TY  - JOUR
TI  - Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algısında Katkı Türü ve Pay Dağıtımının Etkisi
AB  - İki çalışmadan oluşan bu araştırmada, olumlu ile olumsuz sonuçların dağıtımında aynı haklılık ilkelerinin geçerli olup olmadığı, katkı türü ve pay dağıtımının etkisine bağlı olarak incelenmiştir. İlk çalışmada, deneysel koşulları oluşturan öykülerde, yarışmaya katılmak üzere ortak bir proje yürüten iki kişinin çaba ya da yetenek açısından katkıda bulunma derecesi ve kazandıkları ödül ya da kaybettikleri bedel değişimlenmiştir. Farklı deneysel koşullara seçkisiz atanan 160 katılımcı, öyküdeki iki kişi arasında niceliksel olarak belirtilen ödül ya da bedelin hem eşit hem de katkıya göre dağıtılmasını ne derece adil bulduklarını belirtmişlerdir. Bulgular hem ödül hem de bedel dağıtımında yetenekler arası farkın göz önüne alınmadığını ve eşit dağıtılmasının katkıya göre dağıtılmasına kıyasla daha haklı olarak değerlendirildiğini göstermiştir. Öte yandan, daha çok çaba harcayanın ödülden daha fazla pay almasının ve daha az bedel ödemesinin daha haklı olarak algılandığı gözlenmiştir. Dolayısıyla bulgular ödül dağıtımıyla bedel dağıtımında kullanılan ilkelerde paralellik olduğuna işaret etmektedir. Benzer öykülerin kullanıldığı ikinci çalışmada 288 katılımcıya haklılık algısına ek olarak duyguları da sorulmuştur. Bulgular, katılımcıların ifadesine göre, az çaba harcayanın eşit dağıtıma oysa çok çaba harcayanın ise katkıya göre dağıtıma daha fazla memnun olacağına işaret etmektedir. Öte yandan katılımcılar, yeteneği ile daha az katkıda bulunanın katkıya göre dağıtıma oysa ister çabasıyla ister yeteneğiyle daha çok katkıda bulunanın da eşit dağıtıma daha çok öfkeleneceklerini belirtmişlerdir. Bulgular, kaynakların bölüşülmesinde haklılık algısı ile duygular arasında bir paralelliğin olduğuna işaret etmektedir. Ayrıca, bölüşümsel adalet algısında çabanın yeteneğe kıyasla daha ağırlıklı rol oynaması sorumluluk yüklemesine yönelik araştırma bulgularıyla da uyuşmaktadır.
AU  - ŞAHİN, Deniz N.
PY  - 2003
JO  - Türk Psikoloji Dergisi
VL  - 18
IS  - 52
SN  - 1300-4433
SP  - 17
EP  - 31
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/3421
ER  -