Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları

Kenan ÖZCAN, (Adıyaman Üniversitesi)
Aydın BALYER, (Yıldız Teknik Üniversitesi)
Ali YILDIZ (Yıldız Teknik Üniversitesi)
Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
13 3
Yıl: 2018 Cilt: 14 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 532 - 547 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17860/mersinefd.434775 İndeks Tarihi: 02-03-2020

Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları

Öz:
Eğitim durumu ile yoksulluk arasında bir ilişki vardır. Yoksulluk tarihin her döneminde ve dünyanın herbölgesinde insanoğlunun en önemli sorunu olmuştur. Türkiye’nin özellikle kırsal bölgelerinde ve kentlerinçeperlerindeki mahallelerde kaliteli eğitim olanaklarından yeterince faydalanamayan bu ve nedenle merkezisınavlarda başarılı olamayan dezavantajlı nüfus oldukça fazladır. Akademik başarısı düşük öğrenciler okuluterk etmekte ve aile bütçesine katkı sağlamak amacıyla günlük, geçici işlerde çalışmaktadırlar. Bu durumDoğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki kentlerin kenar mahallelerinde ve özellikle mevsimlik işçigöçünün yoğun olduğu şehirlerde daha fazla görülebilmektedir. Bu çalışma, kentin dezavantajlımahallelerindeki ortaokullarda görev yapan okul yöneticilerinin yoksulluk, yoksunluk, sosyal dışlanma veaileleriyle mevsimlik göç yaşayan öğrencilerin okula devam etmeleri ve başarılarını artırmak için hangiçalışmaları yürüttükleri ve liderlik davranışlarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, olgu bilim deseni ilegerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunun belirlenmesinde ölçüt örnekleme yöntemi ve verilerin analizindebetimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Şehrin dezavantajlı kenar mahallelerindeki ortaokullarda öğrencilerinbaşarısız olması ailelerin yoksul, yoksun, çocuklarına karşı ilgisiz ve eğitime duyarsız olmalarının yanısıra,okulların eğitim kadrosu ile fiziki ve teknik alt yapı yetersizliklerinden kaynaklanmaktadır. Öğrencibaşarısının artırılması yönünde ortaokul yöneticilerinin çaba göstermelerine karşın, dönüşümsel, karizmatikve vizyoner liderlik özelliklerinin geliştirilmesi konularında eğitime gereksinimlerinin olduğu sonucunaulaşılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Leadership Behaviors of School Principals Who Work in Economically Disadvantaged Regions

Öz:
It is considered that there is a relationship between poverty and being disadvantaged. Poverty has been one of the most important problems at every phase of human life in the world in the human history. It is a reality that there is a heavy disadvantaged population in rural and suburbs of the cities in Turkey. Especially, in the cities of the Southeast part of the country have been the places where there are poor and seasonal workers. This study purposes to determine the leadership behaviors and the efforts that they show in order to eliminate the problems originating from poverty, deprivation, and social exclusion and attendance problem stemming from immigration because of seasonal workers’ immigration and increase their academic success. The study was conducted with phenomenological design. The working group was determined by criterion sampling and the data were analyzed with descriptive analysis technique. Results reveal that families’ poverty, their exclusion, unconsciousness, their indifference and insensitiveness towards to their children cause the students’ failure as well as schools’ physical conditions, and academic backgrounds of the students. It was concluded that despite the principals’ efforts to increase the success of the schools, they need education to raise their behaviors in transformational, charismatic and visionary leadership behaviors.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adaman, F. ve Çağlar, K. (2005). Türkiye’de büyük kentlerin gecekondu ve çöküntü mahallelerinde yaşanan yoksulluk ve sosyal dışlanma. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Araştırma Vakfı Yayınları.
  • Akbaba-Altun, S. (2003). İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderliğe verdikleri önem ve uygulama düzeyleri, İlköğretim-online 2(1) 10-17.
  • Allen T. ve Thomas, A. (2000). Poverty and development into the 21. century. Oxford University Press.
  • Agasisti, T., Avvisati, F., Borgonovi, F. ve Longobardi, S. (2018). Academic resilience: What schools and countries do to help disadvantaged students succeed in PISA, OECD Working Paper No. 167
  • Bailey, K.D. (1994). Methods of social research (4th ed.). New York: The Free Press.
  • Balcı, A. (2014). Etkili okul, okul geliştirme, kuram uygulama ve araştırma. 7. Baskı, PegemA yayınları, Ankara.
  • Balyer, A. (2012). Transformational leadership behaviors of school principals: a qualitative research based on teachers’ perceptions. International Online Journal of Educational Sciences, 4(3), 581-591.
  • Beleli, Ö. (2013). Mevsimlik tarım işçiliği ve çocuklar: Sorun analizi ve politika önerileri, Ankara: Kalkınma Atölyesi, 2. Basım.
  • Bell, M. (1997). The development of expertise. Journal of Physical Education, Recreation, and Dance, 68(2), 34-38.
  • Bergeson T (2006). Race, poverty, and academic achievement. Erişim adresi: http://www.doh.wa. gov/SBOH/ESS/documents/Race&Poverty.pdf
  • Bogdan, R. C. ve Biklen, S. K. (2003). Qualitative research for education: an introduction to theories and methods (4th ed.). New York: Pearson Education.
  • Bolman, L. ve Deal, T. E. (2013). Örgütleri yeniden yapılandırmak (Çev. A. Aypay ve A. Tanrıöğen). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Brady, D. (2003). The Poverty of Liberal Economics, Socio-Economic Review. 1, 369-409.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (21. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.Ankara.
  • Brooks-Gunn, J. ve Duncan, G. J. (2007). The effects of poverty on children and youth. Erişim adresi: http://www.futureofchildren.org/usr_doc/vol7no2ART4.pdf>
  • Buck, R. ve Deutsch, J. (2014). Effects of poverty on education. International Journal of Human Sciences, 11(2), 1139-1148.
  • Cemaloğlu, N. (2013). Liderlik. S. Özdemir (Yay. haz.) Eğitim Yönetiminde Kuram ve Uygulama içinde (s.131-177). Ankara: PegemA yayınları.
  • Ceren, A. ve Çelik.C. (2015). Kentsel yoksulluğun çözümünde kamu-sivil toplum kuruluşları işbirliği: Adıyaman örneği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(20) 572-613.
  • Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.) London: New York, Routledge.
  • Cohen, M. J. (2015). Principal Leadership in High-Performing, High-Poverty Elementary Schools. Educational Administration: Theses, Dissertations, and Student Research Paper 247.
  • Çelik, V. (1998). Eğitimde dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(16), 1-20.
  • Çokluk, Ö., Yılmaz, K. ve Oğuz, E. (2011). Nitel bir görüşme yöntemi: Odak grup görüşmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 95-107.
  • Dumanlı, R. (1996). Yoksulluk ve Türkiye’deki boyutu. Ankara: DPT Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Yayını.
  • Eraslan, L. (2004). Liderlikte post-modern bir paradigma: dönüşümcü liderlik, Journal of Human Sciences, 1(1) 1-32.
  • Ferguson, B., Tilleczek, K., Boydell, Rummens, A. ve Roth Edney, D. (2007). Early school leavers: Understanding the lived reality of student disengagement from secondary school. Erişim adresi: http://www.edu.gov.on.ca/eng/policyfunding/reports.htm
  • Hoddinot, J., Lethbridge, L. ve Phipps S. (2007). Is history destiny? Resources, transitions and child education attainments in Canada. Erişim adresi: http://www.hrsdc.gc.ca/en/cs/sp/sdc/pkrf/ publications/research/2002-000185/SP-551-12-02E.pdf>
  • Hoy, W. K. ve Miskel, G. C. (2012). Eğitim yönetimi: Teori, araştırma ve uygulama (S. Turan Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Kabaş, T. (2009). Gelişmekte olan ülkelerde yoksulluğun nedenleri ve yoksullukla mücadele yolları (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Karip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(16), 443- 465.
  • Kılınç, E. (2015). Adıyaman sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfından yardım alan vatandaşların işgücüne katılımlarının sağlanması (Yayımlanmamış yüksek lisans projesi). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
  • Konak, A. (2002). Sosyal antropolojik yaklaşımla yeniden yerleştirme uygulamalarının karşılaştırmalı incelenmesi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1) 81-100.
  • Krueger, R. A. ve Casey, M. A.(2000). Focus groups: A practical guide for applied research, 3rd edition. Thousand Oaks, CA: Sage pub.
  • Lacour, M. ve Tissington, L.D. (2011). The effects of poverty on academic achievement, Educational Research and Reviews, 6(7), 522-527.
  • Lunenburg, F. C. ve Ornstein, A. C. (2013). Eğitim Yönetimi (Çev. Ed. G. Arastaman). Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Mayring, P. (2000). Qualitative content analysis, forum. Online Journal Qualitative Social Research, 1(2), 1-10.
  • MEB. (2011). Milli Eğitim Bakanlığının mevsimlik gezici tarım işçisi genelgesi, No: 2011/25.
  • McLoyd, V. C. (1998). Socioeconomic disadvantage and child development. Literature Review in American Psychologist, 53(2), 185-204.
  • Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Mulford, B., Kendall, D., Ewington, J., Edmunds, B., Kendall, L. ve Silins, H. (2008). Successful principalship of high-performance schools in high-poverty communities. Journal of Educational Administration, 46(4), 461-480.
  • Murphy, J. F. ve Tobin, K. J. (2011). Homelessness comes to school: how homeless children and youths can succeed. Phi Delta Kappan, 93(3), 32-37.
  • Oral, I. ve McGivney, E. J. (2043). Türkiye eğitim sisteminde eşitlik ve akademik başarı, araştırma raporu ve analiz, Eğitim reformu girişimi, İstanbul: Açık Toplum Vakfı Yayınları.
  • Özdemir, S., Erkan, S., Karip, E., Sezgin, F. ve Şirin, H. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okulu terk etme nedenleri ve çözüm önerileri. TÜBİTAK Pojesi No: 107K453, Ankara.
  • Özlem, D. (2011). Türkiye’de yoksulluk ve çocuk yoksulluğu üzerine bir inceleme, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 6(1) 143-154.
  • Payne, K. J. ve Biddle, B. J. (1999). Poor School Funding, Child Poverty, And Mathematics Achievement. Educational Researcher, 28(6), 4-13.
  • Saygılı, G. (2014). Erken döneme ilişkin gelişimsel etmenler ile psikolojik iyilik hali arasındaki ilişkide erken dönem uyumsuz şemaların aracı rolünün incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Semerci, U. P. ve Erdoğan, E. (2014). Türkiye’de çocukların gözünden çocuğun iyi olma hali alanlarının ve göstergelerinin tanımlanması ve değerlendirilmesi. Ankara: UNICEF.
  • Şenses, F. (2001). Küreselleşmenin öteki yüzü yoksulluk, İletişim Yayınları, İstanbul Stiglitz, J., Sen, A. ve Fitoussi, J. (2009). Report by the commission on the measurement of economic performance and social progress. Commission on the Measurement of Economic Performance and Social Progress, Paris
  • Tabcu, G. (2015). Mevsimlik tarım işçilerinin ortaokul çağındaki çocukların eğitim sorunlarının sosyolojik olarak incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adıyaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
  • Taş, A. ve Çetiner, A. (2011). Ortaöğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışlarını gerçekleştirme durumlarına ilişkin öğretmen görüşleri, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 369-392.
  • Tauck Family Foundation. (2015, March). Tauck family foundation. Retrieved from Challenge: achievement gap. Erişim adresi: http://www.tauckfamilyfoundation.org/challenge /achievement-gap,
  • TBMM. (2015). Türkiye Büyük Millet Meclisi, mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan meclis araştırması komisyonu raporu. Dönem: 24, Yasama Yılı: 5.
  • Töremen, F. ve Yasan, T. (2010). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Özellikleri (Malatya İli Örneği). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2) 27-39.
  • Turan, S. ve Bektaş, F. (2014). Liderlik. Selahattin Turan (Ed.) Eğitim Yönetimi, Teori, Araştırma ve Uygulama (s.293-331). Birinci Baskı, Ankara: PegemA Yayınları.
  • TÜİK. (2015). Türkiye İstatistik Kurumu, Adıyaman İli yaşam endeksi gösterge değerleri (2015- 2016).
  • UNICEF. (2016). The State of the World’s Children, New York, Erişim adresi: http://www.unicef.org /publications/files/UNICEF_SOWC_2016.pdf
  • Yalçınkaya, M. (2002). Çağdaş okulda etkili liderlik, Ege Eğitim Dergisi, 2002 (1), 2: 109-119.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldız, A. D. (2016). Tarım işçisi ailelerin çocuklarının okul sürecinde deneyimledikleri sorunlarin anadil bağlaminda ele alınması, Bilim ve Toplum Dergisi, 14(55), 102-116.
  • Yu, M. (2014). Poverty in education (Unpublished doctoral thesis). Missouri State University.
APA Ozcan K, BALYER A, Yıldız A (2018). Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları. , 532 - 547. 10.17860/mersinefd.434775
Chicago Ozcan Kenan,BALYER AYDIN,Yıldız Ali Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları. (2018): 532 - 547. 10.17860/mersinefd.434775
MLA Ozcan Kenan,BALYER AYDIN,Yıldız Ali Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları. , 2018, ss.532 - 547. 10.17860/mersinefd.434775
AMA Ozcan K,BALYER A,Yıldız A Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları. . 2018; 532 - 547. 10.17860/mersinefd.434775
Vancouver Ozcan K,BALYER A,Yıldız A Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları. . 2018; 532 - 547. 10.17860/mersinefd.434775
IEEE Ozcan K,BALYER A,Yıldız A "Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları." , ss.532 - 547, 2018. 10.17860/mersinefd.434775
ISNAD Ozcan, Kenan vd. "Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları". (2018), 532-547. https://doi.org/10.17860/mersinefd.434775
APA Ozcan K, BALYER A, Yıldız A (2018). Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 532 - 547. 10.17860/mersinefd.434775
Chicago Ozcan Kenan,BALYER AYDIN,Yıldız Ali Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 14, no.2 (2018): 532 - 547. 10.17860/mersinefd.434775
MLA Ozcan Kenan,BALYER AYDIN,Yıldız Ali Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.14, no.2, 2018, ss.532 - 547. 10.17860/mersinefd.434775
AMA Ozcan K,BALYER A,Yıldız A Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018; 14(2): 532 - 547. 10.17860/mersinefd.434775
Vancouver Ozcan K,BALYER A,Yıldız A Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018; 14(2): 532 - 547. 10.17860/mersinefd.434775
IEEE Ozcan K,BALYER A,Yıldız A "Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları." Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, ss.532 - 547, 2018. 10.17860/mersinefd.434775
ISNAD Ozcan, Kenan vd. "Ekonomik Olarak Dezavantajlı Bölgelerde Görev Yapan Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları". Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 14/2 (2018), 532-547. https://doi.org/10.17860/mersinefd.434775
Sayfa Oluşturulma Tarihi
08-05-2024 7:7

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları