Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi

Suzan CEYLAN BATUR (TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi)
Türk Psikoloji Yazıları
18 2
Yıl: 2019 Cilt: 22 Sayı: 44 Sayfa Aralığı: 80 - 90 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31828/tpy1301996120190314m000013 İndeks Tarihi: 03-05-2020

Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi

Öz:
Bu araştırma ödül ve bedel bölüşümüne ilişkin haklılık algılarında katkı türü ve iç-grup üyeliğinin etkisini incelemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada veri toplama aracı olarak yetenek/çaba, ödül/bedel, iç-grup/dış-grup değişkenlerinin değişimlenmeleriyle oluşturulan deneysel koşulları temsil eden sekiz öykü kullanılmıştır. Öykülerde, yarışmaya katılmak üzere ortak proje yürüten iki kişiden biri iç-grup, diğeri dış-grup üyesi olup, yeteneği ya da çabasıyla sonuca daha az ya da daha fazla katkıda bulunmaktadır. Bu çalışmada üniversite öğrencisi 160 katılımcıya, başarı koşulunda ödülü, başarısızlık koşulunda bedeli nasıl paylaştıracakları sorulmuştur. Ayrıca kendilerine sunulan eşit derecede ödül ya da bedel paylaştırma önerisini ne ölçüde adil bulduklarını değerlendirmeleri istenmiştir. Analiz sonuçları, çaba söz konusu olduğunda ödül ve bedelin iç-grup dış-grup ayrımı yapılmadan katkıya göre dağıtıldığını göstermiştir. Yetenek söz konusu olduğunda ise bedelin her iki gruba da eşit dağıtıldığı gözlenmiştir. Ancak katılımcılar, daha çok yetenekli olan iç-grup üyesi olduğunda ödülün katkıya göre, dış-grup üyesi olduğunda ise eşit dağıtılmasını tercih etmişlerdir. Katılımcılar, eşit pay dağıtımını, bedelin söz konusu olduğu durumda ödüle; yetenek söz konusu olduğunda çabaya; daha çok katkı gösteren dış-grup üyesi olduğunda iç-grup üyesine kıyasla daha adil algılamışlardır.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

The Effect of Effort/Ability Based Contributions and In-group Membership on the Perceived Fairness of Positive and Negative Outcomes

Öz:
The present study was designed to examine the effect of effort/ability based contributions and in-group membership on the perceived fairness of positive and negative outcomes. Participants read a vignette about two target persons (one of them being an in-group member and the other an out-group member) working on a joint project. These co-workers’ inputs were manipulated in such a way that one of them contributed more with either a higher ability or more effort to the accomplishment of the project. Their outputs were also manipulated to have either positive (reward) or negative (cost) outcomes. Participants (160 university students) were asked to allocate reward in positive condition and cost in negative condition among co-workers in the vignette. Then, they were asked to rate the degree of fairness of the distribution of equal outcomes. The results revealed that when the contribution type is effort, participants allocated both the rewards and the costs according to equity norm. When the contribution type is ability, participants allocated costs equally. However, when the target person who contributed more with a higher ability is in-group member, the reward is distributed proportionally; while the person is out-group member, the reward is equally distributed. The equal distribution is judged to be fairer by the participants when the contribution type is ability rather than effort; when the outcome is cost rather than reward; and when the person who contributed more is out-group member rather than in-group member.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aberson, C. L., Healy, M. R., & Romero, V. L. (2000). Ingroup bias and self-esteem: A meta analysis. Personality and Social Psychology Review, 4, 157173.
  • Adams, J. S. (1965). Inequity in social exchange, Berkowitz, L. (ed.) Advances in experimental social psychology içinde (267-299). New York: Academic Press
  • Akgün, S. (2004). Bölüşümsel Adalet Normlarının Çevresel Belirleyicileri: İlişki Türü ve Sorumluluk Yükleme. Türk Psikoloji Dergisi, 19, 1-18.
  • Aydın, O. (1991). Başarı ve başarısızlıkların nedenlerine ilişkin açıklamaların duygusal sonuçları. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 8, 83-99.
  • Brewer, M.B. (1979). In-group baises in the minimal intergroup situation: A cognitive motivational analysis. Psychological Bulletin, 86, 307-324.
  • Brickman, P., Folger, R., Goode, E., & Schul, Y. (1981). Microjustice and macrojustice, Lerner, M. J. & Lerner, S. C. (eds.) The Justice Behavior in Social Behavior içinde (173-202). New York: Plenum Press.
  • Covington, M. V. & Omelich, C. L. (1979). It’s best to be able and virtious too: Student and teacher evaluative responses to sucessful effort. Journal of Educational Psychology, 71, 688-700.
  • Deutsch, M. (1975). Equality, equity and need: What determines which value will be used as a basis of distributive justice. Journal of Social Issues, 31, 37-149.
  • Deutsch, M. (1985). Distributive Justice: A socialpsychological perspective. New Haven, CT: Yale University Press.
  • Elster, J. (1989). Social norms and economic theory. The Journal of Economic Perspectives, 3, 99–117.
  • Furby, L. (1986). Psychology and justice, Cohen, R. L. (ed.) Justice: Views from the Social Sciences içinde (153-203). New York: Plenum Press.
  • Goodwin, B. (1992). Justice by lottery. Chicago: University of Chicago Press.
  • Homans, G. (1961). Social Behaviour: Its Elementary Forms. London: Routledge and Kegan Paul.
  • Kayser, E., & Lamm, H. (1980). Input integration and input weighting in decision on allocations of gain and losses. European Journal of Social Psychology, 8, 275-278.
  • Lamm, H., & Kayser, E. (1978). The allocation of monetary gain and loss following dyadic performance: The weight given to effort and ability under conditions of low and high intra-dyadic attraction. European Journal of Social Psychology, 8, 275-278.
  • Lamm, H., Kayser, E., & Schanz, V. ( 1983). An attributional analysis of interpersonal justice: Ability and effort as inputs in the allocation of gain and loss. Journal of Social Psychology, 119, 269-281
  • Lamm, H. & Schwinger, T. (1980). Norms concerning justice: Are needs taken into consideration in allocation decisions?. Social Psychology Quarterly, 43, 425-429
  • Lamm, H. & Schwinger, T. (1983). Need consideration in allocation decisions: Is it just? Journal of Social Psychology, 119, 205–209.
  • Lerner, M. J. (1974). The Justice Motive: ‘Equity’ and ‘Parity’ Among Children. Journal of Personality and Social Psychology, 29, 538-550.
  • Lerner, M.J. (1975). The justice motive in social behavior: Introduction. Journal of Social Issues, 31, 1-19.
  • Lerner, M.J. (1977). The justice motive: Some hypotheses as to its origins and forms. Journal of Personality, 45, 1-52.
  • Leventhal, G. S. (1976). Fairness in social relationships, Thibaut, J. W., Spence, J. T. & Carson, R. C. (Eds.) Contemporary Topics in Social Psychology içinde. Morristown, NJ: General Learning Press.
  • Marques, J., Yzerbyt, V., & Leyens, J.-Ph. (1988). The ‘Black Sheep Effect’: Extremity of judgments toward ingroup members as a function of group identification. European Journal of Social Psychology, 18, 1-16.
  • Meeker, B. F. & Elliot, G. C. (1987). Counting the costs: Equality and the allocation of negative group products. Social Psychology Quarterly, 50, 7-15.
  • Miller, D. T. (2001). Disrespect and the experience of injustice, Fiske, S. T., Schacter, D. L. & Zahn-Waxler, C. (eds.) Annual Review of Psychology içinde (527-553). Palo Alto, CA: Annual Reviews.
  • Mullen, B., Brown, R., & Smith, C. (1992). Ingroup bias as a function of salience, relevance and status: An integration. European Journal of Social Psychology, 22, 103-122.
  • Mummendey A, Simon B, Dietze C, Grunert M, Haeger G, et al. (1992). Categorization is not enough: intergroup discrimination in negative outcome allocations. Journal of Experimental Social Psychology, 28, 125–44.
  • Murphy-Berman, V. & Berman, J. J. (2002). Cross-Cultural Differences in Perceptions of Distributive Justice. Journal of Cross-Cultural Psychology, 33, 157-170.
  • Murphy-Berman, V., Berman, J. J., Purnima, S., Pachauri, A., & Kumar, P. (1984). Factors affecting allocation to needy and meriterious recipients:A cross-cultural comparison. Journal of Personality and Social Psychology, 46, 1267-1272.
  • Otten, S. & Mummendey, A. (1999). To our benefit or at your expense? Justice considerations in intergroup allocations of positive and negative resources. Social Justice Research, 12, 19-38.
  • Sabbagh, C. & Schmitt, M. (1998). Exploring the structure of positive and negative justice judgements. Social Justice Research, 11, 381-396.
  • Scott, J. T., Matland, R. E., Michelbach, P. A., & Bornstein, B. H. (2001). Just deserts: An experimental study of distributive justice norms. American Journal of Political Science, 45, 749-767.
  • Schwinger, T. (1986). The need principle of distributive justice. In Bierhoff, H. W. and Cohen, R. I. (Eds.) Justice in Social Relations, 211-225. New York: Plenum Pres.
  • Şahin, D. N. (2003). Ödül ve bedel bölüşümüne ilişkin haklılık algısında katkı türü ve pay dağıtımının etkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 18, 17-36.
  • Şahin, D. N. (2006). Cinsiyet, fiziksel sağlık ve yarışma durumunun pay dağıtımına ilişkin adalet algısı üzerindeki etkileri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 23, 57-74.
  • Şahin, D. N. & Aydın, O. (2004). Ödül dağıtımında eşitlik hakçalık ve gereksinim ilkelerinin çalışma arkadaşının tercihi üzerindeki etkileri: Özçıkar eğiliminin bir göstergesi. 3P Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 4, 287-294.
  • Tajfel, H. (1982). Social psychology of intergroup relations. Annual Review of Psychology, 33, 1-39.
  • Tajfel, H., Billig, M. G., Bundy, R. P. & Flament, C. (1971). Social categorization and intergroup behavior. European Journal of Social Psychology, 1, 149-178.
  • Tajfel, H., & Turner, J. C. (1979). An integrative theory of intergroup conflict. Worchel S., Austin W. G. (eds.) The social psychology of intergroup relations içinde. Monterey, CA: Brooks/Cole.
  • Törnblom, K.Y., & Ahlin, E. (1998). Mode of accomplishing positive and negative outcomes: Its effect on fairness evaluations. Social Justice Research, 11, 423-442.
  • Törnblom, K. Y., & Jonsson, D. R. (1985). Subrules of the equality and contribution principles: Their perceived fairness in distribution and retribution. Social Psychology Quarterly, 48, 249–261.
  • Törnblom, K. Y. & Jonsson, D. R. (1987). Distribution and retribution: The perceived justice of the contribution and equality principles for cooperative and competitive relationships. Acta Sociologica, 30, 25-52.
  • Törnblom, K.Y., Mühlhausen, S.M., & Jonsson, D.R. (1991). The allocation of positive and negative outcomes: When is the equality principle fair for both?, Vermunt R. & Steensma, H. (eds.) Social Justice in Human Relations içinde, (59-100). New York: Plenum Press.
  • Tyler, T. R. & Smith, H. (1998). Social justice and social movements, Gilbert, D., Fiske, S., Lindzey, G. (eds.) Handbook of Social Psychology içinde (595629). N.Y.: McGraw-Hill.
  • Weiner, B. (1979). A theory of motivation for some classroom experiences. Journal of Educational Psychology, 71, 3-25.
  • Weiner, B. (1985). ‘Spontaneous’ causal thinking. Psychological Bulletin, 97, 74-84.
  • Weiner, B. (1986). An Attributional Theory of Motivation and Emotion. New York: Springer-Verlag.
  • Weiner, B. (1995). Judgments of Responsibility. New York: Guilford.
  • Weiner, B., Jones, E. E., Kanouse, D. E., Kelley, H. H., Nisbett, R. E. & Valins, S. (1971). Attribution: Perceiving the causes of behavior. Morristown, NJ: General Learning Pres.
  • Weiner, B. & Kukla, A. (1970). An attributional analysis of achievement motivation. Journal of Personality and Social Psychology, 15, 1-20.
APA Ceylan-Batur S (2019). Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi. , 80 - 90. 10.31828/tpy1301996120190314m000013
Chicago Ceylan-Batur Suzan Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi. (2019): 80 - 90. 10.31828/tpy1301996120190314m000013
MLA Ceylan-Batur Suzan Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi. , 2019, ss.80 - 90. 10.31828/tpy1301996120190314m000013
AMA Ceylan-Batur S Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi. . 2019; 80 - 90. 10.31828/tpy1301996120190314m000013
Vancouver Ceylan-Batur S Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi. . 2019; 80 - 90. 10.31828/tpy1301996120190314m000013
IEEE Ceylan-Batur S "Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi." , ss.80 - 90, 2019. 10.31828/tpy1301996120190314m000013
ISNAD Ceylan-Batur, Suzan. "Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi". (2019), 80-90. https://doi.org/10.31828/tpy1301996120190314m000013
APA Ceylan-Batur S (2019). Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi. Türk Psikoloji Yazıları, 22(44), 80 - 90. 10.31828/tpy1301996120190314m000013
Chicago Ceylan-Batur Suzan Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi. Türk Psikoloji Yazıları 22, no.44 (2019): 80 - 90. 10.31828/tpy1301996120190314m000013
MLA Ceylan-Batur Suzan Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi. Türk Psikoloji Yazıları, vol.22, no.44, 2019, ss.80 - 90. 10.31828/tpy1301996120190314m000013
AMA Ceylan-Batur S Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi. Türk Psikoloji Yazıları. 2019; 22(44): 80 - 90. 10.31828/tpy1301996120190314m000013
Vancouver Ceylan-Batur S Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi. Türk Psikoloji Yazıları. 2019; 22(44): 80 - 90. 10.31828/tpy1301996120190314m000013
IEEE Ceylan-Batur S "Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi." Türk Psikoloji Yazıları, 22, ss.80 - 90, 2019. 10.31828/tpy1301996120190314m000013
ISNAD Ceylan-Batur, Suzan. "Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algılarında Katkı Türü ve İç-Grup Üyeliğinin Etkisi". Türk Psikoloji Yazıları 22/44 (2019), 80-90. https://doi.org/10.31828/tpy1301996120190314m000013
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 14:11

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları