Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi

KARSAK, E. Ertuğrul; İŞCAN, Firuzan

Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi

E. Ertuğrul KARSAK, (Galatasaray Üniversitesi, Mühendislik ve Teknoloji Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Firuzan İŞCAN (Girilmedi)

Endüstri Mühendisliği

21 0

Yıl: 2000 Cilt: 11 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 2 - 10 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi

Öz:

Veri Zarflama Analizi (VZA) modeli en basit haliyle girdi/çıktı ağırlıkları üzerinde bir sınırlama getirmemekte ve bu esnekliğin sonucu olarak bazı karar birimleri sadece bir girdi ya da çıktıdaki yüksek performansları ile etkinlik sınırında yer alabilmektedir. Bu problemi çözümlemek için, değerlendirme sonucunda çoğunlukla sıfıra yakın ağırlık içeren girdi ya da çıktıların alabilecekleri ağırlıkların kısıtlanması gerekmektedir. Kullanılan ağırlık kısıtlamalarına rağmen halen bir girdi ya da çıktıdaki performansları sonucu etkinlik sınırında yer alan ancak gerçek anlamda etkin olmayan karar birimlerini belirlemek için çapraz etkinlik değerleri kullanılmalıdır. Çapraz etkinlik kavramı, diğer karar birimlerinin optimum girdi/çıktı ağırlıkları kullanılarak, bir karar biriminin etkinliğinin belirlenmesi olarak ifade edilebilmektedir. Herbir karar birimi için bu hesaplamalar gerçekleştirilerek bir çapraz etkinlik matrisi oluşturulup, göreli olarak düşük çapraz etkinlik değerine sahip karar birimleri, gerçek anlamda etkin olmayanlar olarak belirlenmektedir. Bu şekilde, karar birimlerinin göreli performans değerlendirilmesinde daha etkin bir ayrıştırma sağlanmaktadır. Bu çalışmada, Türk çimento sektöründe yer alan işletmelerin göreli faaliyet performansları, belirli girdi/çıktılar için ağırlık kısıtlamaları içeren ve işletmelerin göreli etkinlikleri arasında daha sağlıklı bir aynştırma sağlayan çapraz etkinlik değerlerinden yararlanan VZA kullanılarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Bilgisayar Bilimleri, Yazılım Mühendisliği İşletme Endüstri Mühendisliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Erişime Açık

1. Albayrak, C. ve Özcan, Ö. (1996), "İşletme Performans Analizi: Çimento Sektöründe Bir Uygulama", YA/EM'96 Bildiriler Kitabı, 397-400.
2. Allen, R., Athanassopoulos, A., Dyson, R.G. ve Thanassoulis, E. (1997), "Weigths restrictions and value judgements in Data Envelopment Analysis: Evolution, development and future directions", Annals of Operations Research 73, 13-34.
3. Boussofiane, A., Dyson, R.G. ve Thanassoulis, E. (1991), "Applied data envelopment analysis", European Journal of Operational Research 52,1-15.
4. Chames, A., Cooper, W. ve Rhodes, E. (1978), "Measuring the efficiency of decision making units", European Journal of Operational Research 2, 429-444.
5. Chames, A., Cooper, W. W., Huang, Z. M. ve Sun, D. B. (1990), "Polyhedral cone-ratio DEA models with an illustrative application to large commercial banks", Journal of Econometrics 46, 73-91.
6. Doyle, J. ve Green, R. (1993), "Data envelopment analysis and multiple criteria decision making", OMEGA 21(6), 713-715.
7. Doyle, J. ve Green, R. (1994), "Efficiency and cross-efficiency in DEA: Derivations, meanings and uses", Journal of the Operational Research Society 45(5), 567-578.
8. Dyson, R.G. ve Thanassoulis, E. (1988), "Reducing weigth flexibility in data envelopment analysis", Journal of the Operational Research Society 39(6), 563-576.
9. UNDO, Undo Systems Inc., Chicago, (1998). Saaty, T.L. (1994), "How to make a decision: The Analytic Hierarchy Process", Interfaces 24(6), 19-43.
10. Sexton, T. R., Silkman, R. H. ve Hogan, A. (1986), "DEA: Critique and extensions", in: R. H. Silkman (ed.), Measuring Efficiency: An Assesment of DEA, Publication No. 32 in the series New Directions for Program Evaluation, A Publication of the American Evaluation Association, San firansisco, Jossey Bass, Inc.
11. Shang, J. ve Sueyoshi, T. (1995), "A unified framework for the selection of a flexible manufacturing system", European Journal of Operational Research 85, 297-315. Şirketler Yıllığı, Istanbul Menkul Kıymetler Borsası,(1998).
12. Wong, Y.H.B. ve Beasley, J.E. (1990), "Restricting weight flexibility in data envelopment analysis", Journal of the Operational Research Society 41(9), 829-835.

APA	KARSAK E, İŞCAN F (2000). Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. , 2 - 10.
Chicago	KARSAK E. Ertuğrul,İŞCAN Firuzan Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. (2000): 2 - 10.
MLA	KARSAK E. Ertuğrul,İŞCAN Firuzan Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. , 2000, ss.2 - 10.
AMA	KARSAK E,İŞCAN F Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. . 2000; 2 - 10.
Vancouver	KARSAK E,İŞCAN F Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. . 2000; 2 - 10.
IEEE	KARSAK E,İŞCAN F "Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi." , ss.2 - 10, 2000.
ISNAD	KARSAK, E. Ertuğrul - İŞCAN, Firuzan. "Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi". (2000), 2-10.

APA	KARSAK E, İŞCAN F (2000). Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. Endüstri Mühendisliği, 11(3), 2 - 10.
Chicago	KARSAK E. Ertuğrul,İŞCAN Firuzan Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. Endüstri Mühendisliği 11, no.3 (2000): 2 - 10.
MLA	KARSAK E. Ertuğrul,İŞCAN Firuzan Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. Endüstri Mühendisliği, vol.11, no.3, 2000, ss.2 - 10.
AMA	KARSAK E,İŞCAN F Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. Endüstri Mühendisliği. 2000; 11(3): 2 - 10.
Vancouver	KARSAK E,İŞCAN F Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. Endüstri Mühendisliği. 2000; 11(3): 2 - 10.
IEEE	KARSAK E,İŞCAN F "Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi." Endüstri Mühendisliği, 11, ss.2 - 10, 2000.
ISNAD	KARSAK, E. Ertuğrul - İŞCAN, Firuzan. "Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi". Endüstri Mühendisliği 11/3 (2000), 2-10.