Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri

UĞURLU SAKALLI, Nuray; ULU, Sinan

Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri

Nuray UĞURLU SAKALLI, (Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)

Sinan ULU (Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)

Türk Psikoloji Yazıları

45 11

Yıl: 2003 Cilt: 6 Sayı: 11-12 Sayfa Aralığı: 53 - 65 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri

Öz:

Bu çalışmanın amacı, evlilikte kadına yönelik sözel, fiziksel şiddete ve şiddet sonucu ayrılmaya ilişkin tutumlar ile Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği'nin alt faktörleri olan düşmanca ve korumacı cinsiyetçilik, yaş, eğitim ve aylık gelir düzeyi arasındaki ilişkiyi incelemektir. Öğrenci ve öğrenci olmayan katılımcılara Glick ve Fiske (1996) tarafından geliştirilmiş Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği'nin Türkçe'ye uyarlanmış formu ve Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete ilişkin Tutumlar Ölçeği uygulanmıştır. Bulgular, erkekler açısından, düşmanca cinsiyetçiliğin evlilikte kadına uygulanan sözel, fiziksel şiddete ve ayrılmaya ilişkin tutumları yordadığını göstermektedir. Kadınlar açısından ise, düşmanca cinsiyetçiliğin yanı sıra, korumacı cinsiyetçiliğin de evlilikte kadına yönelik sözel şiddete ilişkin tutumları yordadığı, ancak fiziksel şiddet ve kadının ayrılmasına ilişkin tutumlarla ilişkisi olmadığı bulunmuştur. Ayrıca, yaş ve eğitim düzeyi, evlilikte kadına yönelik sözel, fiziksel şiddeti ve ayrılmaya ilişkin tutumları farklı düzeylerde yordayan değişkenler olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelime: şiddet algısı çelişik duygulu cinsiyetçilik ölçeği fiziksel şiddet çelişik duygulu cinsiyetçilik evlilikte kadına yönelik istismar Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete ilişkin Tutumlar Ölçeği evlilik düşmanca cinsiyetçilik sözlü şiddet eğitim düzeyi cinsiyet ayrımcılığı cinsiyet farklılıkları aile içi şiddet korumacı cinsiyetçilik Türkiye gelir düzeyi yaş şiddete karşı tutum sosyokültürel etkiler

Konular: Kadın Araştırmaları Psikoloji Aile Çalışmaları

Attitudes Towards Violence Against Women in Marriage: The Effects of Ambivalance Sexism, Age, Education and Income Levels

Öz:

The purpose of the study was to examine the relationship between ambivalent sexist attitudes (hostile and benevolent sexism), age, education, and income levels with attitudes toward verbal, physical wife abuse and leaving a relationship as a result of such abuse. Student and nonstudent participants completed the Ambivalent Sexism Inventory (Glick and Fiske, 1996) and a scale of attitudes toward physical and verbal wife abuse. Results demonstrated that hostile sexism predicted more tolerant attitudes toward both verbal-physical wife abuse and leaving a relationship as a result of such abuse for male participants. For femaie participants, as well as hostile sexism, benevolent sexism predicted more tolerance for verbal wife abuse, but did not relate to attitudes toward physical abuse or leaving a relationship as a result of such abuse. In addition, age and education were predictors for attitudes toward verbal, physical abuse and leaving a relationship as a result of such abuse.

Anahtar Kelime: domestic violence benevolent sexism Turkey income level age attitude toward violence socio-cultural influences perception of violence ambivalent sexism inventory physical violence ambivalent sexism wife abuse Attitudes toward Physical Wife Abuse Scale marriage hostile sexism verbal violence education level sexism gender differences

Konular: Kadın Araştırmaları Psikoloji Aile Çalışmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Anderson, K. L. (1997). Gender, status, and domestic violence: An integration of feminist and family violence approaches. Journal of Marriage & the Family, 59 (3), 655-660.
Arıkan, Ç. (1993). Kadın ve şiddet. Ankara: T.C. Devlet Bakanlığı Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayınları.
Arıkan, Ç. (1996). Halkın boşanmaya ilişkin tutumları araştırması. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı, Bilim Serisi 96.
Atalay, B., Kontaş, Y. M., Beyazıt, S., & Madenoğlu, K. (1992). Türk aile yapısı araştırması. Ankara: DPT, Yayın no:213.
Briere, J. (1987). Predicting self-reported likelihood of battering: Attitudes and childhood experiences. Journal of Research in Personality, 21, 61-69.
DeKeseredy, W.S. (1995). Enhancing the quality of survey data on women abuse: Examples from a national Canadian study. Violence Against Women, 1, 158-173.
Dökmen, Z. Y. (1997). Çalışma, cinsiyet ve cinsiyet rolleri ile ev işleri ve depresyon ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 12(39), 39-53.
Fiske, S. T., & Taylor, S. E. (1991). Social cognition. New York: McGraw-Hill. Gentemann, K. (1984)'. Wife beating: Attitudes of a non-clinical population. Victimology, 9, 109-119.
Glick, P., & Fiske, T. S. (1996). The ambivalent sexism inventory: Differentiating hostile and benevolent sexism. Journal of Personality and Social Psychology, 70,491-512.
Glick, P., & Fiske, T. S. (1997). Hostile and benevolent sexism: Measuring ambivalent sexist attitudes toward women. Psychology of Women Quarterly, 21,119-135.
Glick, P., Diebold, J., Bailey-Werner, B., & Zhu, L. (1997). The two faces of Adam: Ambivalent sexism and polarized attitudes toward women. Personality and Social Psychology Bulletin, 23, 1323-1334.
Glick, P., Fiske, S. T., Mladinic, A., Saiz, J. L., Abrams, D., Masser, B., Adetoun, B., Osagie, J.E., Akande, A., Alao, A., Brunner, B., Willemsen, T. M., Chipeta, K.., Dardenne, B., Dijksterhuis, A., Wigboldus, D., Eckes, T., Six-Matema, I., Exposito, F., Moya, M., Foddy, M., Kim, H., Lameiras, M., Sotelo, M. J., Mucchi-Faina, A., Romani, M., Sakallı, N., Udegbe, B., Yamamoto, M., Ui, M., Ferreira, M. C., & Lopez, W. L. (2000). Beyond prejudice as simple antipathy: Hostile and benevolent sexism across cultures. Journal of Personality and Social Psychology, 75, 763-775.
Glick, P., Sakallı-Uğurlu, N., Ferreira, M. C., & Aguira de Souza, M. (2002). Ambivalent sexism and attitudes toward wife abuse in Turkey and Brazil. Psyhology of Women Quarterly, 26, 291-296.
Gökçe, B., Acar, F., Ayata, A., Kasapoğlu, A., Özer, I., & Uygun, H. (1993). Gecekondularda ailelerarası geleneksel dayanışmanın çağdaş organizasyonlara dönüşümü. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı Yayınları, No: 75.
Harris, R. L., & Cook, C.A. (1994). Attributions about spouse abuse: It matters who the batterers and victims are. Sex Roles, 30, 553-565.
İçli, T. G., Öğün, A., & Özcan, N. (1995). Ailede kadına yönelik şiddet ve kadın suçluluğu. Ankara: T.C. Devlet Bakanlığı Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü ı1 ayım.
İlkkaracan, P., & Gülçür, L. (1996). Aile içinde kadına karşı şiddet, içinde P. İlkkaracan, L. Gülçün, & C. Arın (Ed.) Sıcak yuva masalı: Aile içi şiddet ve cinsel taciz (pp.21-78). İstanbul: Metis Yayınları.
Johnson, M. P., & Fenaro, K. L. (2000). Research on domestic violence in the 1990s: Making distinctions. Journal of Marriage & the Family, 62 (4), 948-954.
Kandiyoti, D. (1995). Patterns of patriarchy: Notes for an analysis of male dominance in Turkish society. In Ş. Tekeli (Ed.), Women in modern Turkish society. London: Zed Books.
Locke, L. M., & Richman, C. L. (1999). Attitudes toward domestic violence: Race and gender issues. Sex Roles, 40, 227-247.
Moya, M., Glick, P., Exposito, P., & Casado, P. (2001). It's for your own good: Women's tolerance of benevolently-justified discrimination. Unpublished manuscript, University of Granada, Spain.
Oskay, G. (1986). Dayak konusunda ana-baba ve ergenin tutumu. Türk Psikoloji Dergisi, 5(20), 60-65.
Ritterberger-Tılıç, H., & Kalaycıoğlu, S. (2000). Legitimating and reproduction of domestic violence in Turkish families. Zeitschrift tur Türkeistudien, 12 (2), 225-240.
Sakallı, N. (2001a). Beliefs about wife beating among Turkish college students: The effects of patriarchy, sexism, and sex differences. Sex Roles, 44 (9/10),l-12.
Sakallı-Uğurlu, N. (2001 b). Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 47-58.
Smith, M. D. (1990). Patriarchal ideology and wife beating: A test of feminist hypothesis. Violence and Victims, 5, 257-274.
Tajfel, H., & Turner, J. C. (1979). The social identity theory of intergroup behavior. In W.G. Austin & S. Worchel (Eds.), The social psychology of intergroup relations (pp. 33-47). Monterey, CA: Brooks-Cole.
T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. (1998). Aile içinde ve toplumsal alanda şiddet. (No. Bilim Serisi 113) Ankara: Başbakanlık Yayınevi.
T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. (2000). Aile içi şiddetin sebep ve sonuçları (Aralık 1993-Arahk 1994). 2. baskı. (No. Bilim serisi 86). Ankara: Bizim Büro Basımevi.
Tutarel-Kışlak, Ş. (1997). Evlilik uyumu ile nedensellik ve sorumluluk yüklemeleri arasındaki ilişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 12(40), 55-64.
Ulu, S., & Sakallı-Uğurlu, N. (2002). Evlilikte kadına uygulanan şiddete karşı tutumlar ve bu tutumları yordayan bazı sosyal psikolojik faktörler. XII Ulusal Psikoloji Kongresi'nde sunulan poster, ODTÜ, Ankara, Türkiye.
Verkuyten, M., & Thijs, J. (2001). Ethnic and gender bias among Dutch and Turkish children in late childhood: The role of social context. Infant and Child Development, 10, 203-217.
Yüksel, Ş. (1995). A comparison of violent and non-violent families. Ş. Tekeli (Ed.) Women in modem Turkish society (pp. 275-287). New Jersey: Zed Books Ltd.

APA	UĞURLU SAKALLI N, ULU S (2003). Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri. , 53 - 65.
Chicago	UĞURLU SAKALLI Nuray,ULU Sinan Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri. (2003): 53 - 65.
MLA	UĞURLU SAKALLI Nuray,ULU Sinan Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri. , 2003, ss.53 - 65.
AMA	UĞURLU SAKALLI N,ULU S Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri. . 2003; 53 - 65.
Vancouver	UĞURLU SAKALLI N,ULU S Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri. . 2003; 53 - 65.
IEEE	UĞURLU SAKALLI N,ULU S "Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri." , ss.53 - 65, 2003.
ISNAD	UĞURLU SAKALLI, Nuray - ULU, Sinan. "Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri". (2003), 53-65.

APA	UĞURLU SAKALLI N, ULU S (2003). Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri. Türk Psikoloji Yazıları, 6(11-12), 53 - 65.
Chicago	UĞURLU SAKALLI Nuray,ULU Sinan Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri. Türk Psikoloji Yazıları 6, no.11-12 (2003): 53 - 65.
MLA	UĞURLU SAKALLI Nuray,ULU Sinan Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri. Türk Psikoloji Yazıları, vol.6, no.11-12, 2003, ss.53 - 65.
AMA	UĞURLU SAKALLI N,ULU S Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri. Türk Psikoloji Yazıları. 2003; 6(11-12): 53 - 65.
Vancouver	UĞURLU SAKALLI N,ULU S Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri. Türk Psikoloji Yazıları. 2003; 6(11-12): 53 - 65.
IEEE	UĞURLU SAKALLI N,ULU S "Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri." Türk Psikoloji Yazıları, 6, ss.53 - 65, 2003.
ISNAD	UĞURLU SAKALLI, Nuray - ULU, Sinan. "Evlilikte Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Tutumlar: Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Yaş, Eğitim ve Gelir Düzeyinin Etkileri". Türk Psikoloji Yazıları 6/11-12 (2003), 53-65.