Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği

ŞİMŞEK, PERİHAN; Gunaydin, Mucahit; GÜNDÜZ, Abdülkadir

Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği

Perihan ŞİMŞEK, (Karadeniz Teknik Üniversitesi)

Mücahit GÜNAYDIN, (Giresun Üniversitesi)

Abdülkadir GÜNDÜZ (Karadeniz Teknik Üniversitesi)

Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi

134 19

Yıl: 2019 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 120 - 127 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 02-04-2020

Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği

Öz:

Türkiye’deki hastane öncesi acil sağlık hizmetleriAmerika Birleşik Devletleri ve Hollanda gibiülkelerde uygulanmakta olan Anglo-American modelile benzerlik taşımaktadır. Bu modelde “kap ve götür”prensibine göre olay yerinde mümkün olduğunca azzaman geçirilmesi ve hastanın hızla donanımlı bir acilservise nakledilmesi amaçlanır. Türkiye’de hastaneöncesi acil sağlık hizmetleri “112” telefon numarasıile ulaşılabilen Komuta Kontrol Merkezlerinden sevkedilen ambulanslar ile sağlanmaktadır. Acil vakayaulaşım için kara, hava ve deniz ambulanslarıkullanılmaktadır. Ambulanslarda, ambulanslarınözelliğine bağlı olarak acil tıp teknikerleri, hekim,paramedik ve hemşireler görev yapmaktadır. Aciltıbbi bakım için gerekli tüm ekipman ambulans içindebulunmakta ve bu ekipmanlara ambulans içerisindenulaşılabilmektedir. Ambulans ekipleri itfaiye ve polisekiplerinden bağımsız olarak çalışmaktadır.Türkiye’de hastane öncesi acil sağlık hizmetlerindetemel iletişim aracı olarak telsizler kullanılmaktadır.Bilişim teknolojisindeki hızlı gelişimle birlikte 112ekiplerinin iletişiminde mobil telefonlar, çağrıcihazları ve bilgisayar sistemlerinin kullanımıyaygınlaşmaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Sağlık Politikaları ve Hizmetleri Acil Tıp Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Pre-Hospital Emergency Health Services: The Case of Turkiye

Öz:

The pre-hospital emergency medical services in Turkey are similar to the Anglo-American model, which is being implemented in countries like the United States and the Netherlands. In this model, it is aimed to spend as little time as possible on the scene according to the “catch and run” principle and transport the patient rapidly to an equipped emergency department. Pre-hospital emergency medical services in Turkey are provided by the ambulance shipped from the Command Control Center that can be reached by phone number "112". Land, air and sea ambulances are used for accessing the patient who is in emergency situation. In ambulances, physicians, emergency medical technician, paramedics and nurses are working depending on the characteristics of the ambulances. All necessary equipment for emergency medical care in Turkey is in the ambulance and this equipment can be reached inside the ambulance. Ambulance teams work independently from fire and police teams. Wireless are used as the main communication tool in pre-hospital emergency medical services in Turkey. With the rapid development in information technology, the use of mobile telephones, pagers, and computer systems in the communication of 112 teams is becoming widespread.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Sağlık Politikaları ve Hizmetleri Acil Tıp Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Ekşi, A. (2016). Kitlesel Olaylarda Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri Yönetimi. İzmir: Kitapana Yayınevi.
2. Şişman, A, Şişman, Y, Terzi, Ö. (2010). “Samsun 112 Acil Çağrılarının ve Acil Sağlık Hizmet İstasyonlarının Konumlarının CBS ile Değerlendirilmesi”. III. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, 11 – 13 Ekim 2010, Gebze – KOCAELİ, 523-532.
3. Bélanger, V, Ruiz, A, Soriano, P. (2015). Recent Advances in Emergency Medical Services Management. Faculté des sciences de l'administration. Quebec, Canada: Université Laval.
4. The top 10 causes of death. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs310/en/ adresinden 15 Nisan 2018 tarihinde alınmıştır.
5. Johnson, N. B, Hayes, L. D, Brown, K, Hoo, E. C, Ethier, K. A. (2014). “CDC National Health Report: Leading Causes of Morbidity and Mortality and Associated Behavioral Risk and Protective Factors— United States, 2005–2013”. MMWR Supplements, 63 (04), 3-27
6. Roudsari, B. S, Nathens, A. B, Arreola-Risa, C, Cameron, P, Civil, I, Grigoriou, G, Liberman, M. (2007). “Emergency Medical Service (EMS) Systems in Developed and Developing Countries”. Injury, 38 (9), 1001-1013.
7. Yaman, B. (2015). Hastanelerde Sunulan Acil Sağlık Hizmetlerinin Yönetim ve Organizasyonu. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
8. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Sağlık Meslek Yüksekokulu (2017). Acil Sağlık Hizmetleri I Acil Sağlık Hizmetlerinin Yapısı. http://www.stuncer.com/wpcontent/uploads/2017/10/01_AcilSa%C4%9Fl%C4%B1k-HizmetlerininYap%C4%B1s%C4%B1_Ders-Notu.pdf Erişim Tarihi:15 Nisan 2018.
9. Aydin E. (2004). “19. Yüzyilda Osmanli Sağlik Teşkilatlanması”. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, 15 (15), 185-207.
10. Türk Kızılayı. Hilal-İ Ahmer'den Türk Kızılayı'na 148 Yıllık Yardım Çınarı Erişilebilir: https://www.kizilay.org.tr/Haber/HaberDetay/2850 adresinden 23 Nisan 2018 tarihinde alınmıştır.
11. Coşkun, H. (2014). “Çanakkale Savaşlarında Sağlık Hizmetleri”, TAF Preventive Medicine Bulletin, 13 (2), 93-98.
12. Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ. Resmi Gazete, Tarih: 20.02.2018, sayı:30338.
13. Erbay, H. (2017). “Türkiye'de Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetlerinin Numarası Niçin 112? Tarih Perspektifinden Bir Değerlendirme”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 7 (1), 28-32.
14. Gülsün, B, Yılmaz, B. (2015). “Acil Servis Hizmetlerinde Uygun Ambulans Yerinin Belirlenmesi ve Kocaeli İli İzmit İlçesinde Bir Uygulama”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 14 (28), 29-62
15. Paksoy, V. M. (2016). “Acil Sağlık Hizmetlerinde Uluslararası Uygulama Modellerinin Karşılaştırması: Anglo-Amerikan ve Franko-German Modeli”. T.C. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 5 (7).
16. Acil Sağlık Hizmetlerinin Yapısı. (2011). http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_ pdf/Acil%20Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20Hizmetlerinin %20Yap%C4%B1s%C4%B1.pdf adresinden 14 Nisan 2018 tarihinde alınmıştır.
17. Al-Shaqsi, S. (2010). “Models of International Emergency Medical Service (EMS) Systems”. Omn Med J, 25 (4), 320–323.
18. 112 Acil Çağrı Merkezleri Projesi. (2017). http://www.illeridaresi.gov.tr/112-acil-agri-merkezleriprojesi adresinden 3 Nisan 2018 tarihinde alınmıştır.
19. Zenginol, M, Al, B, Genç, S, Deveci, İ, Yarbil, P, Yilmaz, D. A, ve ark. (2011). “Gaziantep Ili 112 Acil Ambulanslarinin 3 Yillik Çalisma Sonuçlari/3 Yearly Study Results of 112 Emergency Ambulances in the City of Gaziantep”. Journal of Academic Emergency Medicine, 10 (1), 27-32.
20. 1-7 Aralık Acil Sağlık Hizmetleri Haftası. (2017). https://www.saglik.gov.tr/TR,1755/1-7-aralikpacilsaglik-hizmetleri-haftasi.html adresinden 30 Mart 2018 tarihinde alınmıştır.
21. Ayten, S. (2015). Denizli İlinde 112 Komuta Merkezine Yapılan Aramalar Ve Acil Ambulans Hizmetlerinin Kullanımının Değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Denizli.
22. Ambulanslar Ve Acil Sağlık Araçları İle Ambulans Hizmetleri Yönetmeliği (2006) http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7. 5.10834&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=ambulans .adresinden 2 Nisan 2018 tarihinde alınmıştır.
23. Milli Eğitim Bakanlığı, Acil Sağlık Hizmetleri, Ambulanslar. (2011). http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/mod uller_pdf/Ambulanslar.pdf adresinden 2 Nisan 2018 tarihinde alınmıştır.
24. Rehn, M, Davies, G, Smith, P, Lockey, D. (2017). “Emergency Versus Standard Response: Time Efficacy of London’s Air Ambulance Rapid Response Vehicle”. Emerg Med J, emermed, 34 (12), 806-809.
25. İlk Yardım ve Acil Sağlık Hizmetleri. (2017). http://www.mfa.gov.tr/ilk-yardim-ve-acil-saclikhizmetleri.tr.mfa. adresinden 3 Nisan 2018 tarihinde alınmıştır.
26. Bos, N, Krol, M, Veenvliet, C, Plass, A. M. (2015). Ambulance Care in Europe: Organization and Practices of Ambulance Services in 14 European Countries. Netherland: Nıvel.
27. Acil Sağlık Hizmetleri 112 Acil Komuta Kontrol Merkezi. (2018). http://agri112.saglik.gov.tr/TR,22107/komuta-kontrolmerkezi.html. adresinden 4 Nisan 2018 tarihinde alınmıştır.
28. Coğrafi Bilgi Sistemleri İle En Uygun Ambulans Yerlerinin Belirlenmesi. (2011) http://www.hkmo.org.tr/resimler/ekler/e0a3a6a1f985ed9 _ek.pdf adresinden 23 Nisan 2018 tarihinde alınmıştır.
29. Kıdak, L, Keskinoğlu, P, Sofuoğlu, T, Ölmezoğlu, Z. (2009). “İzmir İlinde 112 Acil Ambulans Hizmetlerinin Kullanımının Değerlendirilmesi”. Genel Tıp Dergisi, 19 (3), 113-119.
30. Yıldız, S, Bilgili, N. (2016). “Acil Servise Başvuran Yaşlı Hastaların Bireysel Özellikleri Ve Başvuraların Değerlendirilmesi”. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1 (1),15-31.
31. Benli, A. (2016). “Evaluation of use of the 112 Emergency Ambulance Service in Karabuk City”. Journal of Clinical and Analytical Medicine, 6 (152), 271-274.
32. Yaylacı, S, Cimili, Öztürk, T, Çelik, Yılmazer, S. (2013). “Acil Servise Ambulansla Başvuran Hastaların Aciliyetinin Retrospektif Değerlendirilmesi”. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4, 64-7.
33. Ekşi A. (2016). Kamu Hizmetinde Etkililik ve Etkinlik Tartışmaları Bağlamında 112 Acil Çağrı Hizmetlerinin Kötüye Kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (3), 387-408.

APA	ŞİMŞEK P, Gunaydin M, GÜNDÜZ A (2019). Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği. , 120 - 127.
Chicago	ŞİMŞEK PERİHAN,Gunaydin Mucahit,GÜNDÜZ Abdülkadir Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği. (2019): 120 - 127.
MLA	ŞİMŞEK PERİHAN,Gunaydin Mucahit,GÜNDÜZ Abdülkadir Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği. , 2019, ss.120 - 127.
AMA	ŞİMŞEK P,Gunaydin M,GÜNDÜZ A Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği. . 2019; 120 - 127.
Vancouver	ŞİMŞEK P,Gunaydin M,GÜNDÜZ A Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği. . 2019; 120 - 127.
IEEE	ŞİMŞEK P,Gunaydin M,GÜNDÜZ A "Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği." , ss.120 - 127, 2019.
ISNAD	ŞİMŞEK, PERİHAN vd. "Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği". (2019), 120-127.

APA	ŞİMŞEK P, Gunaydin M, GÜNDÜZ A (2019). Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(1), 120 - 127.
Chicago	ŞİMŞEK PERİHAN,Gunaydin Mucahit,GÜNDÜZ Abdülkadir Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 8, no.1 (2019): 120 - 127.
MLA	ŞİMŞEK PERİHAN,Gunaydin Mucahit,GÜNDÜZ Abdülkadir Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol.8, no.1, 2019, ss.120 - 127.
AMA	ŞİMŞEK P,Gunaydin M,GÜNDÜZ A Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019; 8(1): 120 - 127.
Vancouver	ŞİMŞEK P,Gunaydin M,GÜNDÜZ A Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019; 8(1): 120 - 127.
IEEE	ŞİMŞEK P,Gunaydin M,GÜNDÜZ A "Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği." Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8, ss.120 - 127, 2019.
ISNAD	ŞİMŞEK, PERİHAN vd. "Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri: Türkiye Örneği". Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 8/1 (2019), 120-127.