Yıl: 2019 Cilt: 1 Sayı: 40 Sayfa Aralığı: 515 - 544 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 19-05-2020

TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM

Öz:
Türk edebiyatında, belli dekorlarla donatılmış sahnesi, perdesi ve yazılı metni olanBatılı anlamdaki tiyatro, Tanzimat’tan sonra görülür. Acemice verilen ilk örneklerdensonra Darülbedayi’nin kurulması ve Cumhuriyetin tiyatroya verdiği büyük önemlehem teknik açıdan hem içerik hem de yazar sayısı açısından gelişerek bugünlere gelir.Yaklaşık yüz elli yıllık bir geçmişe sahip Türk tiyatrosunda Türk tarihi ile ilgili metinsayısı çok azdır. Türk tarihinin önemli konu-olayları olan Göktürklerin kuruluşuyıkılışı,Göktürk kitabeleri, Uygurların kuruluşu-yıkılışı, Karahanlılar, TürklerinAsya içinde dağılışı, Malazgirt Savaşı, Selçuklular, Ankara Savaşı, İstanbul’un fethi,Hilafet meselesi, Viyana Kuşatması, Lale Devri, Batılılaşma çalışmaları, Tanzimatdönemi ve Türk hayatında ortaya çıkan ikilikler, I. Dünya Savaşı, Kore Savaşı, Kıbrısharekâtı ve bu tarihî konu-olaylar etrafındaki hakanlar-sultanlar-kahramanlıklaryenilgiler-başarılar-başarısızlıklar henüz çok az anlatılmıştır. Osmanlı Devleti’nindokuzuncu padişahı olan Yavuz Sultan Selim, Fatih Sultan Mehmet’in torunu, II.Beyazıt’ın oğlu, Kanuni Sultan Süleyman’ın babasıdır. Onun Osmanlı-Türk tarihindemümtaz bir yeri vardır. Hilafet kurumunu Osmanlı Devleti’ne taşımış, OsmanlıDevleti’ni toprak olarak çok genişletmiştir. Buna rağmen Yavuz Sultan SelimTürk tiyatrosunda çok az anlatılmış-işlenmiştir. Bu çalışmada Yavuz Sultan Selim’edair yazılmış ve kitap olarak basılmış olan üç tiyatro eseri konu edilmiş, önce, en aziki eserde birden, sonra ayrı ayrı olarak her bir eserde, Yavuz Sultan Selim karakterininöne çıkan özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Kültürel Çalışmalar Edebiyat Sanat Tiyatro

“Selım I in Turkısh Theatre”

Öz:
In Turkish literature, the theater in the Western sense which has a stage with certain decors, curtain and written text is seen after Tanzimat. After the first examples given inexpertly, founding of the Darülbedayi and the great importance given by the Republic to the theater lead to the development of both in terms of technical aspects and the number of writers to its present state. Turkish theater which has a history of nearly one hundred and fifty years has very small number of texts about Turkish history. The important subject matters in Turkish history such as the establishment and the fall of Gokturks, Orkhon Inscriptions, the establishment and the fall of the Uighurs, the Karahans, the distribution of the Turks in Asia, the Battle of Malazgirt, the Seljuks, the Battle of Ankara, the conquest of Istanbul, the issue of the Caliphate, the siege of Vienna, the Tulip Era, Westernization studies, the dualities that emerged in the Tanzimat period and in Turkish life, the First World War, the Korean War, the Cyprus Operation and the khan-sultansheroism- defeats-successes-failures around these historical subject matters have been told very little. Selim I, the nineth Sultan of the Ottoman Empire, grandson of Mehmet the Conqueror II, son of Beyazıt is the father of Süleyman the magnificient. He has a distinguished place in the Ottoman-Turkish history. He moved the Caliphate institution to the Ottoman Empire and expanded the lands of Ottomans. Nevertheless, Selim I has been told and treated very little in the Turkish theater. In this study, three theater plays about Selim I that were published as books were discussed. In this study, the charackter traits of Selim I are tried to be specifically determined by examination of all the three works; first at least two of them that commonly bring forth his same charackter traits and then each work seperately.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Kültürel Çalışmalar Edebiyat Sanat Tiyatro
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • AND, Metin, Türk Tiyatrosunun Evreleri, Turhan Kitabevi, Ankara 1983.
  • ARABACI, Caner, Yavuz Selim, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara 2005.
  • BUTTANRI, Müzeyyen, Türk Edebiyatında Tarihî Tiyatro (Başlangıçtan 1950’ye kadar), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 2002.
  • BUTTANRI, Müzeyyen, Türk Edebiyatında Tiyatro: Cumhuriyet Devri. Erişim adresi: https://www.academia.edu/5556003/T%C3%BCrk_Edebiyat% C4%B1nda_Tiyatro_Cumhuriyet_Devri_Theater_in_Turkish_Lit erature_The_Republican_Era_M%C3%9CZEYYEN_BUTTANRI. (Erişim Tarihi: 10.11.2018)
  • DEMİR, Fethi, 1982 Sonrası Türk Tiyatro Edebiyatı, Mitos Yayınları, İstanbul 2016.
  • ENGİNÜN, İnci, Cumhuriyet Devri Türk Edebiyatı, Dergâh Yayınları, İstanbul 2007.
  • GÜR, Alim; ENGİN, Ertan (ed.), Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, Akçağ Yayınları, Ankara 2016.
  • KARACA, Nesrin, “Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu ve Oyun Yazarlığı”, GÜR, Alim; ENGİN, Ertan (ed.), Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, Akçağ Yayınları, Ankara 2016, s. 641-688.
  • KAYGANA, Mehmet, 1923-1940 Arası Konusunu Türk Tarihinden Alan Tiyatrolar, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Afyon 2002.
  • OFLAZOĞLU, Ahmet Turan, Yavuz Selim, İz Yayıncılık, İstanbul 2010.
  • ORTAYLI, İlber, Gelenekten Geleceğe, Ufuk Kitapları, İstanbul 2001.
  • ÖNERTOY, Olcay, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Tiyatro. Erişim adresi: https://savaska.files.wordpress.com/2009/03/cumhuriyet-donemi-turkedebiyatinda- tiyatro.pdf. (Erişim Tarihi: 20.11.2018)
  • ŞENGÜL, Abdullah, Konusunu Türk Tarihinden Alan Dramalar -Başlangıçtan Cumhuriyete Kadar, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum 1998.
  • ŞENGÜL, Abdullah, Cumhuriyet Döneminde Tarihî Tiyatro, Alp Yayınevi, Ankara 2008.
  • ŞENGÜL, Abdullah, Türk Tiyatrosunda Tarih. Erişim adresi: http://turkoloji. cu.edu.tr/YENI%20TURK%20EDEBIYATI/ abdullah_sengul_turk_tiyatrosunda_tarih.pdf. (Erişim tarihi: 28.11.2018)
  • YUSUF KENAN, Yavuz Sultan Selim ve İttihâd-ı İslâm Siyaseti, Mithat Paşa Sanayi Mektebi Matbaası, İstanbul (t.y.)
APA Ozmen N (2019). TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM. , 515 - 544.
Chicago Ozmen Necmettin TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM. (2019): 515 - 544.
MLA Ozmen Necmettin TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM. , 2019, ss.515 - 544.
AMA Ozmen N TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM. . 2019; 515 - 544.
Vancouver Ozmen N TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM. . 2019; 515 - 544.
IEEE Ozmen N "TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM." , ss.515 - 544, 2019.
ISNAD Ozmen, Necmettin. "TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM". (2019), 515-544.
APA Ozmen N (2019). TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 1(40), 515 - 544.
Chicago Ozmen Necmettin TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi 1, no.40 (2019): 515 - 544.
MLA Ozmen Necmettin TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, vol.1, no.40, 2019, ss.515 - 544.
AMA Ozmen N TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi. 2019; 1(40): 515 - 544.
Vancouver Ozmen N TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi. 2019; 1(40): 515 - 544.
IEEE Ozmen N "TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM." Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 1, ss.515 - 544, 2019.
ISNAD Ozmen, Necmettin. "TÜRK TİYATROSUNDA YAVUZ SULTAN SELİM". Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi 1/40 (2019), 515-544.