Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati
Yıl: 2019 Cilt: 11 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 22 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.9737/hist.2019.705 İndeks Tarihi: 09-03-2020
Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati
Öz: Hint alt kıtasında 19. yüzyılda ortaya çıkmış ve günümüzde de varlığını sürdüren İslâmî akımlardan biri Nezîr Hüseyin (1805-1902) önderliğinde kurulan Ehl-i Hadis cemaatidir. Bâbürlü Devleti’nin 1857’de yıkılmasının ardından Hint-İslam toplumu içerisinde İngiliz yönetimine karşı dayanışma sağlamak, İslâmî tedris faaliyetlerini devam ettirmek ve misyonerlik çalışmalarına karşı mücadele etmek gibi ilmî ve siyasî hedeflerle birçok cemaatin oluştuğu görülmektedir. İmâm-ı Rabbânî ve sonrasında gelişen tecdîd hareketlerinin yanı sıra bu yüzyılda Hindistan’da tesirini artıran Vehhâbîlik ve Şevkânîlik de bu cemaatlerin ortaya çıkışı ve görüşlerinin şekillenmesinde etkili olmuştur. Bu çalışma Ehl-i Hadis’in merkez siması sayılan Nezîr Hüseyin ve Sıddîk Hasan Han’ın görüşleri çerçevesinde Ehl-i Hadis’in tarihini teşekkülü, temel tasavvur ve iddiaları ve Hint-İslam toplumuna yönelik eleştirileri çerçevesinde incelemeyi hedeflemektedir. Fıkhî yönleri de bulunan bu cemaatler içerisinde Ehl-i Hadis dört büyük Sünnî fıkıh mezhebinden birine intisaba ve mezhep geleneği içerisinde üretilen metinleri esas almaya karşı çıkarak uç bir görüşü temsil etmektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
Islamic Movements in Colonial India: Ehl-i Hadith Community
Öz: Abstract: One of the movements that emerged in the Indian subcontinent in the nineteenth century and which still exists today is the Ahl-i Hadith community founded under the leadership of Nazir Husain (1805-1902). Many communities were formed with religious and political goals such as providing solidarity against the British administration in the Indo-Islamic society, maintaining Islamic educational activities and fighting against missionary activities after the collapse of the State of Babur in 1857. It can be said that Imam Rabbani and the subsequent reform movements, Wahhabism and Shawkânî school which gained strength in India had an impact on the emergence and views of this community. This study aims to examine the history of the Ahl al-Hadith in the framework of the views of the Ahl al-Hadith and the critiques of the Islamic-Islamic community and its basic imagination and claims within the framework of the views of Nezîr Hüseyin and Siddiq Hasan Khan. The Ahl al-Hadith represents an extreme view by opposing to one of the four major Sunni sects and taking as basis the texts produced in the sectarian tradition within these movements which stand out with their opinions on Islamic law.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ABBOTT, Freeland, “The Transformation of The Jihad Movement”, The Muslim World, C. LII, S. 4, 1962, s. 288-295.
- ABDÜLHAY EL-HASENÎ, es-Sekâfetü’l-İslâmiyye fî’l-Hind, Matbaatu Mecmai’l-Luğati’l-Arabiyye, Dımaşk 1983.
- ABDÜLHAY EL-HASENÎ Nüzhetü’l-havâtır, Dâru İbn Hazm, Beyrut 1999.
- ALAVI, Seema, “Siddiq Hasan Khan (1832-90) and the Creation of a Muslim Cosmopolitanism in the 19th Century”, Journal of the Economic and Social History of the Orient, C. 54, S. 1, 2011, s. 1-38.
- ALLEN, Charles, “The Hidden Roots of Wahhabism in British India”, World Policy Journal, C. 22, S. 2, 2005, s. 87-93.
- AYDIN, Ahmet, “Bâbürlüler Döneminde Fıkıh Eğitimi ve Medreselerde Okutulan Fıkıh Kitapları”, Türk İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 15, 2018, s. 301-315.
- AYDIN, Ahmet, “Hanefî Mezhebine Hintli Bir Yorum: Ferâiziyye Hareketi”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 6, S. 12, 2018, s. 457-478.
- AYDIN, Ahmet, Şah Veliyyullah ed-Dihlevî ve Dihlevîlik, (Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2013. AYDINLI, Abdullah, “Ehl-i Hadis”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1994, C. 10, s. 507-508.
- AZİMÂBÂDÎ, Ebû’t-Tayyib Muhammed b. Emîr Alî, Gâyetü’l-maksûd, Mektebetü Dâri’t-Tahâvî. Riyad 1414/1993.
- AZİZ AHMED, Hindistan ve Pakistan’da Modernizm ve İslam, Çev. Ahmed Küskün, Yöneliş Yayınları, İstanbul 1990.
- BASHIR AHMAD KHAN, “The Forgotten Soul of The Resistance Movement: Maulana Syed Mohammad Nazır Hussain Muhaddıth Dehlavi (1220/1805-1320/1902)”, Proceedings of the Indian History Congress, C. 60, 1999, s. 509-510.
- BASHIR AHMAD KHAN,, Ahl-i Hadith Movement in Northern India 1857-1947, (University of Kashmir, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Hindistan 1987.
- BİRIŞIK, Abdülhamit -Cüneyt Eren, “Sıddîk Hasan Han”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2009, c. 37, s. 92-93.
- BİRIŞIK, Abdülhamit, “Hindistan”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1998, C. 18, s. 94-101.
- BİRIŞIK, Abdülhamit, “Hint Alt-Kıtasında İslâm Araştırmalarının Dünü Bugünü: Kurumlar, İlmî Faaliyetler, Şahıslar, Eserler”, Dîvân, C. IX, S. 17, 2004, s. 1-62.
- BROWN, Daniel, İslam Düşüncesinde Sünneti Yeniden Düşünmek, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2002.
- BULGUR, Durmuş “1850-1900 Yılları Arasında Hind Yarımadası’ndaki İslâmî Fikir Akımları”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, S. 14, 2002, s. 109-125.
- ÇEVİK, Salim, Pakistan Siyasetini Anlama Kılavuzu, Seta Yayınları, Ankara 2013.
- DAUDÎ, Halid Zaferullah Şah Veliyyullah Dehlevî’den Günümüze Pakistan ve Hindistan’da Hadis Çalışmaları, İnsan Yayınları, İstanbul 1995.
- EREN, Cüneyt, Sıddîk Hasan Han ve Ahkamu’l-Kur’an Tefsiri, EKEV, Erzurum 2001.
- EYİBİL, İrfan, Sıddîk Hasan Han'a Göre Tevhid ve Şirk, (Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya 2013. FARUKİ, Ziyâü’l-Hasen, The Deoband School and The Demand for Pakistan, Progressive Books, Lahor ts.
- FAZLURRAHMAN, İslam, Çev. Mehmet Dağ, Mehmet Aydın, Selçuk Yayınları, Ankara 1992
- GHAZI, Mahmood Ahmad, Islamic Renaissance in South Asia 1707-1867: The Role of Shah Wali Allah and His Successors, International Islamic University Islamic Research Institute, Islamabad 2002.
- GÖRGÜN, Tahsin, “Tecdid”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2011, C. 40, 234-239.
- GÜNGÖR, Ali İsra, “Hıristiyanlıkta Püriten Anlayış ve Etkileri”, Dini Araştırmalar, C. 7, S. 21, 2005, s. 7-26.
- HAROON, Sana, “Reformism and Orthodox Practice in Early Nineteenth-Century Muslim North India: Sayyid Ahmed Shaheed Reconsidered”, Journal of the Royal Asiatic Society, C. 21, S. 2, 2011, s. 177-198.
- IQTIDAR ALAM KHAN, “The Wahabis in the 1857 Revolt: A Brief Reappraisal of Their Role”, Social Scientist, C. 41, S. 5/6, 2013, s. 15-23.
- MASUD, Muhammad Khalid, “Fetâvâ-yı Ulemâ-i Hadis”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1995, C. 12, 448.
- METCALF, Barbara Daly, Islamic Revival in British India: Deoband, 1860-1900, Princeton University Press, Princeton 1982.
- METCALF, Barbara Daly,“Islam and Power in Colonial India: The Making and Unmaking of a Muslim Princess”, The American Historical Review, C. 116, S. 1, 2011, s. 1-30.
- MIʻRAJ MUHAMMAD, Shah Wali Allah’s Attempt to Reconcile The Schools of Fiqh, (McGill University, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kanada 1968. MUINUDDIN AHMAD KHAN, “Tariqah-i Muhammadiyah Movement: An Analytical Study”, Islamic Studies, C. 6, S. 4, 1967, s. 375-388.
- MIʻRAJ MUHAMMAD, “Some Reflections on Mawlana Karamat Ali’s Role As A Reformer”, Islamic Studies, C. 4 S. 1, 1965, s. 103-110.
- NEVŞEHREVÎ, Ebû Yahya İmam Han, Hindustan meyn Ehl-i Hadis ki ilmi hidmat, Mektebe-i Neziriyye, Sahival 1971.
- OKUYUCU, Nail, “Mezhebe Karşı İctihad: Şevkânî’nin İctihad Düşüncesi ve Mezhep Eleştirisi”, Dîvân, C. XV, S. 28, 2010, s. 177-211. ÖZŞENEL, Mehmet, “Muhammed Hüseyin Mevlevî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2005, C. 30, s. 542-543.
- OKUYUCU, Nail, “Nezîr Hüseyin”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2007, C. 33, s. 73-74.
- OKUYUCU, Nail,Pakistan’da Hadis Çalışmaları, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul 2014.
- RAHMAN ALİ, Tezkire-i Ulemâ-i Hind, çev. Muhammed Eyyüb Kadiri, Pakistan Historical Society, Karaçi ts.
- RAHMATULLAH, Contribution of Nawab Siddique Hasan Khan to Quranic and Hadith Studies, (Aligarh Muslim University, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Hindistan 2015.
- RASHİD, Hameed Mohammed, Şeyh Sedik Hasan Han el-Kannuşi'nin er-Ravdatu'n-Neddiyye Kitabından Bazı Fıkhi Meseleler, (Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bingöl 2017.
- SAEEDULLAH, The Life And Works of Muhammed Siddiq Hasan Khan, Sh. Muhammad Ashraf, Lahore 1973.
- SANYAL, Usha, Ahmad Riza Khan Barelwi, Oneworld Publications, Oxford 2006.
- SENÛSÎ, Muhammed b. Ali, İkâzü’l-vesnân fi’l-amel bi’l-hadis ve’l-Kur’ân, Dâru’l-Kalem, Beyrut 1986.
- SIDDÎK HASAN HAN, Ebcedü’l-ulûm, Dâru'l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1978.
- SIDDÎK HASAN HAN, ed-Dinü'l-halis, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1995.
- SIDDÎK HASAN HAN, el-İklîd li edilleti’l-ictihâd ve’t-taklîd, İstanbul: el-Cevâibu’l-Kâine Matbaası, 1296/1879.
- ŞEVKÂNÎ, Ebû Abdillah Muhammed b. Ali, İrşâdü’l-fuhûl ilâ tahkîki’l-hak min ilmi’l-usûl, Dâru’l-Fazîle, Riyad 2000.
- UBEYDULLAH ES-SİNDÎ, et-Temhîd li taʻrifi eimmeti’t-tecdîd, çev. Ebû Saîd Gulâm Mustafa Kâsımî, Haydarâbâd: Lecnetu İhyâi’l-Edebi’s-Sindî, 1972.
- WANI, Mushtaq Ahmad, Development of Islamic Sciences in Kashmir, (Aligarh Muslim University, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), India 1999.
- YARRINGTON, Matt D., Lived Islam in Bangladesh, Doktora Tezi, University of Edinburgh, 2010.
| APA | AYDIN A (2019). Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati. , 1 - 22. 10.9737/hist.2019.705 |
| Chicago | AYDIN AHMET Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati. (2019): 1 - 22. 10.9737/hist.2019.705 |
| MLA | AYDIN AHMET Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati. , 2019, ss.1 - 22. 10.9737/hist.2019.705 |
| AMA | AYDIN A Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati. . 2019; 1 - 22. 10.9737/hist.2019.705 |
| Vancouver | AYDIN A Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati. . 2019; 1 - 22. 10.9737/hist.2019.705 |
| IEEE | AYDIN A "Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati." , ss.1 - 22, 2019. 10.9737/hist.2019.705 |
| ISNAD | AYDIN, AHMET. "Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati". (2019), 1-22. https://doi.org/10.9737/hist.2019.705 |
| APA | AYDIN A (2019). Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati. History Studies, 11(1), 1 - 22. 10.9737/hist.2019.705 |
| Chicago | AYDIN AHMET Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati. History Studies 11, no.1 (2019): 1 - 22. 10.9737/hist.2019.705 |
| MLA | AYDIN AHMET Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati. History Studies, vol.11, no.1, 2019, ss.1 - 22. 10.9737/hist.2019.705 |
| AMA | AYDIN A Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati. History Studies. 2019; 11(1): 1 - 22. 10.9737/hist.2019.705 |
| Vancouver | AYDIN A Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati. History Studies. 2019; 11(1): 1 - 22. 10.9737/hist.2019.705 |
| IEEE | AYDIN A "Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati." History Studies, 11, ss.1 - 22, 2019. 10.9737/hist.2019.705 |
| ISNAD | AYDIN, AHMET. "Sömürge Hindistan’ında İslâmî Akımlar: Ehl-i Hadis Cemaati". History Studies 11/1 (2019), 1-22. https://doi.org/10.9737/hist.2019.705 |
