Yıl: 2019 Cilt: 27 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 11 - 24 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5336/mdethic.2018-61148 İndeks Tarihi: 03-06-2020

Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi

Öz:
Yeni kurulan Türk Devleti, Türkleştirme politikalarına ve millet esaslı bir ideolojiye yönelmiş,hem millet esasına dayalı hem de farklı ırklara sahip Anadolu coğrafyasını millileştirmeyi amaçlamıştır.Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında ulusallaşma politikaları değerlendirilmeyeçalışılmış, Türk milliyetçiliğine dair Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatta olduğu dönem içerisindepek çok alandaki ulusallaşma çabaları ve bunların sağlık alanına yansıması döneme ait kaynaklarıntaranması yoluyla incelenmiştir. Türk vatandaşlarının sağlığı ve sağlamlığı fikri “UlusDevlet olma” anlayışı “Sağlık alanında ulusallaşma”nın da önayağı olmuştur. Sağlamlık ve sağlıklılık,fiziksel boyutta ve genler üzerinde değişime yol açabilecek yapısı yüzünden ayrı özen gösterilendüzenlemelere tabi tutulmuştur. Bu düzenlemeler içerisinde; “evlenme yaşının düşürülmesi,“bekârlık vergi”si uygulaması, evlenen çiftlerin kanunen zorunlu olarak tıbbi muayeneye tabi tutulması,bulaşıcı ve sair hastalıklıların evlenmelerinin yasaklanması, kasten çocuk düşürmenin suçolarak belirlenmesi, gürbüz çocuk yetiştirme politikaları ve yarışmalarının düzenlenmesi, okul müfredatlarınaterbiye-i bedeniyye derslerinin konulması, kadınlara yegâne iş olarak anneliğin önerilmesi”gösterilebilmektedir.
Anahtar Kelime:

Nationalisation Effort in the First Years of Turkish Republic and Evaluation of Nationalizational Studies in Health

Öz:
The newly established Turkish state was directed towards Turkification policies and towards a national -based ideology, and, aimed at nationalizing the Anatolian geography, which is national-based, and constituted from different ethnic groups. In this study, the nationalization policies in the first years of Turkish Repuclic was attempted to be evaluated, and, the Turkish nationalismrelated nationalization studies in many fields in the period when Mustafa Kemal Atatürk was alive, and their reflections on the health care field were investigated through scanning the sources of the period. The ideas of the health and stability of Turkish citizens, “becoming a nation state” paveal the way to “ nationalization in the field of health.” Strength and health were subjected to distinctively cared regulations, due to having structure that can cause changes in the physical dimension and on the genes. Some of these regulations are “the decrease of marriage age”; application of celibacy tax; subject married couples to medical examination that is mandatory by law; forbidden of the marriage of those with infectious and other diseases; identification of deliberate abortion as an abuse; sturdy child raising policies and arrengement of relevant competitions;inclusion of physical education lessons in school curricula; suggestion of maternity to women as an unique work.”
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Ünder H. [Social darwinism thought in Turkey]. Bora T, Gültekin M, editörler. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Milliyetçilik. 4. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları; 2009. p.427- 37.
  • 2. Öktem Ü. [Effects of Darwin’s theory of evolution in Tanzimat]. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi. 2011;1-24.
  • 3. Kaya EE. [In the early repuclic period in the nation-building process race and racism (1923-1938)]. Journal of the Academic Elegance. 2015;2(3):1-9.
  • 4. Kılıç M. [The typology of the Turkish nationalism in the early period of the republic]. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2007;16:113-40.
  • 5. İnan A. Medeni Bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk’ün El Yazıları. 1. Baskı. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları; 2000. p.1vd.
  • 6. Aktar A. [Turkishization policies applied in the first years of the republic]. Tarih ve Toplum. 1996;156:4-9.
  • 7. Mardin Ş. Türk Modernleşmesi. 6. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları; 1999. p.20-6.
  • 8. Mardin Ş. İdeoloji. 4. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları; 1997. p.16-8.
  • 9. Giddens A. [Racial efficiency and migration, sociology]. Sociology. Yayına Hazırlayan: Cemal Güzel. 1. Baskı. İstanbul: Kırmızı Yayınları; 2008. p.546-8.
  • 10. Gökalp Z. [Principles of Turkishness]. IV. Bölüm: Hars ve Medeniyet. 7. Baskı. İstanbul: Varlık Yayınevi; 1968. p.27.
  • 11. Mardin Ş. Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu. 2. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları; 1998. p.20-1.
  • 12. Ortaylı İ. Batılılaşma Yolunda. 5. Baskı. İstanbul: Turkuaz Kitap; 2007. p.9-195.
  • 13. Georgeon F. [Resurrecting the water calling man]. Bora T, Gültekin M, editörler. Cilt 4. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Milliyetçilik. 4. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları; 2009. p.25-35.
  • 14. Aktar A. [Interpreting in Trakya Jewish events correctly]. Tarih ve Toplum. 1996;155:45- 55.
  • 15. İskân Kanunu. Kanun Numarası: 2510. Kabul Tarihi: 14.06.1934, Resmi Gazete Tarihi: 21.06.1934, Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: 2703.
  • 16. Berkes N. Türkiye’de Çağdaşlaşma. Kuyaş A, editör. 15. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları; 2002. p.527-55. 17. İnan A. [Atatürk and history thesis]. Belleten. 1994;3(10):242-6.
  • 18. Çağatay S. [Race, language and ethnicity in Turkish nationalism in thirty years]. Bora T, Gültekin M, editörler. Cilt 4. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Milliyetçilik. 4. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları; 2009. p.245-50. 19. Tan Gazetesi; 1.1.1936. p.1-5.
  • 20. Akşam Gazetesi; 1938. p.1-8.
  • 21. TBMM Zabıt Cerideleri. Cilt 5, Devre 3. İçtima Senesi: 2.
  • 22. Bayraktar Ö. [Solar language theory: “manage to border between east and west”]. Spectrum: Journal of Global Studies. 2012;4:137-49.
  • 23. Tongul N. [Turkish letter revolution]. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. 2004;33:103-30. [Crossref]
  • 24. Tan; 1.1.1936. p.1-8.
  • 25. Türkiye’deki Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında Kanun. Kanun Numarası: 2007, Kabul Tarihi: 11.06.1932, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 11.06.1932, Yayımlandığı Düstur: Tertip: 3 Cilt: 13 Sayfa: 512.
  • 26. Yeni Asır Gazetesi; 20 Nisan 1937. p.1-8.
  • 27. Ulus Gazetesi; 21 Nisan 1936. p.1-6.
  • 28. Cumhuriyet Gazetesi; 30 Haziran 1935.
  • 29. Maksudyan N. [Measure the Turkishness]. Türklüğü Ölçmek (Bilimkurgusal Antropoloji ve Türk Milliyetçiliğinin Irkçı Çehresi 1925-1939). Tarih Toplum Felsefe Dizisi. İstanbul: Metis Yayıncılık; 2016. p.10-6.
  • 30. Topçu N. [Ourselves]. Hareket Dergisi-Fikir Sanat. 1939;1(4):112.
  • 31. Fikret T. [History of our neighbors]. Hareket Dergisi Fikir-Sanat. 1939;1(6).
  • 32. TBMM Zabıt Cerideleri. Kanunlar Dergisi. Cilt: 12, Kanun No: 2252. RG Yayın Tarihi: 06.06.1933, No: 2420.
  • 33. Akşam Gazetesi; 1 Şubat 1932. p.1.
  • 34. Saltık A. [Early republican era of health services in Turkey]. Ankara: Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi Halk Sağlığı ABD Resmi Sitesi. 2012;1-20.
  • 35. Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri. I-III, TTK. 5. Baskı. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları; 1997. p.305-8.
  • 36. Alemdaroğlu A. [Politics of the body and eugenic discourse in early republican Turkey]. Body and Society. 2005;11(3):61-75. [Crossref]
  • 37. Aydın MA. [Family declaration]. TDV DIAİslam Ansiklopedisi C.18. 180178. 1989.
  • 38. Türk Ceza Kanunu. Kanun Numarası: 765. Kabul Tarihi: 01.03.1926, Resmi Gazete Yayın Tarihi: 13.03.1926, Resmi Gazete Sayısı: 320.
  • 39. Doğan M. [General overview of the population policy in Turkey]. Marmara Coğrafya Dergisi. 2011;23:293-307.
  • 40. Oktay EY. [The population policies in Turkish Republic from the proclamation to the present]. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi. 2013;7:31-53.
  • 41. Akşit EE. [Population control approaches in late ottoman and republican periods]. Toplum ve Bilim. 2010;117:179-97.
  • 42. Akşam Gazetesi; 28 Mart 1929. p.1.
  • 43. Akşam Gazetesi; 26 Mart 1929. p.1-3.
  • 44. Sarıkaya M. [Robust child contest]. Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Dergisi. 2012;1(1):201-20.
  • 45. Sarıkaya M. [In the first years of the republic, a social services agency: Turkey Protectoratei Pediatric Society]. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Erzurum. 2007;34:321-38.
  • 46. Sarıkaya M. [The public c;uest-house for the children of the community ofhimaye-i etfal during first world war and children]. Journal of Atatürk. 2003;3(3):193-203.
  • 47. Akın V. [April 23 National History of Sovereignty and Children’s Day]. PAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi. 1997;3:1-6.
  • 48. Akşam Gazetesi; 25 Nisan 1929. p.1-4.
  • 49. Cumhuriyet Gazetesi; 25 Nisan 1930. p.1-6.
  • 50. Cumhuriyet Gazetesi; 24-25 Nisan 1934. p.1- 4.
  • 51. Yeni Asır; 3 Şubat 1939. p.1-7.
  • 52. Beden Terbiyesi Kanunu. Kanun Numarası: 3961, Kabul Tarihi: 16.07.1938, Resmi Gazete Yayın Tarihi: 16.08.1938, Resmi Gazete Sayısı: 3961.
  • 53. Çaha H. [Eugenics and abortion in Turkey]. İş Ahlakı Dergisi Güz. 2014;7(2):53-90.
  • 54. Neyzi O. [A brief overview of the history of pediatrics in Turkey]. İ.T.F Çocuk Sağlığı Hastalıkları Ana Bilim Dalı. 2012;1-6.
  • 55. TBMM Zabıt Cerideleri. Kanunlar Dergisi Cilt 8, No: 1489.
  • 56. Ulus Gazetesi; 17 Ekim 1938. p.1.
  • 57. Yeni Asır; 3 Mart 1939. p.1-7.
  • 58. Yeni Asır; 14 Kasım 1937. p.1.
  • 59. Arıkan A. [Turkey medical national congress (1923-1968) and turkey effects on health policy]. 1. Baskı. İstanbul: Türkiye Tıp Akademisi Yayınları; 2010. p.1.
  • 60. Evlenme Muayenesi Hakkında Nizamname. Kanun Numarası: 1593, Kabul Tarihi: 24.04.1930, Resmi Gazete Yayın Tarihi: 21.09.1931, ResmiGazete Sayısı: 1904 Yayımlandığı Düsturun Tertibi: 3. Cildi: 11. p.477.
  • 61. Rasimoğlu İ, Gülser C. [The evaluation of population and public health debates in ınter-war Turkey]. Lokman Hekim Journal. 2014;4(3): 16-21.
  • 62. Öztürk H. [Besim Ömer Akalin and his treatment by grape]. Lokman Hekim Journal Sixth Session. 2011;VII.
  • 63. Cumhuriyet Gazetesiİ 12 Şubat 1930. p.1-8.
  • 64. Beyinli G. [Midwifery in modern Turkey]. Elleri Tılsımlı. 1. Baskı. İstanbul: Ayizi Kitap; 2015. p.1-32.
  • 65. Balsoy GE. Geç Osmanlı Doğum Politikaları. Taylan E, editör. 1. Baskı. İstanbul: Can Yayınları; 2015. p.1-45.
  • 66. Kaplan M. [Bugünkü Medeniyet ve Ferd]. Kara İ, editör. Hareket Dergisi (1947-53). 1. Baskı. İstanbul: Dergâh Yayınları; 2015. p.6.
  • 67. Gümüşçü O. [Turkey public health in transition from empire to republic and republic’s first year]. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 2003;126-46.
  • 68. Ak B. Türkiye Cumhuriyeti’nde Sağlık Hizmetleri. Türkler XVII. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları; 2003. p.1.
  • 69. Çelik R, Ramazan E. [Acculturation of health within the framework of doctor’s changing identity]. SDÜ Vizyoner Dergisi. 2016;7(16): 61-74.
  • 70. Özkaya H. [Fight against contagious diseases during the period of the republic]. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2016;20(2):77-84. [Crossref]
  • 71. Aydın E. [Health services in the foundation period of Turkish republic]. Ankara Ecz Fak Dergisi. 2002;31(3):183-92.
  • 72. Tuğluoğlu F. [The struggle against tuberculosis in Turkey in the early republican period]. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları. 2008;13- 14:1-26.
  • 73. Rıdvan E. Türkiye’nin Sağlık Hizmetleri ve İsmet Paşa. 1. Baskı. Ankara: İnönü Vakfı; 1992. p.1-27.
  • 74. Hot İ. [Struggle with syphilis in our country]. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2004;12(1):36- 43.
  • 75. Öztürk M. [Health services during republic period]. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 1999;6(1):1-7.
  • 76. Lewis MA, Tamparo CD, Tatro BM. Genetic engineering. Law, Ethics & Bioethics for the Health Professions. 7th ed. Philadelphia: F.A. Davis Company; 2012. p.190-210.
  • 77. Halidi G. [Three eugenic dystopia: the crimson rivers, brave new world, gattaca]. Türkiye Biyoetik Dergisi. 2017;12(3):111-7. [Crossref]
APA Ozturk H, DEMİRSOY N (2019). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi. , 11 - 24. 10.5336/mdethic.2018-61148
Chicago Ozturk Hulya,DEMİRSOY Nilüfer Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi. (2019): 11 - 24. 10.5336/mdethic.2018-61148
MLA Ozturk Hulya,DEMİRSOY Nilüfer Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi. , 2019, ss.11 - 24. 10.5336/mdethic.2018-61148
AMA Ozturk H,DEMİRSOY N Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi. . 2019; 11 - 24. 10.5336/mdethic.2018-61148
Vancouver Ozturk H,DEMİRSOY N Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi. . 2019; 11 - 24. 10.5336/mdethic.2018-61148
IEEE Ozturk H,DEMİRSOY N "Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi." , ss.11 - 24, 2019. 10.5336/mdethic.2018-61148
ISNAD Ozturk, Hulya - DEMİRSOY, Nilüfer. "Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi". (2019), 11-24. https://doi.org/10.5336/mdethic.2018-61148
APA Ozturk H, DEMİRSOY N (2019). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi, 27(1), 11 - 24. 10.5336/mdethic.2018-61148
Chicago Ozturk Hulya,DEMİRSOY Nilüfer Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi 27, no.1 (2019): 11 - 24. 10.5336/mdethic.2018-61148
MLA Ozturk Hulya,DEMİRSOY Nilüfer Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi, vol.27, no.1, 2019, ss.11 - 24. 10.5336/mdethic.2018-61148
AMA Ozturk H,DEMİRSOY N Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi. 2019; 27(1): 11 - 24. 10.5336/mdethic.2018-61148
Vancouver Ozturk H,DEMİRSOY N Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi. 2019; 27(1): 11 - 24. 10.5336/mdethic.2018-61148
IEEE Ozturk H,DEMİRSOY N "Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi." Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi, 27, ss.11 - 24, 2019. 10.5336/mdethic.2018-61148
ISNAD Ozturk, Hulya - DEMİRSOY, Nilüfer. "Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi". Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi 27/1 (2019), 11-24. https://doi.org/10.5336/mdethic.2018-61148