Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 241 Sayfa Aralığı: 178 - 194 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 17-06-2020

YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Öz:
Vergilendirmenin amacı kamu giderlerininfinansmanı olsa da gelir dağılımında adaletinsağlanması (mali olmayan amaç) gibi sosyalpolitika aracı olarak da kullanılmaktadır. Maliamaç dışı vergilendirme istihdamın arttırılması,işsizliğin azaltılması gibi amaçlarla vergi teşvikleri, sübvansiyonlar vb. enstrümanlar kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Bu gibi toplummühendisliğinin aracı olan yönlendirici vergilerbireylerin tekrarlanan ekonomik, sosyal, kültürel satın alma davranışları ve ekonomik ve sosyaldurumlarıyla örtüşen tercihler ağı olan tüketimalışkanlıklarının değiştirilmesi için kullanılabilmektedir. Vergi yükümlülerinin salınan vergiyekarşı takındıkları tutumlar, ekonomik, sosyalve siyasal yapının etkisiyle vergiyi benimseme,uyum gösterme, vergiden sakınma veya vergikaçırma şekillerinde ortaya çıkabilir. Bu çalışmada, yönlendirici vergilerde vergi uyumu incelenirken, dolaylı vergilerde kanuni mükellef ve fiilimükellef ayrımına gidilmiştir. Dolaylı vergilerdeoran indirimleri de verginin mali ve mali olmayanamaçları yönünden değerlendirilmiştir. AyrıcaTürkiye’deki vergiye bakış açısı, vergi sistemininkarmaşıklığı, vergi oranlarının yüksekliği hususlarına değinildikten sonra Türk vergi sistemindevergi uyumunu arttırıcı etkiye sahip olabilecekönerilere yer verilmiştir.
Anahtar Kelime:

ANALAYSIS OF INTERVENTION TAX EFFECT ON TAX COMPLIANCE

Öz:
Although the purpose of taxation is the financing of public expenditures, it is also used as a social policy tool such as providing justice in income distribution (non-financial purpose). Non-financial taxation is carried out by using tax incentives to reduce unemployment, subsidies, and the like instruments. Intervention taxes, which are the instruments of this kind of social engineering, can be used to change the consumption habits of the individuals with repeated economic, social, cultural buying behaviors and a network of preferences that coincide with their economic and social conditions. Taxpayers’ attitudes towards taxation with the influence of economic, social, and political structure may arise in the manner of adopting tax, compliance, avoiding tax, or tax evasion. In this study, while tax compliance in the intervention taxes were examined, thelegal taxpayer and the actual taxpayer were distinguished in the indirect taxes. The rate cuts in indirect taxes were also evaluated for the financial and non-financial purposes of the tax. Also, after reviewing tax viewpoint of Turkey, the complexity of the tax system, and high tax rates, proposals were given which are might have enhancing effects on tax compliance in the Turkish tax system.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Bibliyografik
  • • ALTUĞ, F., ÇAK, M., ŞEKER, M., BİNGÖL, Ö., (2010). Türkiye’de Vergi Bilinci: İstanbul Araştırması (Proje No:3709), İstanbul Serbest Muhasebeciler Mali Müşavirler Odası Yayını, No:134.
  • • ATAWODI, O.W., OJEKA, S.A. (2012). Factors That Affect Tax Compliance among Small and Medium Enterprises (SMEs) in North Central Nigeria, International Journal of Business and Management, Vol:7, No.12.
  • • AYKIN, H. (2014). “Bir Paket Sigaranın Yüzde Kaçı Vergi? Sigaradaki Vergi Yükü Nasıl Hesaplanır?” (http://www.vergidosyasi.com/2017/04/08/sigarada-vergi-orani-bir-paker-sigaraya-denen-vergi-sigara-vergisinin-hesaplanmasi). Erişim tarihi: 22 Kasım 2018.
  • • BAKKAL, U. (2013). Vergiye Uyum Çerçevesinde Karmaşık Vergi Sistemleri Teorik Bir Analiz. Filiz Kitabevi. İstanbul.
  • • BAUMAN, Z. (1996). Yasakoyucular ile Yorumcular, Modernite, Postmodernite ve Entellektüeller Üzerine (Çev:K.Atakay). Metis Yayınları. İstanbul.
  • • BULUT, M. (2009). Yatırım İkliminin Geliştirilmesinde Vergi Politikalarının Rolü: Türkiye Örneği, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No:2009/388.
  • • ÇATALOLUK, C. (2008). Vergi Karşısında Mükelleflerin Tutum ve Davranışları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 20.
  • • DÜLGEROĞLU, E. (1975). Vergilemenin Psikolojik Etkileri, Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi, Cilt:IV, No.2-3. s.223-244
  • • GÖKER, C. (2011). Yönlendirici Vergilendirme. Turhan Kitabevi. Ankara.
  • • GÖLE, N. (2004). Mühendisler ve İdeoloji, Öncü Devrimcilerden Yenilikçi Seçkinlere. Metis Yayınları. İstanbul.
  • • JAMES, S., ALLEY, C. (2009). Tax Compliance, Self-Assessment and Tax Administration, Journal of Finance and Management in Public Services, Vol:2, No.2.
  • • KARAKOÇ, Y. (2014). Genel Vergi Hukuku. Yetkin Yayınevi. Ankara.
  • • KURTKAN, A. (1968). Metodolojik Bir Deneme Olarak Mali Sosyoloji, İstanbul Üniversitesi Yayınlarından, No.1312.
  • • MOEINADIN, M., HEIRANY, F., HARANDI, A., (2014). Identifying the Effective Factors for the Improvement of Tax Compliance, International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, Vol.4, No.1.
  • • MOODY, S.J. (2001). The Cost of Tax Compliance, Special Brief, Tax Foundation. (https://taxfoundation.org/cost-tax-compliance-2) Erişim tarihi: 23 Aralık 2018.
  • • ÖZPEHRİZ, N. “Vergi Uyumu ve Ülkemizde Vergi Uyumunun Arttırılmasına Yönelik Öneriler.”(www.brainwork.com.tr/wp-content/uploads). Erişim tarihi: 13 Aralık 2018.
  • • ROTH, J., SCHOLZ, J.T., WITTE, A.D., (1989). Tax Compliance, Volume 1 An Agenda for Research. USA: University of Pennsylvania Pres.
  • • TEKİN, A., TUNCER, G. (2013). Vergi Afları Sonrasında Vergi Uyum Süreci, Sakarya İktisat Dergisi, Cilt:2 S.2. 1-26.
  • • TUNÇER, M. (2003). Vergi Ahlakı-Vergi Uyumu İlişkisi ve Türkiye, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı 181.
  • • TÜRK, İ. (2007). Maliye Politikası, Amaçlar, Araçlar ve Çağdaş Bütçe Teorileri. Turhan Kitabevi. Ankara.
  • • ULUATAM, Ö. (2005). Kamu Maliyesi. İmaj. Ankara.
  • • VERPLANKEN, B. and WOOD, W. (2006) Interventions to Break and Create Consumer Habits, Journal of Public Policy&Marketing, Vol.25.
  • • WEBER, G.H. (2002) Parçalanmış Modern Toplumda Hukukun İşlevi-Vergi Hukuku Örneğinde. (Çev: F.Başaran Yavaşlar) İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi.Cilt 1, s.1-2, 205-218.
APA AKSOY S, ÜYÜMEZ M (2019). YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ. , 178 - 194.
Chicago AKSOY S. Semra,ÜYÜMEZ MUSTAFA ERKAN YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ. (2019): 178 - 194.
MLA AKSOY S. Semra,ÜYÜMEZ MUSTAFA ERKAN YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ. , 2019, ss.178 - 194.
AMA AKSOY S,ÜYÜMEZ M YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ. . 2019; 178 - 194.
Vancouver AKSOY S,ÜYÜMEZ M YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ. . 2019; 178 - 194.
IEEE AKSOY S,ÜYÜMEZ M "YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ." , ss.178 - 194, 2019.
ISNAD AKSOY, S. Semra - ÜYÜMEZ, MUSTAFA ERKAN. "YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ". (2019), 178-194.
APA AKSOY S, ÜYÜMEZ M (2019). YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Vergi Raporu, 0(241), 178 - 194.
Chicago AKSOY S. Semra,ÜYÜMEZ MUSTAFA ERKAN YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Vergi Raporu 0, no.241 (2019): 178 - 194.
MLA AKSOY S. Semra,ÜYÜMEZ MUSTAFA ERKAN YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Vergi Raporu, vol.0, no.241, 2019, ss.178 - 194.
AMA AKSOY S,ÜYÜMEZ M YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Vergi Raporu. 2019; 0(241): 178 - 194.
Vancouver AKSOY S,ÜYÜMEZ M YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Vergi Raporu. 2019; 0(241): 178 - 194.
IEEE AKSOY S,ÜYÜMEZ M "YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ." Vergi Raporu, 0, ss.178 - 194, 2019.
ISNAD AKSOY, S. Semra - ÜYÜMEZ, MUSTAFA ERKAN. "YÖNLENDİRİCİ VERGİLENDİRMENİN VERGİ UYUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ". Vergi Raporu 241 (2019), 178-194.