Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi

İRTEŞ GÜLŞEN, MELTEM

Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi

Meltem İRTEŞ GÜLŞEN (Anadolu Üniversitesi)

İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi

2 0

Yıl: 2019 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 447 - 471 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-04-2020

Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi

Öz:

Kamu hizmetlerinin temel kaynağı olan vergiler, vatandaşlardan zorunluolarak alınan ekonomik değerlerdir. Bu ekonomik değerlerin en kısa süredeve az maliyetle toplanması, vatandaşların vergilerini gönüllü olaraködemeleri açısından önemlidir. Bu çalışmanın amacı, OECD ülkeleri ileTürkiye’nin vergi ödeme ve iş yapma kolaylığını belirlemek ve Türkiye’ninOECD ülkeleri içerisindeki göreceli yerini tespit etmektir. Yöntem olarakbulanık kümeleme analizi kullanılmıştır. Böylece vergi ödeme kolaylığıbenzer ve benzer olmayan ülkeler belirlenmiştir. Yapılan analiz sonucundaülkelerin üç kümeye ayrıldığı görülmüştür. Belçika, Fransa, İsrail, Slovenyave ABD’ nin birden fazla kümede yer aldıkları belirlenmiştir. Bu durumilgili ülkeler için bulanıklık olarak yorumlanırken, diğer OECD ülkelerininsadece bir kümede yer aldıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler

Modelling of Tax Payment Periods in Turkey and OECD Countries with Fuzzy Clustering Analysis

Öz:

Taxes, which are the main source of public services, are the mandatory economic values taken from citizens. Collecting these economic values as soon as possible and at a low cost is important for citizens to pay their taxes voluntarily. The aim of this study is to determine the ease of paying taxes and doing business in OECD countries and Turkey, and to determine the relative position of Turkey among OECD countries. Fuzzy clustering analysis was used as the method. Thus, similar and non-similar countries in terms of ease of payment of taxes were determined. As a result of the analysis, it was observed that the countries were divided into three clusters. Belgium, France, Israel, Slovenia and the United States were identified in more than one clusters. While this situation was interpreted as a blurring for the countries concerned, it was concluded that other OECD countries were a part of only one cluster.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akdoğan, A. (2007). Kamu Maliyesi, Gazi Kitabevi, 12. Baskı, Ankara, s: 184.
Balasko, B., Abonyi, J., Feil, B. (2005). Fuzzy Clustering and Data Analysis Toolbox, Department of Process Engineering University of Veszprem.
Bayraklı, H.H., Demir, İ.C. (2004). “Vergi Karşısında Mükellef Davranışları: Afyon İli Örneği”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: VI, Sayı: 1, 215-230.
Bellman, R., Kalaba, R., Zadeh, L. A. (1964). Abstraction and Pattern Classification, The Rand Corporation, Santa Monica, California, ABD.
Bezdek, J. C. (1981). Pattern Recognition with Fuzzy Objective Function Algoritms, Plenum Press, New York.
Biberoğlu, E. (2006). Türkiye’ de Gönüllü Vergi Uyumu. DEÜ. SBE. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 28
Çakmak Z. (1999). “Kümeleme Analizinde Geçerlilik Problemi ve Kümeleme Sonuçlarının Değerlendirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 3, Kasım, s:187-205.
Çakmak, Z., Uzgören, N., Keçek, G. (2005). Kümeleme Analizi Teknikleri İle İllerin Kültürel Yapılarına Göre Sınıflandırılması ve Değişimlerinin İncelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S: 12, s: 1-21.
Çelikkaya, A. (2002): “Mükelleflerin Vergiye Gönüllü Uyumunu Etkileyen Faktörler”, E-Akademi Dergisi, (5), Erişim adresi: http://www.eakademi.org/arsiv.asp?sayi=5.
Dunn, J. C. (1973). A Fuzzy Relative of The Isodata Process and Its Use in Detecting Compact Well-Separated Clusters, Journal of Cybernetics, 3, ss. 32-57.
Döring, C., Lesot, M.J., Kruse, R. (2006). Data Analysis with Fuzzy Clustering Methods, Computational Statistics & Data Analysis, 51,ss. 192 – 214.
Gerçek, A. (2006). “Vergilemede Mükellef Hakları ve Türkiye’deki Durumun İncelenmesi”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 209, Şubat, s: 121-149.
Gerçek, A., Sarılı, M. A., & Tezcan, K. (2006). “5345 Sayılı Kanun Çerçevesinde Gelir İdaresi İle Vergi Denetiminin Yeniden Yapılandırılmasının Değerlendirilmesi ve Öneriler”, Ankara: Gelirler Kontrolörleri Derneği Yayını.
Grubesic, TH. (2006). On The Apliction of Fuzzy Clustering for Crime Hot Spot Detection, J Quant Criminal, 22(1), 89.
Herschel, F.J. (1978). “Tax Evasion and Measurement in Developing Countries”, Public Finance, Volume: 33, s. 232.
İrteş Gülşen, M., Köleoğlu, N. (2018). “Türkiye ve Orta Doğu Ülkelerinde Vergilemede Gönüllü Uyuma İlişkin Göstergelerin Bulanık Kümeleme Analizi İle Değerlendirilmesi”, Geçmiş ve Gelecek Bağlamında Ortadoğu /The Middle East in the Context of Past and Future, Podgorice/ Montenegro, Institut za Geografıju, 283 – 299. Erişim adresi: web: http://www.ucg.ac.me/objava/podorg/19/1/poz/info.
Jacobs, A. (2013). Organizational Structure and Management. “Detailed Guidelines for Improved Tax Administration in Latin America and the Caribbean”, USAID Leadership in Public Financial Management (LPFM), August 31. Erişim adresi: https://www.usaid.gov/sites/default/files/LAC_TaxBook_Ch%204%20- %20ENGLISH.
Kahriman, H. (2016). “Vergiye Gönüllü Uyum Çerçevesinde Türkiye’de Gelir İdaresinin Organizasyon Yapısı Üzerine Bir Değerlendirme” Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 12, Yıl 12, Sayı 1.
Karyağdı, N. (2012). Vergi Yönetiminde ve Vergi Sisteminde Toplam Kalite: Çalışan ve Mükellef Odaklılık, Yeni Maliye Değişim Çağında Kamu Maliyesi: Yeni Trendler, Yeni Paradigmalar, Yeni Öğretiler, Yeni Perspektifler, Editörler: C. Can Aktan, Ahmet Kesik, Dilek Dileyici, TC Maliye Bakanlığı SGB Yayın No: 2012/420, Ankara.
Kaufman L, Rousseuw PJ. (1990). Finding Groups Data: An Introduction to Cluster Analysis, New York, John Wiley and Sons Inc.
Kaynar Bilgin, H. (2011). “Vergi Ahlakının Teorik Çerçevesi”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, s: 261.
Kılıç, İ., Lenger, Ö. F., Bozkurt, Z. (2012). “Bulanık Kümeleme Analizi İle Türkiye’deki İllerin Hayvancılık İstatistikleri Bakımından Sınıflandırılması”, Kocatepe Veteriner Dergisi, 5(1), 21-28.
Maechler, M., Rousseeuw, P., Struyf, A., & Hubert, M. (2005). Cluster analysis basics and extensions. Rousseeuw et al. provided the S original which has been ported to R by Kurt Hornik and has since been enhanced by Martin Maechler: Speed improvements, silhouette() functionality, bug fixes, etc. See the ‘Changelog’ file (in the package source).
Mutlu, A., Taşçı, K. (2013). “Vergi Dairelerinin Mükellefe Davranış Biçimlerinin Vergilemede Gönüllü Uyuma Etkisi: Malatya Örneği”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi Bahar, Cilt:12 Sayı:45, Spring-2013 Volume:12 Issue:45. Erişim Adresi: www.esosder.org Electronic Journal of Social Sciences ISSN:1304-0278
Naes, T., Mevik, B. H. (1999). The Flexibility of Fuzzy Clusterıng Illustrated By Examples, Journal Of Chemometrics, Volume: 13.
OECD, “Genel İdari İlkeler-GAP004 Uyum Ölçümü”, Vergi Politikası ve İdaresi Merkezi. Erişim adresi: http://www.maliye.gov.tr/ab/turkce/tax/5.pdf.
OECD, Tax Administration Series, 2017. Erişim adresi: https://qdd.oecd.org/data/TAS.
PWC and World Bank Group, (2017). Paying Taxes. Erişim adresi: http://www.doingbusiness.org/~/media/WBG/DoingBusiness/Documents /Special-Reports/Paying-Taxes-2017.pdf.
Roth, J. A./Schou, John T./Wtte, A.D. (1989). Taxpayer Compliance, VoU: An Agenda for Research (Phııadelphla: University of Pennsylvania Press). s.21
Şentürk, S. H. (2014). “Vergiye Gönüllü Uyum Sağlanmasında Fayda İlkesinin Rolü”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Aralık, 9 (3).
Tatlıdil. H. (1992). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Ankara, 252.
Tuncer, M. (2002). “Vergi Uyumunun Arttırılması ve Türkiye” (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, SBE), s.1
Yeniçeri, H. (2004). “Beyan Esasına Dayanan Vergilerde Vergi Kayıp ve Kaçaklarının Psikolojik Nedenlerinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma”, Haziran, Sayı:11. Erişim adresi: www.yaklasim.com.tr.

APA	İRTEŞ GÜLŞEN M (2019). Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi. , 447 - 471.
Chicago	İRTEŞ GÜLŞEN MELTEM Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi. (2019): 447 - 471.
MLA	İRTEŞ GÜLŞEN MELTEM Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi. , 2019, ss.447 - 471.
AMA	İRTEŞ GÜLŞEN M Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi. . 2019; 447 - 471.
Vancouver	İRTEŞ GÜLŞEN M Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi. . 2019; 447 - 471.
IEEE	İRTEŞ GÜLŞEN M "Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi." , ss.447 - 471, 2019.
ISNAD	İRTEŞ GÜLŞEN, MELTEM. "Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi". (2019), 447-471.

APA	İRTEŞ GÜLŞEN M (2019). Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1), 447 - 471.
Chicago	İRTEŞ GÜLŞEN MELTEM Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 8, no.1 (2019): 447 - 471.
MLA	İRTEŞ GÜLŞEN MELTEM Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, vol.8, no.1, 2019, ss.447 - 471.
AMA	İRTEŞ GÜLŞEN M Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2019; 8(1): 447 - 471.
Vancouver	İRTEŞ GÜLŞEN M Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2019; 8(1): 447 - 471.
IEEE	İRTEŞ GÜLŞEN M "Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi." İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8, ss.447 - 471, 2019.
ISNAD	İRTEŞ GÜLŞEN, MELTEM. "Türkiye ve OECD Ülkelerinin Vergi Ödeme Sürelerinin Bulanık Kümeleme Analizi ile Modellenmesi". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 8/1 (2019), 447-471.