499 sayılı mülga SPK döneminde “manipülasyon” olarak adlandırılan, 6362 sayılı SPK’da ise“Piyasa Dolandırıcılığı” şeklinde düzenlenen suç tipinin bilgiye dayalı olarak işlenmesi, çalışmamızdahem maddi hukuk hem de muhakeme hukuku açısından iki bölüme ayrılarak incelenmiştir. İlk bölümdesermaye piyasası ve piyasa dolandırıcılığı kavramları hakkında genel açıklamalarda bulunularak,bunların tanımına ve amacına değinilmiştir. İkinci bölümde ise, bilgi bazlı piyasa dolandırıcılığı suçuayrıntılı olarak açıklanmıştır. Bu kapsamda öncelikle söz konusu suç tipinde korunan hukuki değerirdelenmiş, sonrasında suçun maddi ve manevi unsurları ile hukuka aykırılık unsuru ele alınmıştır.Devamında bu suçun özel görünüş şekilleri olarak teşebbüs, iştirak ve içtima konuları incelenmiştir.Ayrıca bu suçta öngörülen özel soruşturma usulü olan, soruşturma yapılabilmesi için Sermaye PiyasasıKurulu tarafından Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı başvuruda bulunulması ve bu başvurununmuhakeme şartı olması hususları ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Son olarak, bu suçun işlenmesisonucunda uygulanacak yaptırıma değinilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Knowledge-Based Market Fraud Crime in Capital Market

Öz:

In this study, the crime named in the doctrine as “manipulation” in the period of abrogated 2499 numbered CML (Capital Market Law) and “market fraud” at the time of CML numbered 6362 which is committed based on knowledge was examined in distinct two sections as substantive law and procedure law. In the first section, definition and purpose of the concepts of capital market and market fraud are addressed by giving general explanations. In the second part, knowledge-based market fraud crime is elucidated in detail. In this context firstly, the legal value protected in the crime in question was analyzed and then the objective and subjective elements of the crime and the unlawfulness element were assessed. Subsequently, special appearance forms of the crime such as attempt, participation, and joinder of crimes were examined. In addition, the special investigation procedures stipulated for this crime of making written application to Chief Public Prosecutor’s Office by Capital Markets Board in order to conduct an investigation and being cognizance condition element of this application features are enlighten in detail. Finally, it is mentioned which sanctions to apply in consequence of this crime committed.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

ADIGÜZEL, Burak, Sermaye Piyasası Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2018.
ARTUK, Mehmet Emin/GÖKCEN, Ahmet, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Ankara 2018.
AYDIN, Zeynep, Sermaye Piyasası Hukukunda Manipülasyonlara İlişkin Müeyyideler, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2006.
BAYINDIR, Sinan, Türk Sermaye Piyasası Hukukunda Manipülasyon Suçu, İstanbul 2011.
BAYSAL, İbrahim Onur, Sermaye Piyasasında Manipülasyon Suçu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2011.
ÇALIŞKAN, M. M. Tuncer, Borsa İstanbul’da Manipülasyon: 2001 – 2013 Yılları Arasında İşlem Yasaklılarının Profili, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 13, Sayı:1, Ocak 2015.
ÇETİN, Nusret, 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda Yatırımcıların Korunması,6362 Sayılı Yeni Sermaye Piyasası Kanunu Işığında Sermaye Piyasası Hukuku Sempozyumu, İstanbul, 6-7 Haziran 2013.
DEMİRBAŞ, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, Ankara 2018.
DÖNMEZER, Sulhi/Sahir, ERMAN, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım, I, 12. Baskı, İstanbul 1997.
DURSUN, Selman, Sermaye Piyasasında Gerçeğe Aykırılıktan Doğan Suçlar, İstanbul 2010.
DURSUN, Selman, 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun Suçlar ve Kabahatler Hakkındaki Yenilikleri Tebliği, 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu Sempozyumu, İstanbul, 2013.
EGE, İlhan/EGE, Önder, Sermaye Piyasasında Yatırımcının Korunması, Ankara 2017.
EĞİLMEZ, Mahfi, Spekülasyon ve Manipülasyon Nedir; ekonomide panik atak nasıl önlenir?, http://t24. com.tr/haber/mahfi-egilmez-anlatti-spekulasyon-ve-manipulasyon-nedir-ekonomide-panik-ataknasil- onlenir,679116.
EVİK, A. Hakan, Sermaye Piyasası Araçlarının Değerini Etkileyebilecek Aldatıcı Hareketler Yapma (Manipülasyon Suçları), Seçkin Yayınevi, Ankara 2004.
FISCHEL, Daniel R./ROSS, David J. “Should the Law Prohibit ‘Manipulation’ in Financial Markets?” Harvard Law Review, vol. 105, no. 2, 1991, pp. 503–553. JSTOR, JSTOR, www.jstor.org/ stable/1341697.
GÖKCEN, Ahmet/BALCI, Murat/ALŞAHİN, Mehmet Emin/ÇAKIR, Kerim, Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2018.
GÜNDOĞDU, Aysel, 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na Göre Sermaye Piyasası Hukuku, Ankara 2015.
HAKERİ, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 21. Baskı, Ankara 2017.
KADIOĞLU, Eyüp, Sermaye Piyasası Kanunu: Manipülasyondan Piyasa Dolandırıcılığına, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, Cilt: 25, Sayı:600, 2015.
KARACAN, Ali İhsan, Sermaye Piyasası Hukuku Yazılar, I, İstanbul 2017.
KILIÇ, Saim, Sermaye Piyasası Düzenlemelerinde Fayda Maliyet Analizleri: Teoriler, Araçlar ve Türkiye Üzerine Ampirik Bir Çalışma, İstanbul 2008.
KIRCA, İsmail, Hukuki Yönüyle Borsa Opsiyon İşlemleri, Ankara 2000.
KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. Baskı, Ankara 2018.
KORSMO, Charles R., Mismatch: The Misuse of Market Efficiency in Market Manipulation Class Actions, 52 Wm. & Mary L. Rev. 1111 (2011).
KUNTER, Nurullah/YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Baskı, Ankara 2010.
KÜÇÜKKOCAOĞLU, Güray, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Gün İçi Getiri, Volatilite ve Kapanış Fiyatı Manipülasyonu, Ankara 2005.
KÜÇÜKSÖZEN, Cemal, “Finansal Bilgi Manipülasyonu Nedenleri, Yöntemleri, Amaçları, Teknikleri, Sonuçları Ve İMKB Şirketleri Üzerine Ampirik Bir Çalışma”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2004.
MANAVGAT, Çağlar, Sermaye Piyasasında İşleme Dayalı Manipülasyon ve Özel Hukuk Bakımından Sonuçları, Bankacılık Enstitüsü Yayınları, Ankara 2008.
MEMİŞ, Tekin/TURAN, Gökçen, Sermaye Piyasası Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2017.
ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar/TEPE, İlker, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2018.
ÖZCAN, Rasim, Hisse Senedi Piyasalarında Manipülasyon Stratejileri, İMKB Dergisi, Sayı: 49, İstanbul 2013.
ÖZEN, Muharrem, Ceza Hukuku Genel Hükümler Temel Bilgiler, 2. Baskı, Ankara 2018.
ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Ankara 2018.
ÖZGER, Emine Barut, Sermaye Piyasası Kanununda Manipülasyon Suçu, Ankara 2017.
ÖZTÜRK, Bahri/TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa Ruhan/GEZER, Özge Sırma/KIRIT, Yasemin F. Saygılar/ÖZAYDIN, Özdem/AKCAN, Esra Alan/TÜTÜNCÜ, Efser Erden /ALTINOK
VILLEMIN, Derya/TOK, Mehmet Can, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Ankara 2018.
SADAK, Murat, Sermaye Piyasası Hukukunda Örtülü Kazanç Aktarımı Suçu, İstanbul 2016.
SAKİN, Sinan, Sermaye Piyasasında Manipülasyon Suçu, International Journal of Legal Progress, 2016.
STOLOWY, Hervé/BRETON, Gaétan, (2004) “Hesaplar Manipülasyonu: Bir Literatür Taraması ve Önerilen Kavramsal Çerçeve”, Muhasebe ve Finans İncelemesi, Vol. 3 Sayı: 1.
ŞAHİN, Cumhur/GÖKTÜRK, Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2018.
ŞENSOY, Deniz, Manipülasyon; Piyasa Dolandırıcılığı Suçu, Uygulanacak Tedbirler ve Yaptırımlar, Ankara Barosu Dergisi, 2013/3.
TERCAN, Erkan, Transaction Based Market Manipulation Crime and the Discussion on the Suitability of the Action, 26 Banka Huk. Dergisi, S. 163 (2010).
UĞURLU, Erdoğan, Yazılı Basının Hisse Senetleri Piyasası Üzerindeki Etkisi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2002.
YENİDÜNYA, A. Caner, “Sermaye Piyasası Kanununda Düzenlenen Suç ve Kabahatlere İlişkin Genel Prensipler”, in: İpek Yolu Canlanıyor: Türk-Çin Hukuk Zirvesi (12-14 Haziran 2012), Konferans Bildiri Kitabı, (Editörler: A. Caner Yenidünya, Mustafa Erkan, Rayhan Asat) Nisan 2013.
YILDIRIM, Evrim, Sermaye Piyasası Suçları Açısından Etkin Pişmanlık, Ankara Barosu Dergisi, 2014/2.
YILMAZ, Ejder, Hukuk Sözlüğü, 6. Baskı, Ankara 2016.
YÜCE, Aydın Alper, Sermaye Piyasasında Manipülasyon, TBBD, S: 98, Ankara 2012.
www.tdk.gov.tr.
www.mevzuat.spk.gov.tr
www.emsal.yargıtay.gov.tr.

APA	Aşkın U (2018). Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. , 682 - 710.
Chicago	Aşkın Uğur Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. (2018): 682 - 710.
MLA	Aşkın Uğur Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. , 2018, ss.682 - 710.
AMA	Aşkın U Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. . 2018; 682 - 710.
Vancouver	Aşkın U Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. . 2018; 682 - 710.
IEEE	Aşkın U "Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu." , ss.682 - 710, 2018.
ISNAD	Aşkın, Uğur. "Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu". (2018), 682-710.

APA	Aşkın U (2018). Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 24(2), 682 - 710.
Chicago	Aşkın Uğur Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 24, no.2 (2018): 682 - 710.
MLA	Aşkın Uğur Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, vol.24, no.2, 2018, ss.682 - 710.
AMA	Aşkın U Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 2018; 24(2): 682 - 710.
Vancouver	Aşkın U Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 2018; 24(2): 682 - 710.
IEEE	Aşkın U "Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu." Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 24, ss.682 - 710, 2018.
ISNAD	Aşkın, Uğur. "Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu". Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 24/2 (2018), 682-710.