BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma

BAYRAMOGLU, TURGUT; GÜLTEKİN, Ömer Faruk; ÇELEBİ BOZ, FÜSUN

BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma

Füsun ÇELEBİ BOZ, (Bayburt Üniversitesi)

Turgut BAYRAMOĞLU, (Bayburt Üniversitesi)

Ömer Faruk GÜLTEKİN (Bayburt Üniversitesi)

İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi

2 0

Yıl: 2019 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1111 - 1124 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-04-2020

BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma

Öz:

Nitelikli ürün üretimi dünya ülkelerinin kalkınma sürecinde çok önemli bir rolesahiptir. Bu doğrultuda gelişmiş ve gelişmekte olan birçok ülke günden güne bukonuya daha çok önem vermekte ve katma değeri yüksek ürün üretimi içinçalışmalarını artırarak devam etmektedir. Bu noktadan hareketle çalışmada BRICSve MIST1 ülke grupları adına 2000-2015 dönemi araştırma ve geliştirmeharcamaları ve yüksek nitelikli ürün ihracatı ilişkileri panel veri yöntemiylearaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre Çin, Türkiye ve Brezilya’da yüksekteknolojili ürün ihracatından AR-GE harcamalarına doğru tek yönlü birnedensellik ilişkisi olduğu ortaya çıkarken, Güney Kore’de ise bu ilişkinin çiftyönlü olduğu gözlenmiştir. Çin ve Brezilya gibi ülkelerde doğrudan yabancısermaye girişi teknoloji transferini artırmış, teknoloji transferi ise nitelikli ürünihracatını artırmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Endüstri Mühendisliği Ziraat Mühendisliği İktisat Uluslararası İlişkiler

A Research on the Relationship between R & D Expenditures and High Technology Export in BRICS and MIST Countries

Öz:

Quality product production plays a very important role in the development process of the world countries. Accordingly, many developed and developing countries give more importance to this matter day by day and continue to increase their efforts to produce high value-added products. From this point of view, the study examined the correlation between the research and development expenditures and high quality product export of the BRICS and MIST country groups via panel data method for the 2000-2015 period. According to the results acquired, it was revealed that there was a unidirectional causality correlation from high-tech product export to R & D expenditures in China, Turkey and Brasil and that correlation was observed to be bidirectional in South Korea. Direct foreign capital inflow in countries such as China and Brasil increased the technology transfer and the technology transfer increased the quality product expert.

Anahtar Kelime:

Konular: Endüstri Mühendisliği Ziraat Mühendisliği İktisat Uluslararası İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akgemci E. (2011), BRICS Ülkeleri Neyi Temsil Ediyor? Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi Yıl 3 - Sayı 36.
Aksu, H., Aydemir, A.F., Karaköy, Ç., Yurttançıkmaz, Z.Ç., Emsen, Ö.S., (2018). Çin Ekonomisinde Büyümenin Sürdürülebilirliği: Yüksek Teknolojik Mal İhracatının Belirleyicileri, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 19 (2). 214-225.
Aytun C. ve Ekiz M. (2017). The Relatıonship Between Telecommunication Investments And Economic Growth in Developed And Emerging Countries: Panel Causality Analysis, Eurasian Academy of Sciences Eurasian Business & Economics Journal. Volume 10, 45-58.
Seyoum B., (2005). Determinants of Levels of High Technology Exports: An Empirical Investigation. Advances in Competitiveness Research, 13(1), 64-79.
Braunerhjelm, P., Thulin, P., (2008). Can Countries Create Comparative Advantages? R&D Expenditures, High-Tech Exports, and Country Size in 19 OECD Countries 1981-1999. International Economic Journal, 22, 95-111.
Breusch, T.S ve Pagan, A.R. (1980), “The Lagrange Multiplier Test and Its Applications to Model Specification Tests in Econometrics”. Review of Economic Studies, 47, 239-253.
Genç M.C.& Atasoy Y.(2010), Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel veri Analizi, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 5 (2), 27-34.
Göçer İ. (2013a), Teknolojik İlerlemenin Belirleyicileri: Nıc Ülkeleri İçin Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizleri, Maliye ve Finans Yazıları Cilt 1 Sayı 100.
Göçer, İ. (2013b). Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. Maliye Dergisi, Sayı 165.
Han, C., Thomas, S. R., Yang, M., Ieromonachou, P., Zhang, H., (2017). Evaluating R & D Investment Efficiency in China's High-Techindustry. Journal of High Technology Management Research, 28, 93-109.
Kar, M., Nazlıoğlu, Ş. ve Ağır, H. (2011), Financial development and economic growth nexus in the MENA countries: Bootstrap panel granger causality analysis, Economic Modelling, 28, 685–693.
Karahan, Ö. (2015), Intensity of business enterprise R&D expenditure and hightech specification in European manufacturing Sector. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 806-813.
Kılıç (2014), Araştırma ve Geliştirme Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Üzerindeki Etkisi G-8 Ülkeleri İçin Bir Panel Veri, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (44), 115-130.
Kızılkaya O., Sofuoğlu E., Ay, A. (2017), Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Üzerinde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Dışa Açıklığın Etkisi: Gelişmekte Olan Ülkelerde Panel Veri Analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18 (1) 2017, 63-78.
Konya, L. (2006), Exports and growth: Granger causality analysis on OECD countries with a panel data approach, Economic Modelling, 23 (6), 978–992.
Narin M. & Kutluay D. (2013), Değişen Küresel Ekonomik Düzen: BRIC, 3G ve N11 Ülkeleri, Ankara Sanayi Odası Yayın Organı Ocak- Şubat.
Nazlıoğlu, S., Lebe, F. ve Kayhan, S. (2011), Nuclear energy consumption and economic growth in OECD countries: Cross-sectionally dependent heterogeneous panel causality analysis. Energy Policy, 39 (10), 6615–6621.
Özer M. ve Çiftçi N. (2009), AR-GE Harcamaları ve İhracat İlişkisi: OECD Ülkeleri Panel Veri Analizi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Nisan, Sayı 23, 1- 9.
Özkan, G., Yılmaz, H., (2017), AR-GE Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatı Ve Kişi Başı Gelir Üzerindeki Etkileri: 12 AB Ülkesi ve Türkiye İçin Uygulama (1996-2015). Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 3 (1). 1-12.
Pesaran, M. H. (2004), General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels Institute for the Study of Labor (IZA) No. 1240), Retrieved 2016, October 14, http://econpapers.repec.org/paper/izaizadps/dp1240.htm.
Pesaran, M. H., ve Yamagata, T. (2008), Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142 (1), 50–93.
Pesaran, M. H., Ullah, A. ve Yamagata, T. (2008), A bias-adjusted LM test of error cross-section independence. Econometrics Journal, 11 (1), 105–127.
Sandu, S. and Ciocanel, B., (2014), Impact of R&D and Innovation on High - Tech Export, Emerging Markets Queries in Finance and Business, 15. 80-90.
Swamy, P.A.V.B. (1970), Efficient Inference in a Random Coefficient Regression Model. Econometrica, 38 (2), 311-323.
Wang, D., Yu, T., Liu, H., (2013), Heterogeneous Effect of High-Tech Industrial R&D Spending on Economic Growth. Journal of Business Research. 66. 1990-1993.
WorldBank,https://data.worldbank.org/indicator/TX.VAL.TECH.M.ZS, (ErişimTarihi:19.01.2019)
Yaylalı M., Akan Y.& Işık C (2010), Türkiye'de Ar&Ge Yatırım Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eş-Bütünleşme ve Nedensellik İlişkisi: 1990–2009, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 5 (2), 13-26.
Yıldırım E., & Kesikoğlu F. (2012), AR-GE Harcamaları ile İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri Türkiye Örneğinde Panel Nedensellik Test Kanıtları, Marmara Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 32 (1), 165-180.
Yıldız, Ü. (2017), BRICS Ülkeleri ve Türkiye’de Yüksek Teknoloji İhracatı ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Panel Veri Analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 53, 26-34.
Zagami, A., & Bicchi, V. (2012). MIST Countries: the new emerging markets. http://www.zagamilaw.com/downloads/Articles/mist-countries-the-newemerging-markets.pdf

APA	ÇELEBİ BOZ F, BAYRAMOGLU T, GÜLTEKİN Ö (2019). BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. , 1111 - 1124.
Chicago	ÇELEBİ BOZ FÜSUN,BAYRAMOGLU TURGUT,GÜLTEKİN Ömer Faruk BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. (2019): 1111 - 1124.
MLA	ÇELEBİ BOZ FÜSUN,BAYRAMOGLU TURGUT,GÜLTEKİN Ömer Faruk BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. , 2019, ss.1111 - 1124.
AMA	ÇELEBİ BOZ F,BAYRAMOGLU T,GÜLTEKİN Ö BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. . 2019; 1111 - 1124.
Vancouver	ÇELEBİ BOZ F,BAYRAMOGLU T,GÜLTEKİN Ö BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. . 2019; 1111 - 1124.
IEEE	ÇELEBİ BOZ F,BAYRAMOGLU T,GÜLTEKİN Ö "BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma." , ss.1111 - 1124, 2019.
ISNAD	ÇELEBİ BOZ, FÜSUN vd. "BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma". (2019), 1111-1124.

APA	ÇELEBİ BOZ F, BAYRAMOGLU T, GÜLTEKİN Ö (2019). BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(2), 1111 - 1124.
Chicago	ÇELEBİ BOZ FÜSUN,BAYRAMOGLU TURGUT,GÜLTEKİN Ömer Faruk BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 8, no.2 (2019): 1111 - 1124.
MLA	ÇELEBİ BOZ FÜSUN,BAYRAMOGLU TURGUT,GÜLTEKİN Ömer Faruk BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, vol.8, no.2, 2019, ss.1111 - 1124.
AMA	ÇELEBİ BOZ F,BAYRAMOGLU T,GÜLTEKİN Ö BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2019; 8(2): 1111 - 1124.
Vancouver	ÇELEBİ BOZ F,BAYRAMOGLU T,GÜLTEKİN Ö BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2019; 8(2): 1111 - 1124.
IEEE	ÇELEBİ BOZ F,BAYRAMOGLU T,GÜLTEKİN Ö "BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma." İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8, ss.1111 - 1124, 2019.
ISNAD	ÇELEBİ BOZ, FÜSUN vd. "BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 8/2 (2019), 1111-1124.