TY  - JOUR
TI  - A discussion on the Hoek-Brown failure criterion and suggested modifications to the criterion verified by slope stability case studies
AB  - Yakın aralıklı eklemlerle bölünmüş kaya kütlelerinin mekanik davranışının tahmini, laboratuvar deneyleri için gerekli olan örnek boyutlarının büyük olması nedeniyle kaya mekaniğinin temel sorunlarından biridir. Kaya malzemeleri ve kaya kütleleri için önerilmiş olan görgül (ampirik) yenilme ölçütleri arasında yer alan Hoek-Brown ölçütü oldukça popüler olmuştur. Ölçüt, özellikle zayıf kaya kütlelerine uygulanmasıyla ilgili bazı sınırlamaları nedeniyle, ilk kez önerildiği 1980'den bu yana farklı zamanlarda tekrar düzenlenmiş ve genişletilmiştir. 1997 yılında Jeolojik Dayanım İndeksi (GSI), kaya kütlesinde ölçek etkisini dikkate alan bir parametre olarak geliştiricileri tarafından ölçüte dahil edilmiştir. Ayrıca GSI'nın daha niceliksel şekilde belirlenebilmesi ve GSI ile ilgili girdi parametrelerinin tahmininde kullanılabilecek yöntemler konusunda 1999 yılında bu makalenin yazarları tarafından mevcut GSI Sistemi'ne yönelik bazı değişiklikler önerilmiştir. Bununla birlikte yazarlar, GSI değeri 25 ve 26 olan kaya kütlelerinin yenilme zarfları arasında ortaya çıkan bir dayanım boşluğu, belirli bir normal gerilme düzeyinde yüksek ve düşük dayanımlı kaya kütielerinin yenilme zarflarının birbirlerini kesmesi ve GSI<25 koşulunda s=0 olduğu zaman tek eksenli sıkışma dayanımının sıfır olarak elde edilmesi gibi sorunların giderilmesi gerektiğini düşünmüşlerdir. Bu çalışmada, yenilme ölçütünde 's' ve 'a' gibi kaya kütlesi parametrelerinin belirlendiği eşitliklerle ilgili bazı değişiklik önerileri yapılmıştır. Ayrıca, yazarların daha önce orijinal GSI Sistemi'nden adapte ederek geliştirdikleri niceliksel GSI Sistemi de masif kaya kütlesi kavramı da dikkate alınarak yeniden düzenlenmiştir. Önerilen değişikliklerin geçerliliği; ölçüt, kuramsal bir şeve, yenilmiş açık işletme ve döküm harmanı şevlerine uygulanarak sınamıştır. Sonuçlar; özellikle zayıf ve iyi kaliteli kaya kütleleri arasındaki 25 olan sınır GSI değerinin 30 olarak alınmasının ve zayıf kaya kütleleri için 's' parametresinin sıfır olarak kabul edilmemesinin gerektiğini göstermiştir. Ayrıca, önerilen değişiklikler, şev duraysızlığı vakaları esas alınarak, bu çalışmanın tamamlanmasından sonra Hoek ve çalışma grubunca yayımlanan ve ölçütün 2002 yılına ait son versiyonuda önerilen eşitliklerle karşılaştırılmıştır.
AU  - SÖNMEZ, Harun
AU  - ULUSAY, Reşat
PY  - 2002
JO  - Yerbilimleri
VL  - 0
IS  - 26
SN  - 1301-2894
SP  - 77
EP  - 99
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/32790
ER  -