TY  - JOUR
TI  - “Erkek” Olmak ya da Olmamak: Sosyal Psikolojik Açıdan Erkeksilik/Erkeklik Çalışmaları
AB  - Bu makalenin amacı yazında erkeksilik, erkeklik ve erkeklik stresi adı altında yapılan araştırmaları kalıpyargılar, tutumlar ve ayrımcılık ana başlıkları altında sosyal psikolojik açıdan sunmaktır. Bu bağlamda, ilk olarak, toplumsal cinsiyet kalıpyargıları çerçevesinde erkeksilik ve erkeksi kalıpyargılar hakkındaki çalışmalara yer verilmiştir. İkinci olarak, tutum seviyesinde ele alınan erkeklik ve erkeklik ideolojisi konusundaki çalışmalar, özellikle uluslararası yazında erkeksilik/erkeklikle ilgili tutumları farklı yaklaşımlarla ölçen ölçekler, bağlamında sunulmuştur. Ayrıca, erkeklik rollerine ve normlarına uy(a)mamanın yarattığı çelişki, stres ve gerginlik konusundaki ölçek çalışmalarına da değinilmiştir. Yazındaki bu tür korelasyonel çalışmalar, nitel çalışmalar ve ölçek geliştirme çalışmalarının yanı sıra erkeklik kavramını deneysel çalışmalarla test eden kırılgan erkeklik kuramı da sunulmuştur. Üçüncü olarak, erkekliğin, hem birey olarak erkeklere hem de diğerlerine verdiği zararlar ayrımcılık kapsamında bir araya toplanmıştır. Son olarak, Türkiye yazınında, özellikle sosyal psikoloji çalışmalarına odaklanılarak, erkeklik konusunu farklı bakış açılarıyla ele alan çalışmalar sunulmuş ve gelecek çalışmalar için önerilere yer verilmiştir. Ele alınan araştırmalara göre, betimsel erkeksi kalıpyargılar bir taraftan bilişsel kolaylıklar sunarken diğer yandan özellikle buyurgan ve yasaklayıcı kalıpyargılara uymayanlar cezalandırılmaktadır. Ayrıca, statü, kadınsılıktan uzak durma, sertlik, başarılı olma, duygularını saklama vb. gibi normatif özelliklerle ölçülen erkeklik normları, erkekler üzerinde bireysel baskılar ve problemler yaratmakta; erkekliklerine tehdit algıladıklarında (örn., kadınsı olduklarının belirtilmesi durumunda) erkekler kendilerine veya diğerlerine (örn., kadınlar ve geyler) zararlı olabilecek riskli davranışlar, şiddet ve öfke göstermektedirler. Tüm bu çalışmalar, erkek olmanın inşasındaki dinamikleri ve olumsuz toplumsal ve bireysel sonuçları açıklar niteliktedir.
AU  - SAKALLI, Nuray
AU  - TÜRKOĞLU DEMİREL, BERİL
DO  - 10.31828/tpy1301996120190516m000014
PY  - 2019
JO  - Türk Psikoloji Yazıları
VL  - 22
IS  - 44
SN  - 1301-9961
SP  - 52
EP  - 76
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/334969
ER  -