TY  - JOUR
TI  - Extensional tectonics and the geometry of related macroscopic structures: Field evidence from the Gediz detachment, Western Turkey
AB  - Gediz grabeninin güney kenarını oluşturan kabuksal ölçekli düşük-açılı Gediz sıyrılma fayı kıvrım ve geriye çarpılmış tabakalar gibi genişleme kökenli makroskobik yapılara sahiptir. Kıvrımlar genişleme doğrultusuna paralel ve dik olacak şekilde sırasıyla taban ve tavan bloğunda oluşmuştur. Gediz grabeninin güney kenarı üzerindeki Dereköy (Salihli) güneyinde, Gediz sıyrılma fayının taban bloğunda genişleme doğrultusuna paralel Oyukkiran antiformu ve Keserler sinformu saptanmıştır. Bunlar dalga boyu 6 km amplitüdü ise 1 km'ye ulaşan kuzeydoğu doğrultulu dom ve havza benzeri yapılardır. Oyukkıran antiformu çekirdeğinde Menderes metamorfik kayaçlarıyla çevrelenmiş kataklastik dokudaki granitik kayaçların yüzeylediği kuzeydoğuya dalımlı bir antiformu tanımlar. Keserler sinformu ise metamorfik kayaçlan yapısal olarak üstleyen genişlemeyle eşyaşlı tortullardan yapılı bir çekirdeğe sahiptir. Bu kırışıklıklar sıyrılma fayının ilksel düzensizlikleri olarak yorumlanmıştır, ve bunların tavan bloğundaki tortul istifin çökeliminden sonra kıvrımlanmaları gerekmez. Çalışma alanında birbirinden açısal uyumsuzlukla ayrılan üç tavan bloğu tortul istifi yeniden tanımlanmıştır. Üst Miyosen-Alt Pliyosen karasal tortul istifi (SS-Il) Gediz sıyrılma fayının tavan bloğunda çökelmiştir. Bu istif BatıAnadolu'daki bölgesel genişleme sırasında oluşan supradetachment havzasının taban çökeli olarak tanımlanmıştır. SS-II istifi, önünde SS-IlI istifinin çökeldiği havzaya doğru eğimli üç adet yüksek-açılı normal fayla kesilmiştir. SS-IV istifi Gediz grabeninin deforme olmamış Kuvaterner-Güncel havza dolgusunu oluşturur. Genişlemeyle eşyaşlı tavan bloğu katmanları genişleme tektoniği sırasında oluşmuş kıvrımlar içerir. Bu kıvrımlar genişleme doğrultultusuna ve genişleme doğrultusuna paralel taban bloğu kıvrımlarına diktir. Genişleme doğrultusuna dik gelişen kıvrımlar sürüme kıvrımları, rollover antiklinaller ve monoklinaller şeklinde oluşmuştur. Gediz sıyrılma fayının tavan bloğundaki kayalar genişleme doğrultusuna dik yatay eksen etrafında deformasyona uğrayarak geriye çarpılmış tabakalar oluşturmuştur. Geriye doğru çarpılmış tabakalar arasındaki ana eğim derecesi değişikliğiyle ortaya çıkan açısal uyumsuzluk, Gediz grabenindeki supradetachment evreye ait deformasyon tipinden rift evresine değişimi olarak yorumlanmıştır. Daha yaşlı olan supradetachment havzası Gediz sıyrılma fayı üzerinde gelişmiştir ve bu havzanın tortulları rift havzasına ait dolgunun oluşumunu kontrol eden yüksek açılı faylarla kesilmiştir.
AU  - Sözbilir, Hasan
PY  - 2001
JO  - Turkish Journal of Earth Sciences
VL  - 10
IS  - 2
SN  - 1300-0985
SP  - 51
EP  - 67
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/33458
ER  -