Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması

Erdem, Özgür; AKGÜN, Hediye Seval

Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması

Özgür ERDEM, (Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye)

Hediye Seval AKGÜN (Başkent Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Sakarya Tıp Dergisi

14 5

Yıl: 2018 Cilt: 8 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 518 - 524 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-03-2020

Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması

Öz:

Amaç Bu araştırma ile Başkent Üniversitesi Hastanesi ve bağlı sağlık kuruluşlarına başvuran hastalar ve sağlık çalışanlarının hasta haklarıkonusundaki bilgilerinin, müdahale öncesi ve sonrası düzeylerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır.( Sakarya Tıp Dergisi, 2018, 8(3):518-524 )Gereç veYöntemBu araştırma müdahale tipi epidemiyolojik bir araştırma olup, 2006 yılında hastaların ve sağlık çalışanlarının, hasta hakları konusunda bilgidüzeyi belirlenmiş ve 2007 yılında müdahale yöntemleri uygulanarak, müdahalelerin etkililiği değerlendirilmiştir. Veri toplama aracı olarakanket formu kullanılmıştır. Müdahale yöntemleri olarak, sağlık çalışanlarına eğitim verilmiş ve eğitim kitapçığı hazırlanmış; hastalara ise hastahakları konusunda broşürler dağıtılmış ve hasta danışmanları aracılığı ile bilgilendirme yapılmıştır.Bulgular Araştırmaya toplam 1240 sağlık çalışanı ve 988 hasta katılmıştır. Katılım oranı, müdahale öncesi grupta sağlık çalışanı ve hasta için tam iken,müdahale sonrası grupta hastaların örneklem sayısının %72’sine ulaşılmıştır. Hesaplanan bilgi düzeyi skor puanları, sağlık çalışanı ve hastalariçin müdahale öncesi ve sonrası gruba göre değerlendirilmiştir. Müdahalenin, sağlık çalışanları için bilgi düzeyi skor puanını 4,9 kat etkilediğive müdahale sonrası grupta bilgi düzeyi skor puanının artmış olduğu görülmüştür. Hastaların müdahale sonrası grupta bilgi düzeyi skorpuanlarının artmış olmasına rağmen müdahalenin istatistiksel açıdan gruplar arasında farklılık oluşturmadığı saptanmıştır.Araştırmadaki incelenenlerin hasta hakları ile ilgili ülkemizdeki mevzuatı(hasta hakları yönetmeliği) okuma durumu değerlendirilmiştir.Müdahale öncesi sağlık çalışanlarının %12,6’sı yönetmeliği okurken, müdahale sorası %25,2’sinin yönetmeliği okuduğu görülmüştür.Müdahalenin, sağlık çalışanları üzerinde, yönetmeliği okuma durumuna 2,3 kat etki ettiği saptanmıştır. Tüm hastaların %8’nin yönetmeliğiokuduğu görülmüştür. Hastalar açısından müdahale yöntemlerinin yönetmeliği okuma durumunu etkilemediği saptanmıştır.Sonuç Araştırma sonucu değerlendirildiğinde, ülkemizde hasta hakları ile ilgili yasal düzenlemelerin varlığına rağmen, bu hakların sağlık çalışanlarıve hastalar tarafından yeterince bilinmediği görülmektedir. Sağlık çalışanları ve hastaların hasta hakları konusunda bilgi düzeylerininartırmasında sağlık eğitimleri etkili bir müdahale yöntemi olup, sağlık eğitimlerinin geliştirilerek devamlılığının sağlanması, sürece katkısağlayacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Genel ve Dahili Tıp Tıbbi Etik Sağlık Politikaları ve Hizmetleri Acil Tıp Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Davranış Bilimleri

Knowledge Levels of Patıents and Health Staffs “Patıent Rıghts”: An Interventıon Study

Öz:

Objective This study aimed to compare the pre- and post-intervention status of health staff and patients who applied to Başkent University Hospital and Affi liated Health Institutions by determining the level of information about patient rights. ( Sakarya Med J, 2018, 8(3):518-524 ). Materials and Methods This research is a fi eld trial (intervention) study. The knowledge level of the hospital employees and patients about patients’ rights is determined in 2006 and after 6 months of implementing the interventions the effi ciency of the interventions is evaluated in 2007. The questionnaire is used as a data collection tool. The intervention methods comprise employee training course and training book, brochure about the patients’ rights and information to patients by patients’ advisers. Results 1240 staff and 988 patients are participated in the research. The participation rate is 100% for the employee and the patient before the intervention while the rate is decreased to 72% after the intervention for patients. The calculated knowledge scores for groups employee and patients are evaluated according to the before and after intervention. The intervention makes an increment of the knowledge score of employee 4.9 times more and the knowledge level score of the group increases after the intervention. Although the information level scores of patients increase after the intervention, it is not statistically signifi cant. It is observed that the legislation is read by the 12.6% of the employee before intervention while the 25.2% of the employee read it after the intervention. The intervention on the employee affects the reading status of legislation 2.3 times more. It is seen that the 8% of all patients read the legislation. It is confi rmed that the intervention methods do not affect the reading status of patients. Conclusion As a result of the research, despite the existence of legal regulations on patient rights in our country, it seems that these rights are not suffi ciently known by patients and health staff. Increasing the level of knowledge of the staff and the patients is an important point of health training and the improvement and continuation of the health training will contribute to the process.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Genel ve Dahili Tıp Tıbbi Etik Sağlık Politikaları ve Hizmetleri Acil Tıp Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Sert G. Hasta hakları uluslararası bildirgeler ve tıp etiği çerçevesinde. 1. baskı. İstanbul: Babil yayınları; 2004.
2. Kapani M. Kamu hürriyetleri. 7.baskı. Ankara: Yetkin Kitapevi; 1993.
3. Doğan BG, Müftü G, Bertan M. İnsan hakları, kadın hakları ve çocuk hakları. Halk sağlığı temel bilgiler. Güler Ç, Akın L. Ankara: Hacettepe Üniversitesi yayınları; 2006. s:1202-1228.
4. Görkey Ş. Hasta hakları. Medikal etik. Tıp organizasyonunda etik ve hukuk. Hatemi H, Doğan H. İstanbul: Yüce yayım; 2002. s:100-126,
5. Güler M. Hekimler ve tabip odası yöneticileri için mevzuat.3. baskı. Türk Tabipler Birliği. 2001.
6. (http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.4847 &MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=hasta%20haklar%C4%B1 Erişim tarihi: :20.06.2018 saat: 15.30)
7. Özlü T. Hakkınız var çünkü hastasınız. Hasta hakları.1. baskı, İstanbul: Timaş yayınları; 2005.
8. Tezcan S. Epidemiyoloji tıbbi araştırmaların yöntem bilimi. Ankara: Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı; 1992.
9. Mazıcıoğlu M, Yazıcı C, Özer A, Zaimoğlu A. Araştırma görevlilerinin hasta hakları yönetmeliği hakkındaki bilgi düzeyleri. Türkiye klinikleri J Med Ethics 2004; 12: 226-229.
10. Kuzu N,Ergin A, Zencir M. Patients’ awareness of their rights in a developing country. Journal of the Royal Institute of Public Health 2006; 120: 290-296.
11. Ware J.E., Snow K, Kosinski M, Gandek B. SF-36 health survey manual and interpretation guide. Lincoln, RhodeIsland: Quality Metric Incorporated; 1993.
12. (https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/18878,hhgenelgesipdf.pdf?0 Erişim tarihi: 16.07.2018 saat: 10.00)

APA	Erdem Ö, AKGÜN H (2018). Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması. , 518 - 524.
Chicago	Erdem Özgür,AKGÜN Hediye Seval Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması. (2018): 518 - 524.
MLA	Erdem Özgür,AKGÜN Hediye Seval Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması. , 2018, ss.518 - 524.
AMA	Erdem Ö,AKGÜN H Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması. . 2018; 518 - 524.
Vancouver	Erdem Ö,AKGÜN H Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması. . 2018; 518 - 524.
IEEE	Erdem Ö,AKGÜN H "Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması." , ss.518 - 524, 2018.
ISNAD	Erdem, Özgür - AKGÜN, Hediye Seval. "Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması". (2018), 518-524.

APA	Erdem Ö, AKGÜN H (2018). Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması. Sakarya Tıp Dergisi, 8(3), 518 - 524.
Chicago	Erdem Özgür,AKGÜN Hediye Seval Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması. Sakarya Tıp Dergisi 8, no.3 (2018): 518 - 524.
MLA	Erdem Özgür,AKGÜN Hediye Seval Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması. Sakarya Tıp Dergisi, vol.8, no.3, 2018, ss.518 - 524.
AMA	Erdem Ö,AKGÜN H Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması. Sakarya Tıp Dergisi. 2018; 8(3): 518 - 524.
Vancouver	Erdem Ö,AKGÜN H Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması. Sakarya Tıp Dergisi. 2018; 8(3): 518 - 524.
IEEE	Erdem Ö,AKGÜN H "Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması." Sakarya Tıp Dergisi, 8, ss.518 - 524, 2018.
ISNAD	Erdem, Özgür - AKGÜN, Hediye Seval. "Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması". Sakarya Tıp Dergisi 8/3 (2018), 518-524.